Śliwa Tarnina
|
| ||
 | ||
| Królestwo | Rośliny | |
| Rząd | Różowce | |
| Rodzina | Różowate | |
| Wysokość | do 3 m. | |
 Kwiaty | ||
 Owoce | ||
Śliwa Tarnina, tarnina, tarka – gatunek krzewu z rodziny różowatych. Występuje niemal w całej Europie, w zachodniej Azji i północnej Afryce. W Polsce jest to gatunek pospolity na niżu i niższych położeniach górskich. Jest bardzo zmienny i tworzy mieszańce z innymi śliwami.
Przypuszcza się, że krzyżówka tego gatunku z ałyczą wydała uprawianą śliwę domową. Tarnina jest rośliną wykorzystywaną w ziołolecznictwie, ma jadalne owoce, odgrywa istotną rolę środowiskową, wykorzystywaną także w nasadzeniach biotechnicznych. Jest rośliną miododajną i dostarcza twardego drewna, zwłaszcza dawniej mającego wielorakie zastosowania. Tworzy gęste, cierniste zarośla zwane czyżniami będące ostoją dla wielu gatunków zwierząt.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Najczęściej rośnie jako krzew o wysokości do ok. 3 m, bardzo rzadko wyrasta w niskie drzewko do 6 m, wyjątkowo do 8 m, przy czym według niektórych autorów tak wysokie okazy to najwyraźniej mieszańce z innymi śliwami. Cierniste krzewy są gęsto rozgałęzione i posiadają liczne odrosty korzeniowe, tak że w efekcie tworzą zwarte, trudne do przebycia zarośla.
Liście
Osadzone skrętolegle, wyrastają na ogonku o długości 0,7–1,5 cm, u nasady którego znajdują się wąskie, owłosione przylistki z gruczołowatymi ząbkami na brzegu o długości ok. 5 mm. Blaszka liściowa jest odwrotnie jajowata, eliptyczna lub lancetowata o długości od 1,5 do 6,5 cm i szerokości od 1 do 2,8 cm. U nasady blaszka liściowa jest klinowato zwężona, na szczycie zaostrzona lub lekko stępiona, na brzegu piłkowana.
Za młodu liście są obustronnie omszone, rozwinięte są z wierzchu nagie, matowe, pod spodem delikatnie omszone, głównie przy nerwach. Z wierzchu są ciemniej zielone, od spodu są bladozielone. Liście są bardzo zmienne, także w obrębie tej samej rośliny – różnią się między sobą liście rosnące na długo- i krótkopędkach oraz na cierniach.
Kwiaty
Osadzone są najczęściej pojedynczo, rzadziej po dwa, bardzo rzadko po trzy do pięciu. Większe skupienia tworzą zwłaszcza na końcach pędów. Wyrastają na krótkich, zwykle nagich szypułkach. Kielich jest zwykle nagi, niekiedy owłosiony. Składa się z 5 trójkątnych, nie odgiętych i na brzegu orzęsionych działek o długości do 2,5 mm. Średnica korony wynosi od 1,2 cm do 1,8 cm. Pięć płasko rozpostartych, białych lub zielonkawobiałych płatków korony ma długość 6–8 mm.
Ich kształt jest podługowato-jajowaty, a na końcu bywają płytko wcięte[6]. U nasady zwężone w krótki paznokieć[19]. Pręciki w liczbie ok. 20, na nierównych, białych nitkach, zakończone są żółtymi lub czerwonymi pylnikami. Słupek jest dolny i nagi. Wklęsłe dno kwiatowe wyścielone jest tkanką wydzielniczą miodnika.
Owoce
Pestkowce zwane tarkami osadzone są na wzniesionych, krótkich szypułkach[6]. Mają kształt kulisty i średnicę od 1 do 1,5 cm. Owoce są barwy czarnosinej z niebieskawym nalotem. Wewnątrz miąższ przyrośnięty jest do pestki, ma barwę zieloną i smak cierpkogorzkawy. Pestka jest jajowata lub eliptyczna – osiąga ok. 1 cm długości, do 0,6–0,9 cm szerokości i 0,5 cm grubości. Pokryta jest brodawkami i podłużnymi żebrami. Masa 1000 pestek wynosi 250 g.
Rozwój[edytuj | edytuj kod]
Kwitnie niezwykle obficie, ale krótko, w kwietniu i w maju, przed rozwojem liści. Kwiaty są wonne i wydzielają nektar. Wabione są różne owady zapylające, których udział w zapylaniu jest bardzo istotny. Owoce dojrzewają w zależności od szerokości geograficznej od sierpnia do października i długo utrzymują się na gałęziach.
Kiełkowanie następuje wiosną. Siewka ma białożółty korzeń pierwotny z nitkowatymi, długimi korzeniami bocznymi. Długość korzenia sięga do 4 cm, tyle co długość części podliścieniowej, która jest zielonobiała i naga. Dwa liścienie są mięsiste, wypukłe od spodu, odwrotnie jajowate, osiągają 7–8 mm długości i 4–5 mm szerokości. Wierzchołek jest zaokrąglony, a nasada zbiegająca w ogonek o długości 2–3 mm.
Liścienie od góry są zielone, od dołu purpurowe lub bladozielone z purpurowymi plamkami. Część nadliścieniowa osiąga do 6 cm długości, jest naga i zielona. Pierwsze liście właściwe są skrętoległe, osadzone są na krótkich ogonkach długości do 2 mm, a ich blaszka osiąga 2 cm długości i 1 cm szerokości. U ich nasady znajdują się wąskolancetowate przylistki długości do 3 mm.
Liście są jajowate, u podstawy zaokrąglone lub słabo klinowate, na wierzchołku nagle zaostrzone. Brzeg blaszki jest drobno, ostro i nieregularnie piłkowany. Liście są z wierzchu ciemnozielone, matowe, od spodu jaśniejsze. Pierwsze liście są prawie nagie, włoski pojawiają się liczniej na 6 liściu i kolejnych.
| Krzewy Liściaste: | Bez Czarny - Bez Koralowy - Bukszpan Zwyczajny - Kalina Koralowa - Róża - Leszczyna Pospolita - Wierzba Iwa - Irga Czarna - Irga Zwyczajna - Olsza Zielona - Porzeczka Czarna - Porzeczka Zwyczajna - Śliwa Tarnina - Wierzba Śląska - Wierzba Szara - Wierzba Uszata - Wierzba Wiciowa - Wiśnia Karłowata - Jeżyna. |
| Krzewy Iglaste: | Jałowiec Pospolity - Jałowiec Płożący - Kosodrzewina - Jałowiec Sabiński. |