Sosna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Utworzono nową stronę "{| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;" | colspan="3" style="background-color:#33ffff;" | <center>'''Dąb'''</center> |- | colspan="2" |...")
 
 
(Nie pokazano 7 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
 
{| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;"
 
{| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;"
 
| colspan="3" style="background-color:#33ffff;" |
 
| colspan="3" style="background-color:#33ffff;" |
−
<center>'''Dąb'''</center>
+
<center>'''Sosna'''</center>
 
|-
 
|-
−
| colspan="2" | [[Plik:Drzewo-dab.jpg|center|250px]]
+
| colspan="2" | [[Plik:Las-sosnowy.gif|center|250px]]
 
|-
 
|-
 
| colspan="3" style="background-color:#33ffff;" |
 
| colspan="3" style="background-color:#33ffff;" |
 
|-
 
|-
 
|style="width: 50%" | Królestwo
 
|style="width: 50%" | Królestwo
−
| [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ro%C5%9Bliny Rośliny]
+
| [[Rośliny]]
 
|-
 
|-
 
|style="width: 50%" | Rząd
 
|style="width: 50%" | Rząd
−
| [https://pl.wikipedia.org/wiki/Bukowce Bukowce]
+
| [[Sosnowce]]
 
|-
 
|-
 
|style="width: 50%" | Rodzina
 
|style="width: 50%" | Rodzina
−
| [https://pl.wikipedia.org/wiki/Bukowate Bukowate]
+
| [[Sosnowate]]
 
|-
 
|-
 
|style="width: 50%" | Rodzaj
 
|style="width: 50%" | Rodzaj
−
| Dąb
+
| Sosna
 
|-  
 
|-  
 
|style="width: 50%" | Wysokość
 
|style="width: 50%" | Wysokość
−
| 30 m
+
| do 25 m
 
|-  
 
|-  
 
| colspan="3" style="background-color:#33ffff;" |
 
| colspan="3" style="background-color:#33ffff;" |
 
    
 
    
 
|}
 
|}
−
'''Dąb''' – rodzaj drzew i krzewów z rodziny bukowatych. Należy do niego ok. 460 gatunków występujących prawie wyłącznie w strefie umiarkowanej półkuli północnej oraz w wyższych partiach gór strefy tropikalnej.<br>  
+
'''Sosna''' – rodzaj roślin z rodziny [[Sosnowate|sosnowatych]] obejmujący niemal 115 gatunków drzew i krzewów. Występują przeważnie w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, choć niektóre gatunki rosną również w strefach cieplejszych.<br>  
−
Najdalej na południe występują na Wyspach Sundajskich i w Kolumbii. 90 gatunków rośnie w USA i Kanadzie, 27 w Europie, 35 w Chinach.<br>  
+
W [[Ameryka Środkowa|Ameryce Środkowej]] najdalej na południe sięgają do Gwatemali, Salwadoru i Nikaragui, zaś w [[Azja|Azji]] do Archipelagu Malajskiego. Jedyne naturalne stanowisko na półkuli południowej znajduje się na Sumatrze.<br>
−
Są to drzewa i krzewy rodzące charakterystyczne owoce zwane żołędziami. Rosną w bardzo zróżnicowanych siedliskach – od półpustyń po subtropikalne lasy deszczowe, w większości związane są z lasami liściastymi zrzucającymi liście i zimozielonymi w strefie umiarkowanej i z porą deszczową w okresie letnim.  
+
Sosny to rośliny zimozielone o długich, wąskich igłach. Charakteryzują się dużym zakresem tolerancji na warunki środowiska i temperatury.<br>
−
Ich kwiaty zapylane są przez wiatr. <br>
+
Rozmnażają się płciowo, wytwarzając osobno męskie i żeńskie kwiatostany. Nasiona dojrzewają w twardych, drewniejących szyszkach.<br>  
−
Rodzaj ma duże znaczenie użytkowe. Wiele gatunków dostarcza cenionego drewna. Kora dębów jest źródłem tanin, a kora dębu korkowego – korka.<br>  
+
Do tego rodzaju należą gatunki uważane za jedne z najdłużej żyjących roślin na Ziemi i w większości nie są zagrożone wyginięciem.<br>
−
Żołędziami karmiono świnie i służyły jako pożywienie ludziom. Z galasów rozwijających się na dębach i ich kory uzyskiwano barwniki. <br>
+
Część gatunków podlega ochronie prawnej, przy czym w Polsce ścisłą ochroną objęte są 3 gatunki. Niektóre gatunki i odmiany cieszą się popularnością jako rośliny ozdobne.<br>
−
Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne.  
+
Sosny są źródłem pożywienia dla wielu owadów, z których część zwalczana jest jako szkodniki. W warunkach osłabienia mogą być podatne na działanie patogenów wywołujących szereg chorób.<br>  
 +
Niektóre choroby są charakterystyczne dla sosen, inne mogą przenosić się na pozostałe sosnowate lub rośliny z innych rodzin.<br>
 +
Sosny stanowią istotne źródło drewna, żywicy, olejków eterycznych, a także jadalnych nasion. Na przestrzeni wieków dostarczały ludziom produktów ważnych w ich codziennym życiu, przez co w naturalny sposób wpisały się w folklor, kulturę i sztukę wielu społeczeństw.<br>  
 +
Sosny używane były także jako symbole religijne i polityczne.  
 
