Buk: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie pokazano 6 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 8: | Linia 8: | ||
|- | |- | ||
|style="width: 50%" | Królestwo | |style="width: 50%" | Królestwo | ||
− | | [ | + | | [[Rośliny]] |
|- | |- | ||
|style="width: 50%" | Rząd | |style="width: 50%" | Rząd | ||
− | | [ | + | | [[Bukowce]] |
|- | |- | ||
|style="width: 50%" | Rodzina | |style="width: 50%" | Rodzina | ||
− | | [ | + | | [[Bukowate]] |
|- | |- | ||
|style="width: 50%" | Rodzaj | |style="width: 50%" | Rodzaj | ||
Linia 20: | Linia 20: | ||
|- | |- | ||
|style="width: 50%" | Wysokość | |style="width: 50%" | Wysokość | ||
− | | do | + | | do 50 m |
|- | |- | ||
| colspan="3" style="background-color:#33ffff;" | | | colspan="3" style="background-color:#33ffff;" | | ||
|} | |} | ||
− | '''Buk''' – rodzaj drzew z rodziny bukowatych. Wyróżnianych jest w jego obrębie zwykle 10 gatunków. Występują one głównie w strefie umiarkowanej na półkuli północnej, najdalej na południe sięgając do Meksyku i Wietnamu.<br> | + | '''Buk''' – rodzaj [[Drzewo|drzew]] z rodziny [[Bukowate|bukowatych]]. Wyróżnianych jest w jego obrębie zwykle 10 gatunków. Występują one głównie w strefie umiarkowanej na półkuli północnej, najdalej na południe sięgając do Meksyku i Wietnamu.<br> |
− | W Ameryce Północnej rośnie jeden gatunek – buk wielkolistny, w Europie obecne są dwa – buk zwyczajny i wschodni, pozostałe gatunki rosną w Azji Wschodniej.<br> | + | W [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]] rośnie jeden gatunek – buk wielkolistny, w [[Europa|Europie]] obecne są dwa – buk zwyczajny i wschodni, pozostałe gatunki rosną w Azji Wschodniej.<br> |
Są to ważne drzewa leśne w strefie umiarkowanej, w strefie międzyzwrotnikowej ograniczające się do występowania w lasach górskich.<br> | Są to ważne drzewa leśne w strefie umiarkowanej, w strefie międzyzwrotnikowej ograniczające się do występowania w lasach górskich.<br> | ||
Buki są istotnym źródłem surowca drzewnego, zwłaszcza wielkolistny w Ameryce Północnej oraz gatunki europejskie. Buki, zwłaszcza w odmianach o oryginalnym pokroju, kształcie i barwie liści są popularnie uprawiane jako rośliny ozdobne. | Buki są istotnym źródłem surowca drzewnego, zwłaszcza wielkolistny w Ameryce Północnej oraz gatunki europejskie. Buki, zwłaszcza w odmianach o oryginalnym pokroju, kształcie i barwie liści są popularnie uprawiane jako rośliny ozdobne. | ||
Linia 33: | Linia 33: | ||
<br> | <br> | ||
'''Pokrój'''<br> | '''Pokrój'''<br> | ||
− | Drzewa osiągające wysokość do 40–50 m | + | Drzewa osiągające wysokość do 40–50 m, pozostałe są niższe, często wielopniowe i nisko rozgałęzione. Kora jest cienka, gładka, szara lub popielata. Występują krótko- i długopędy. Pąki są wrzecionowate – długie i ostro zakończone. |
<br> | <br> | ||
− | '''Liście'''<br> | + | '''[[Liść|Liście]]'''<br> |
Sezonowe, skrętoległe, wsparte przylistkami, które szybko odpadają. Blaszki są cienkie, w pączku złożone, jajowate, eliptyczne i odwrotnie jajowate, o długości od 6 do 12 cm, rzadko do 16 cm. <br> | Sezonowe, skrętoległe, wsparte przylistkami, które szybko odpadają. Blaszki są cienkie, w pączku złożone, jajowate, eliptyczne i odwrotnie jajowate, o długości od 6 do 12 cm, rzadko do 16 cm. <br> | ||
Najczęściej całobrzegie, rzadziej faliście karbowane lub ząbkowane. Użyłkowanie jest pierzaste, nerwy boczne są liczne, proste, równoległe i nierozgałęzione, dochodzą do ząbków na brzegu blaszki lub skręcają przed brzegiem ku wierzchołkowi.<br> | Najczęściej całobrzegie, rzadziej faliście karbowane lub ząbkowane. Użyłkowanie jest pierzaste, nerwy boczne są liczne, proste, równoległe i nierozgałęzione, dochodzą do ząbków na brzegu blaszki lub skręcają przed brzegiem ku wierzchołkowi.<br> | ||
Młode liście, nerwy i brzegi liścia są pokryte w różnym stopniu jedwabistymi włoskami. | Młode liście, nerwy i brzegi liścia są pokryte w różnym stopniu jedwabistymi włoskami. | ||
<br> | <br> | ||
− | '''Kwiaty'''<br> | + | '''[[Kwiat|Kwiaty]]'''<br> |
Jednopłciowe, męskie i żeńskie wyrastają w osobnych kwiatostanach, ale na tych samych drzewach.<br> | Jednopłciowe, męskie i żeńskie wyrastają w osobnych kwiatostanach, ale na tych samych drzewach.<br> | ||
Kwiatostany rozwijają się w kątach liści, męskie – w jajowatych główkach lub pęczkach na wiotkich, zwisających szypułach. <br> | Kwiatostany rozwijają się w kątach liści, męskie – w jajowatych główkach lub pęczkach na wiotkich, zwisających szypułach. <br> | ||
