Tatry

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Kontynent Europa
Państwo Flaga-polski22px.png   Polska
Flaga-slowacja22px.png    Słowaja
Województwo dolnośląskie
Najwyższy Szczyt Gerlach 2655 m n.p.m.
Długość 57 km
Powierzchnia 785 km²
Mapa-tatry.png


Tatry – najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat, również najwyższe między Alpami a Uralem i Kaukazem. Są częścią Łańcucha Tatrzańskiego, w Centralnych Karpatach Zachodnich.
Wysokogórska część Tatr o glacjalnym charakterze jest unikatowa w skali Polski i zalicza się do najwyższej kategorii pod względem atrakcyjności.
Tatry są objęte ochroną przez ustanowienie na ich obszarze polskiego Tatrzańskiego Parku Narodowego i słowackiego Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz przynależności do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO.
Krainy etnograficzne otaczające Tatry to: Podhale, Spisz, Orawa i Liptów.


Topografia[edytuj | edytuj kod]

Powierzchnia Tatr wynosi 785 km², z tego około 175 km² (22,3%) leży w granicach Polski, a ok. 610 km² (77,7%) na terytorium Słowacji.
Długość Tatr, mierzona od południowo-zachodnich podnóży Ostrego Wierchu Kwaczańskiego (1128 m) do wschodnich podnóży Kobylego Wierchu (1109 m), wynosi w linii prostej 57 km, a ściśle wzdłuż grani głównej 80 km. Grań główna Tatr przebiega od Huciańskiej Przełęczy (905 m) na zachodzie do Zdziarskiej Przełęczy (1081 m) na wschodzie. Największa szerokość wynosi 18,5 km, przeciętna 15 km.
Znaczną częścią grani głównej Tatr biegnie Wielki Europejski Dział Wodny między zlewniami Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego.
Teren na wschód i północ to zlewiska Bałtyku (dorzecze Dunajca i Popradu), pozostały obszar to zlewisko Morza Czarnego (dorzecza Orawy i Wagu).
Wrażenie wypiętrzenia masywu górskiego jest pogłębione przez sąsiedztwo głębokich kotlin. Tatry otaczają: od zachodu i północy – Obniżenie Orawsko-Podhalańskie, od wschodu i południa Obniżenie Liptowsko-Spiskie.
Dna ich dolin znajdują się na wysokości ok. 500–700 m n.p.m. Deniwelacje między okalającymi kotlinami a szczytami Tatr dochodzą do 2 km.


Podział Tatr[edytuj | edytuj kod]

  • Tatry Zachodnie – najwyższy szczyt: Bystra (2248 m), po polskiej stronie: Starorobociański Wierch (2176 m),
    • niekiedy z Tatr Zachodnich wydzielany jest Masyw Siwego Wierchu (1805 m), położony w całości na terenie Słowacji,
  • Tatry Wschodnie:
    • Tatry Wysokie – najwyższy szczyt: Gerlach (2655 m), po polskiej stronie: graniczny, północno-zachodni wierzchołek Rysów (2499 m). Grań główna Tatr Wysokich biegnie od przełęczy Liliowe do Przełęczy pod Kopą.
    • Tatry Bielskie – najwyższy szczyt: Hawrań (2152 m).

Granicą pomiędzy Tatrami Zachodnimi a Wschodnimi jest przełęcz Liliowe oraz Dolina Suchej Wody Gąsienicowej (w granicach Polski) i Dolina Cicha Liptowska (po stronie Słowacji). Tatry Bielskie od Wysokich oddziela Przełęcz pod Kopą.

Wyróżnia się także podział na Tatry Polskie i Tatry Słowackie[1]. Opublikowana w roku 2018 mapa Geoserwisu GDOŚ dzieli Tatry Polskie na Tatry Reglowe (najwyższy szczyt: Mała Kopa Królowa (1577 m)), Tatry Zachodnie i Tatry Wysokie.

W Tatrach znajduje się wiele znanych szczytów. Najbardziej rozpoznawalne to m.in.
Szczyty graniczne:
Rysy, Mięguszowieckie Szczyty, Kasprowy Wierch, Świnica, Czerwone Wierchy, Wołowiec
po stronie polskiej:
Giewont, Mnich, Kościelec, Kozi Wierch, Kominiarski Wierch
po stronie słowackiej:
Gerlach, Łomnica, Krywań, Lodowy Szczyt, Sławkowski Szczyt, Hawrań