<br>
 
<br>
−
==Morfologia==
+
==Rozmieszczenie geograficzne==
−
Rodzaj z rodziny bukowate z rzędu bukowców. W obrębie rodziny zaliczany do podrodziny Quercoideae Õrsted, w której najbliżej spokrewniony jest z rodzajami Castanea i Castanopsis.  
+
W stanie naturalnym sosny występują głównie w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej. W [[Europa|Europie]] i [[Azja|Azji]] ich zasięg rozciąga się od Wysp Kanaryjskich i Szkocji po daleki wschód w Rosji i Filipiny. Na południe sięga północnych obszarów [[Afryka|Afryki]], Himalajów i południowo-wschodniej [[Azja|Azji]], z jednym gatunkiem P. merkusii sięgającym półkuli południowej na Sumatrze, na szerokości 2°S. Na północ sięga szerokości 70°N w Norwegii i wschodniej Syberii.<br>
 +
W [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]] zasięg rozciąga się od 66°N w Kanadzie na południe do 12°N w Nikaragui. Największa różnorodność gatunków występuje w Meksyku i Kalifornii. Sosny licznie występują także w północnych obszarach Pakistanu.<br>
 +
Sosny zostały introdukowane w podzwrotnikowych i umiarkowanych strefach półkuli południowej, w tym w Chile, Brazylii, południowej [[Afryka Południowa|Afryce]], [[Australia|Australii]] i [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]]. Uprawiane są jako źródło drewna. Niektóre gatunki stają się inwazyjne i zagrażają rodzimej florze.  
 
<br>
 
<br>
−
'''Pokrój'''<br>
+
==Charakterystyka==
−
Drzewa, w tym także okazałe, przekraczające 30 m wysokości, oraz krzewy, w tym też rozrastające się kłączowo. Pąki mają zaokrąglone.
+
Sosny to wiecznie zielone [[Drzewo|drzewa]], rzadziej [[Krzew|krzewy]], posiadające przewody żywiczne w korze i drewnie. Tworzą mieszane lub jednogatunkowe lasy.<br>  
−
<br>
+
Kora większości sosen jest gruba i łuskowata, tylko u niektórych gatunków jest cienka i odpada płatami. Korona młodych drzew jest zazwyczaj stożkowata, przeważnie z wiekiem staje się zaokrąglona lub parasolowata.<br>  
−
'''Liście'''<br>
+
Gałęzie wyrastają w regularnych pozornych okółkach, będących w rzeczywistości ciasnymi spiralami.<br>  
−
Zimozielone lub zrzucane w okresie zimowym, skórzaste lub cienkie, ułożone skrętolegle. Całobrzegie, piłkowane lub ząbkowane, wrębne i klapowane.
+
Wiele sosen wytwarza tylko jeden taki okółek na rok, inne tworzą dwa i więcej. Spiralnie wyrastające gałęzie, igły i łuski szyszek uporządkowane są w proporcjach zgodnych z ciągiem Fibonacciego. Młode pędy są jasne i wyrastają pionowo w górę, z czasem ciemnieją i odchylają się na zewnątrz.  
−
<br>
+
Wygląd i kondycja pędów służą leśnikom do oceny płodności i żywotności drzewa.  
−
'''Kwiaty'''<br>
 
−
Wiatropylne, rozdzielnopłciowe, lecz same rośliny są jednopienne. Kwiaty męskie zebrane w zwisające i cienkie kotki, zwykle przerywane. Kwiaty męskie są drobne – składają się tylko z 6 pręcików i kępki włosków. Kwiaty żeńskie są pojedyncze, rozwijają się wewnątrz miseczki, zawierają trzy słupki.
 
−
<br>
 
−
'''Owoce'''<br>
 
−
Orzechy zwane żołędziami osadzone pojedynczo w miseczkach, gęsto pokryte drobnymi łuskami. Osiągają dojrzałość w pierwszym lub drugim roku. Największe u Quercus lobata osiągają 6 cm długości.
 
