Podgrzybek Brunatny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 25: Linia 25:
 
    
 
    
 
|}
 
|}
'''Borowik Szlachetny''' – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych, potocznie nazywany '''prawdziwkiem'''. <br>
+
'''Podgrzyb brunatny''',''' podgrzybek brunatny''' – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych.  
Występuje w Ameryce Północnej, rzadziej w części centralnej i wschodniej kontynentu i w Europie. <br>
 
Ponadto został zawleczony do Nowej Zelandii i południowej Afryki. <br>
 
W Polsce często spotykany zwłaszcza w górach, rzadziej na niżu, zwykle rzadki w okolicach wielkich miast.<br>
 
Grzyb jadalny o szerokich zastosowaniach w kuchniach europejskich. Nadaje się do bezpośredniego spożycia, marynowania, suszenia i do wszelkich innych rodzajów przerobu.<br>
 
Jest wykorzystywany w przemyśle spożywczym.  
 
 
<br>
 
<br>
 
==Budowa==
 
==Budowa==
 
'''Kapelusz'''<br>
 
'''Kapelusz'''<br>
Ma średnicę od 6 do 25 centymetrów. U młodych osobników jest zwykle barwy białej, później piaskowej. Z czasem staje się jasnobrązowy i ciemnobrązowy.<br>
+
Rozmiar dochodzi do 15 cm średnicy. Jest nagi i gładki, u młodych egzemplarzy półkolisty z podwiniętymi brzegami, ciemnobrązowy z czerwonawym odcieniem lub kasztanowo-brunatny. U starszych egzemplarzy kapelusz jest rozpostarty, dość płaski, czasem z wywiniętymi do góry brzegami.  
Rzadko zdarza się, aby kapelusz borowika szlachetnego był barwy karminowej. Kształt kapelusza początkowo jest gładki i półkolisty, później bardziej wypukły, stare okazy są poduszkowato rozpostarte.<br>
 
Powierzchnia kapelusza jest matowa, bywa pomarszczona, w czasie deszczu i u osobników starszych – staje się gładka i lepka.
 
 
<br><br>
 
<br><br>
'''Hymenofor'''<br>
+
'''Rurki'''<br>
Drobne, okrągławe na przekroju rurki o długości od 8 do 30 milimetrów. Dają się łatwo oddzielić od miąższu kapelusza.<br>
+
Lekko wcięte wokół trzonu. Barwa od bladoochrowej do oliwkowo-żółtej. Uszkodzone zmieniają kolor na niebieskozielony. Pory początkowo białe, później żółte do żółtozielonawych.  
Pory i rurki u młodych owocników zwykle barwy białej bądź kremowej. U osobników starszych są one żółtawooliwkowe, żółtozielone i oliwkowozielone.<br>
 
U nasady hymenofor jest zatokowo wycięty. Podstawki osiągają rozmiary 32–40 × 10–12 µm, maczugowate z 4 zarodnikami.
 
 
<br><br>
 
<br><br>
 
'''Trzon'''<br>
 
'''Trzon'''<br>
Ma wysokość od 5 do 20 centymetrów, a grubość od 1,5 do 10 centymetrów. Jest koloru białego, szarobiaławego lub piaskowego.<br>
+
Grubość do 4 cm, wysokość do 10 cm. Jasnobrązowy, ma podłużne, ciemniejsze pręgi. U młodych egzemplarzy trzon zazwyczaj jest pękaty, następnie cylindryczny. W miejscu uszkodzenia zmienia kolor na ciemnoniebieski.  
U młodych osobników borowika szlachetnego trzon jest pękaty i głęboko osadzony w ziemi, później wydłuża się, staje się maczugowaty i baryłkowaty.<br>
 
Posiada delikatną siateczkę o białawym lub jasnobrązowym zabarwieniu, widoczną zwłaszcza w górnej części trzonu.
 
 
<br><br>
 
<br><br>
 
'''Miąższ'''<br>
 
'''Miąższ'''<br>
Zwykle ma kolor biały, rzadziej kremowy lub piaskowy, pod skórą czerwonawobrązowy. U młodych osobników jest on twardy, a u starszych gąbczasty.<br>
+
Twardy, w starszych trzonach zdrewniały. Biały, u starszych egzemplarzy lekko żółty. Przekrojony lekko sinieje. Smak i zapach przyjemny.  
Nie zmienia zabarwienia na powietrzu ani w trakcie krojenia. Zapach ma przyjemny, a smak opisywany jako orzechowy.
 
