Rysy: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie pokazano 17 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 3: | Linia 3: | ||
| colspan="3" style="background-color:#0000cc;" | | | colspan="3" style="background-color:#0000cc;" | | ||
|- | |- | ||
− | | colspan="4" | [[Plik: | + | | colspan="4" | [[Plik:Rysy-wierzcholek-slowacki.jpg|center|250px]] |
|- | |- | ||
| colspan="3" style="background-color:#0000cc;" | | | colspan="3" style="background-color:#0000cc;" | | ||
Linia 11: | Linia 11: | ||
|- | |- | ||
| '''Państwo''' | | '''Państwo''' | ||
− | | | [[Plik:Flaga-polski22px.png|22px]] [https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska Polska] | + | | | [[Plik:Flaga-polski22px.png|22px]] [https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska Polska]<br>[[Plik:Flaga-slowacja22px.png|22px]] Słowacja |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''Położenie''' |
− | | | + | | Powiat Tatrzański<br>Powiat Poprad |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''Wysokość''' |
− | | | + | | 2501 m n.p.m. |
|- | |- | ||
− | | ''' | + | | '''Pasmo''' |
− | | | + | | [[Tatry]], [[Góry Karpaty|Karpaty]] |
− | |||
− | |||
− | | | ||
|- | |- | ||
| colspan="3" style="background-color:#0000cc;" | | | colspan="3" style="background-color:#0000cc;" | | ||
|- | |- | ||
− | | colspan="4" | [[Plik:Mapa- | + | | colspan="4" | [[Plik:Mapa-rysy.png|center|250px]] |
|- | |- | ||
| colspan="3" style="background-color:#0000cc;" | | | colspan="3" style="background-color:#0000cc;" | | ||
Linia 51: | Linia 48: | ||
Nazwa Rysy nie pochodzi, jak powszechnie się uważa, od ukośnego żlebu widocznego w masywie góry (tzw. Rysy), ale od pożłobionych zboczy całego kompleksu Niżnich Rysów, Żabiego Szczytu Wyżniego i Żabiego Mnicha.<br> | Nazwa Rysy nie pochodzi, jak powszechnie się uważa, od ukośnego żlebu widocznego w masywie góry (tzw. Rysy), ale od pożłobionych zboczy całego kompleksu Niżnich Rysów, Żabiego Szczytu Wyżniego i Żabiego Mnicha.<br> | ||
Nazwę utworzyli polscy górale i była ona w użyciu co najmniej od początków XIX w. „Skalne żleby albo rysy (Risse), wypełnione wiecznym śniegiem, sięgają od głównego grzbietu aż do powierzchni Czarnego Stawu” – pisał niemiecki turysta już w 1827 r.<br> | Nazwę utworzyli polscy górale i była ona w użyciu co najmniej od początków XIX w. „Skalne żleby albo rysy (Risse), wypełnione wiecznym śniegiem, sięgają od głównego grzbietu aż do powierzchni Czarnego Stawu” – pisał niemiecki turysta już w 1827 r.<br> | ||
− | Wkrótce Rysami określali polscy turyści całą grań, zamykająca kocioł Czarnego Stawu: „Rysy to jest grzbiet okalający Czarny Staw”; „Olbrzymie skały zwane Rysy (...) obstąpiły półkolem jezioro”; „Staw ten otoczony olbrzymimi skałami nazwanymi Rysy”; „Dzikie turnie Rysami zwane w krąg otaczają Czarny Staw”. | + | Wkrótce Rysami określali polscy turyści całą grań, zamykająca kocioł Czarnego Stawu: „Rysy to jest grzbiet okalający Czarny Staw”; „Olbrzymie skały zwane Rysy (...) obstąpiły półkolem jezioro”; „Staw ten otoczony olbrzymimi skałami nazwanymi Rysy”; „Dzikie turnie Rysami zwane w krąg otaczają Czarny Staw”. <br> |
− | W połowie XIX w. turyści niemieckojęzyczni ze strony węgierskiej zaczęli używać dla szczytu nazwy Meeraugspitze, natomiast Polacy – w miarę rozwoju taternictwa i zagęszczania nazw poszczególnych formacji grzbietu – zawęzili stosowanie nazwy Rysy do najwyższego szczytu w grani. Podsumował to wkrótce Tytus Chałubiński: „Szczyt sterczący nad (...) Czarnym Stawem zowią zakopianie Rysami, węgierscy i niemieccy turyści Morskookim Szczytem (Meer-Augenspitze), Słowacy zaś Wagą” | + | W połowie XIX w. turyści niemieckojęzyczni ze strony węgierskiej zaczęli używać dla szczytu nazwy Meeraugspitze, natomiast Polacy – w miarę rozwoju taternictwa i zagęszczania nazw poszczególnych formacji grzbietu – zawęzili stosowanie nazwy Rysy do najwyższego szczytu w grani. Podsumował to wkrótce Tytus Chałubiński: „Szczyt sterczący nad (...) Czarnym Stawem zowią zakopianie Rysami, węgierscy i niemieccy turyści Morskookim Szczytem (Meer-Augenspitze), Słowacy zaś Wagą”. |
− | <br> | + | <br><br> |
− | {{ | + | {{najwyższe szczyty w polsce}} |
+ | {{korona gór polski}} | ||
<br> | <br> | ||
[[Category:Góry w Polsce]] | [[Category:Góry w Polsce]] | ||
− |
Aktualna wersja na dzień 21:37, 11 mar 2022
Kontynent | Europa | ||
Państwo | Polska Słowacja | ||
Położenie | Powiat Tatrzański Powiat Poprad | ||
Wysokość | 2501 m n.p.m. | ||
Pasmo | Tatry, Karpaty | ||
Rysy – góra położona na granicy polsko-słowackiej, w Tatrach Wysokich. Ma trzy wierzchołki, z których najwyższy jest środkowy, znajdujący się w całości na terytorium Słowacji.