 
<br><br>
 
<br><br>
 
{{drzewa iglaste i liściaste}}
 
{{drzewa iglaste i liściaste}}
 
[[Category:Drzewa w Polsce]]
 
[[Category:Drzewa w Polsce]]

Aktualna wersja na dzień 11:32, 25 lis 2022

Sosna
Las-sosnowy.gif
Królestwo Rośliny
Rząd Sosnowce
Rodzina Sosnowate
Rodzaj Sosna
Wysokość do 25 m

Sosna – rodzaj roślin z rodziny sosnowatych obejmujący niemal 115 gatunków drzew i krzewów. Występują przeważnie w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, choć niektóre gatunki rosną również w strefach cieplejszych.
W Ameryce Środkowej najdalej na południe sięgają do Gwatemali, Salwadoru i Nikaragui, zaś w Azji do Archipelagu Malajskiego. Jedyne naturalne stanowisko na półkuli południowej znajduje się na Sumatrze.
Sosny to rośliny zimozielone o długich, wąskich igłach. Charakteryzują się dużym zakresem tolerancji na warunki środowiska i temperatury.
Rozmnażają się płciowo, wytwarzając osobno męskie i żeńskie kwiatostany. Nasiona dojrzewają w twardych, drewniejących szyszkach.
Do tego rodzaju należą gatunki uważane za jedne z najdłużej żyjących roślin na Ziemi i w większości nie są zagrożone wyginięciem.
Część gatunków podlega ochronie prawnej, przy czym w Polsce ścisłą ochroną objęte są 3 gatunki. Niektóre gatunki i odmiany cieszą się popularnością jako rośliny ozdobne.
Sosny są źródłem pożywienia dla wielu owadów, z których część zwalczana jest jako szkodniki. W warunkach osłabienia mogą być podatne na działanie patogenów wywołujących szereg chorób.
Niektóre choroby są charakterystyczne dla sosen, inne mogą przenosić się na pozostałe sosnowate lub rośliny z innych rodzin.
Sosny stanowią istotne źródło drewna, żywicy, olejków eterycznych, a także jadalnych nasion. Na przestrzeni wieków dostarczały ludziom produktów ważnych w ich codziennym życiu, przez co w naturalny sposób wpisały się w folklor, kulturę i sztukę wielu społeczeństw.
Sosny używane były także jako symbole religijne i polityczne.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

W stanie naturalnym sosny występują głównie w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej. W Europie i Azji ich zasięg rozciąga się od Wysp Kanaryjskich i Szkocji po daleki wschód w Rosji i Filipiny. Na południe sięga północnych obszarów Afryki, Himalajów i południowo-wschodniej Azji, z jednym gatunkiem P. merkusii sięgającym półkuli południowej na Sumatrze, na szerokości 2°S. Na północ sięga szerokości 70°N w Norwegii i wschodniej Syberii.
W Ameryce Północnej zasięg rozciąga się od 66°N w Kanadzie na południe do 12°N w Nikaragui. Największa różnorodność gatunków występuje w Meksyku i Kalifornii. Sosny licznie występują także w północnych obszarach Pakistanu.
Sosny zostały introdukowane w podzwrotnikowych i umiarkowanych strefach półkuli południowej, w tym w Chile, Brazylii, południowej Afryce, Australii i Nowej Zelandii. Uprawiane są jako źródło drewna. Niektóre gatunki stają się inwazyjne i zagrażają rodzimej florze.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Sosny to wiecznie zielone drzewa, rzadziej krzewy, posiadające przewody żywiczne w korze i drewnie. Tworzą mieszane lub jednogatunkowe lasy.
Kora większości sosen jest gruba i łuskowata, tylko u niektórych gatunków jest cienka i odpada płatami. Korona młodych drzew jest zazwyczaj stożkowata, przeważnie z wiekiem staje się zaokrąglona lub parasolowata.
Gałęzie wyrastają w regularnych pozornych okółkach, będących w rzeczywistości ciasnymi spiralami.
Wiele sosen wytwarza tylko jeden taki okółek na rok, inne tworzą dwa i więcej. Spiralnie wyrastające gałęzie, igły i łuski szyszek uporządkowane są w proporcjach zgodnych z ciągiem Fibonacciego. Młode pędy są jasne i wyrastają pionowo w górę, z czasem ciemnieją i odchylają się na zewnątrz. Wygląd i kondycja pędów służą leśnikom do oceny płodności i żywotności drzewa.

Źródło: „http://geodirectory-katalog.pl/index.php?title=Sosna&oldid=4902”