Kwiaty męskie składają się z 4–7 zrastających się działek kielicha, korony brak, długich pręcików jest 6 do 16. Kwiaty żeńskie zwykle wyrastają parami, są krótkoszypułkowe, wsparte kupulą (okrywą), trój- lub czterodzielną. Szyjki słupka są trzy, cienkie, odgięte. | Kwiaty męskie składają się z 4–7 zrastających się działek kielicha, korony brak, długich pręcików jest 6 do 16. Kwiaty żeńskie zwykle wyrastają parami, są krótkoszypułkowe, wsparte kupulą (okrywą), trój- lub czterodzielną. Szyjki słupka są trzy, cienkie, odgięte. | ||
<br> | <br> | ||
− | '''Owoce'''<br> | + | '''[[Owoc|Owoce]]'''<br> |
Bukiew: 1, 2, rzadko 3 trójgraniaste orzeszki, zamknięte w okrywie pokrytej kolczastymi lub listkowatymi wyrostkami. Okrywy drewnieją osiągając u różnych gatunków zwykle od 1 do 2,5 cm, ale u kilku są wyjątkowo długie i cienkie osiągając do 10 cm.<br> | Bukiew: 1, 2, rzadko 3 trójgraniaste orzeszki, zamknięte w okrywie pokrytej kolczastymi lub listkowatymi wyrostkami. Okrywy drewnieją osiągając u różnych gatunków zwykle od 1 do 2,5 cm, ale u kilku są wyjątkowo długie i cienkie osiągając do 10 cm.<br> | ||
Kształt i wielkość okryw oraz budowa pokrywających je wyrostków są ważnymi cechami diagnostycznymi przy oznaczaniu gatunków. | Kształt i wielkość okryw oraz budowa pokrywających je wyrostków są ważnymi cechami diagnostycznymi przy oznaczaniu gatunków. |
Aktualna wersja na dzień 12:47, 23 lis 2022
| ||
Królestwo | Rośliny | |
Rząd | Bukowce | |
Rodzina | Bukowate | |
Rodzaj | Buk | |
Wysokość | do 50 m | |
Buk – rodzaj drzew z rodziny bukowatych. Wyróżnianych jest w jego obrębie zwykle 10 gatunków. Występują one głównie w strefie umiarkowanej na półkuli północnej, najdalej na południe sięgając do Meksyku i Wietnamu.
W Ameryce Północnej rośnie jeden gatunek – buk wielkolistny, w Europie obecne są dwa – buk zwyczajny i wschodni, pozostałe gatunki rosną w Azji Wschodniej.
Są to ważne drzewa leśne w strefie umiarkowanej, w strefie międzyzwrotnikowej ograniczające się do występowania w lasach górskich.
Buki są istotnym źródłem surowca drzewnego, zwłaszcza wielkolistny w Ameryce Północnej oraz gatunki europejskie. Buki, zwłaszcza w odmianach o oryginalnym pokroju, kształcie i barwie liści są popularnie uprawiane jako rośliny ozdobne.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Drzewa osiągające wysokość do 40–50 m, pozostałe są niższe, często wielopniowe i nisko rozgałęzione. Kora jest cienka, gładka, szara lub popielata. Występują krótko- i długopędy. Pąki są wrzecionowate – długie i ostro zakończone.
Liście
Sezonowe, skrętoległe, wsparte przylistkami, które szybko odpadają. Blaszki są cienkie, w pączku złożone, jajowate, eliptyczne i odwrotnie jajowate, o długości od 6 do 12 cm, rzadko do 16 cm.
Najczęściej całobrzegie, rzadziej faliście karbowane lub ząbkowane. Użyłkowanie jest pierzaste, nerwy boczne są liczne, proste, równoległe i nierozgałęzione, dochodzą do ząbków na brzegu blaszki lub skręcają przed brzegiem ku wierzchołkowi.
Młode liście, nerwy i brzegi liścia są pokryte w różnym stopniu jedwabistymi włoskami.
Kwiaty
Jednopłciowe, męskie i żeńskie wyrastają w osobnych kwiatostanach, ale na tych samych drzewach.
Kwiatostany rozwijają się w kątach liści, męskie – w jajowatych główkach lub pęczkach na wiotkich, zwisających szypułach.
Kwiaty męskie składają się z 4–7 zrastających się działek kielicha, korony brak, długich pręcików jest 6 do 16. Kwiaty żeńskie zwykle wyrastają parami, są krótkoszypułkowe, wsparte kupulą (okrywą), trój- lub czterodzielną. Szyjki słupka są trzy, cienkie, odgięte.
Owoce
Bukiew: 1, 2, rzadko 3 trójgraniaste orzeszki, zamknięte w okrywie pokrytej kolczastymi lub listkowatymi wyrostkami. Okrywy drewnieją osiągając u różnych gatunków zwykle od 1 do 2,5 cm, ale u kilku są wyjątkowo długie i cienkie osiągając do 10 cm.
Kształt i wielkość okryw oraz budowa pokrywających je wyrostków są ważnymi cechami diagnostycznymi przy oznaczaniu gatunków.
Drzewa Liściaste: | Dąb - Buk - Brzoza - Czeremcha Zwyczajna - Jabłoń - Jarząb Pospolity - Jesion - Olsza - Głóg - Grab - Topola - Klon - Lipa - Wierzba - Wiąz - Wiśnia - Jesion Wyniosły. |
Drzewa Iglaste: | Sosna - Świerk Pospolity - Jodła Pospolita - Modrzew Europejski - Cis Pospolity - Daglezja Zielona - Sosna Wydmowa. |