Wierzchołek północno-zachodni, przez który biegnie granica, stanowi najwyżej położony punkt Polski 2499 m i należy do Korony Europy.
Topografia[edytuj | edytuj kod]
Masyw Rysów posiada trzy wierzchołki. Na granicy polsko-słowackiej znajduje się średni co do wysokości wierzchołek północno-zachodni, którego różne pomiary dały wysokość od 2498,7 do 2499,6 m.
Wierzchołek ten jest najwyżej położonym punktem Polski.
Spośród klasycznych pomiarów geodezyjnych wykonanych dla tego wierzchołka najdokładniejsze przeprowadzono w roku 1988, kiedy metodą precyzyjnej niwelacji trygonometrycznej wyznaczono, niezależnie od strony polskiej oraz słowackiej, wysokość punktu geodezyjnego zlokalizowanego 60 cm poniżej szczytu.
Otrzymano wynik 2498,712 m od strony polskiej i 2498,724 m od strony słowackiej (różnica jedynie 1,2 cm) – a więc wysokość północno-zachodniego wierzchołka Rysów wynoszącą 2499,3 m.
Przyroda ożywiona[edytuj | edytuj kod]
Szczyt Rysów jest prawdziwym unikatem, jeśli chodzi o bogactwo flory.
Na wysokości 2483–2503 m występują tu jeszcze 63 gatunki roślin kwiatowych, głównie z grupy roślin alpejskich.
Z rzadkich roślin występują m.in. ukwap karpacki, skalnica odgiętolistna i wiechlina tatrzańska – gatunki w Polsce występujące tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach.
Na południowych zboczach przebywają kozice i świstaki.
Na sam szczyt dochodzą lisy. Występuje tu również stale kilka gatunków ptaków i szereg gatunków niższych zwierząt: owadów i mięczaków.
W pobliżu wierzchołka po raz pierwszy odłowiono endemicznego pajęczaka Polonozercon tatrensis.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa Rysy nie pochodzi, jak powszechnie się uważa, od ukośnego żlebu widocznego w masywie góry (tzw. Rysy), ale od pożłobionych zboczy całego kompleksu Niżnich Rysów, Żabiego Szczytu Wyżniego i Żabiego Mnicha.
Nazwę utworzyli polscy górale i była ona w użyciu co najmniej od początków XIX w. „Skalne żleby albo rysy (Risse), wypełnione wiecznym śniegiem, sięgają od głównego grzbietu aż do powierzchni Czarnego Stawu” – pisał niemiecki turysta już w 1827 r.
Wkrótce Rysami określali polscy turyści całą grań, zamykająca kocioł Czarnego Stawu: „Rysy to jest grzbiet okalający Czarny Staw”; „Olbrzymie skały zwane Rysy (...) obstąpiły półkolem jezioro”; „Staw ten otoczony olbrzymimi skałami nazwanymi Rysy”; „Dzikie turnie Rysami zwane w krąg otaczają Czarny Staw”.
W połowie XIX w. turyści niemieckojęzyczni ze strony węgierskiej zaczęli używać dla szczytu nazwy Meeraugspitze, natomiast Polacy – w miarę rozwoju taternictwa i zagęszczania nazw poszczególnych formacji grzbietu – zawęzili stosowanie nazwy Rysy do najwyższego szczytu w grani. Podsumował to wkrótce Tytus Chałubiński: „Szczyt sterczący nad (...) Czarnym Stawem zowią zakopianie Rysami, węgierscy i niemieccy turyści Morskookim Szczytem (Meer-Augenspitze), Słowacy zaś Wagą”.