 
<br><br>
 
<br><br>
 
'''Zarodniki'''<br>
 
'''Zarodniki'''<br>
Mają 14–18 × 4,5–7 µm średnicy i mają wrzecionowaty kształt oraz gładką powierzchnię. Zwykle są barwy białej, ciemnooliwkowej lub oliwkowobrązowej.<br> Rozprzestrzeniane są przez ruchy powietrza.
+
Brązowo-oliwkowy. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 4–5 × 12–17 μm.  
 
<br><br>
 
<br><br>
 
'''Siedlisko'''<br>
 
'''Siedlisko'''<br>
Borowik szlachetny występuje zarówno w lasach iglastych, liściastych, jak i mieszanych. Grzyb ten tworzy mikoryzę z licznymi gatunkami drzew, jednak głównie ze świerkami dlatego najobficiej występuje w górskich drzewostanach świerkowych.<br>
+
Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Australii i Japonii. W Europie jest pospolity.
Preferuje drzewostany w średniej klasie wieku, w starszych drzewostanach iglastych ustępuje podgrzybowi brunatnemu. <br>
+
 
Owocniki pojawiają się najczęściej i najliczniej w okresie od maja do listopada, zdarzają się także w grudniu.<br>
+
Rośnie w lasach iglastych i mieszanych na ziemi, czasami tuż przy pniakach, często w mchu. Najczęściej spotykany jest pod sosną zwyczajną i świerkiem pospolitym. Tworzy owocniki od lata do późnej jesieni.  
Owocniki wyrastają pojedynczo, często w niewielkich grupach po kilka, bywa także, że tworzą kręgi.<br>
 
Do prawidłowego rozwoju borowika szlachetnego potrzebne są nie tylko korzenie właściwego gatunku drzewa.<br>
 
Na powierzchni kory tworzy on ryzomorfy – wyraźnie widoczne gołym okiem sznury grzybniowe, które rozchodzą się w glebie w różnych kierunkach i tworzą okazałe owocniki.<br>
 
Jednak aby strzępki jego grzybni połączyły się z korzeniami drzew, w podłożu muszą się znajdować bakterie z rodzaju Pseudomonas.  
 
 
<br><br>
 
<br><br>
 
{{grzyby jadalne w polsce}}
 
{{grzyby jadalne w polsce}}
 
<br>
 
<br>
 
[[Category:Grzyby w Polsce]]
 
[[Category:Grzyby w Polsce]]

Wersja z 22:33, 10 paź 2022

Borowik Szlachetny
Podgrzybek1.jpg
Królestwo Grzyby
Rząd Borowikowce
Rodzina Borowikowate
Średnica Kapelusza 6 do 25 cm.
Trzon Wysokość 5 do 20 cm.

Podgrzyb brunatny, podgrzybek brunatny – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz
Rozmiar dochodzi do 15 cm średnicy. Jest nagi i gładki, u młodych egzemplarzy półkolisty z podwiniętymi brzegami, ciemnobrązowy z czerwonawym odcieniem lub kasztanowo-brunatny. U starszych egzemplarzy kapelusz jest rozpostarty, dość płaski, czasem z wywiniętymi do góry brzegami.

Rurki
Lekko wcięte wokół trzonu. Barwa od bladoochrowej do oliwkowo-żółtej. Uszkodzone zmieniają kolor na niebieskozielony. Pory początkowo są białe, później żółte do żółtozielonawych.

Trzon
Grubość do 4 cm, wysokość do 10 cm. Jasnobrązowy, ma podłużne, ciemniejsze pręgi. U młodych egzemplarzy trzon zazwyczaj jest pękaty, następnie cylindryczny. W miejscu uszkodzenia zmienia kolor na ciemnoniebieski.

Miąższ
Twardy, w starszych trzonach zdrewniały. Biały, u starszych egzemplarzy lekko żółty. Przekrojony lekko sinieje. Smak i zapach przyjemny.

Zarodniki
Brązowo-oliwkowy. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 4–5 × 12–17 μm.

Siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Australii i Japonii. W Europie jest pospolity.

Rośnie w lasach iglastych i mieszanych na ziemi, czasami tuż przy pniakach, często w mchu. Najczęściej spotykany jest pod sosną zwyczajną i świerkiem pospolitym. Tworzy owocniki od lata do późnej jesieni.

Rodziny grzybów jadalnych w Polsce