Mleczaj Rydz: Różnice pomiędzy wersjami

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 28: Linia 28:
 
    
 
    
 
|}
 
|}
−
'''Gąska zielonka''' – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych.  
+
'''Mleczaj rydz''', rydz – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych.  
 
<br>
 
<br>
 
==Budowa==
 
==Budowa==
 
'''Kapelusz'''<br>
 
'''Kapelusz'''<br>
−
Średnicy 4–10 cm, żółtozielony lub żółtobrązowy, pośrodku ciemniejszy, gładki, w młodym owocniku stożkowato wypukły, później płaski, często różnie powyginany. Skorka naga lub drobnołuskowata, mazista i dlatego często z ziarnami piasku, podczas wilgoci śliska.  
+
Średnicy 4–12 cm, barwy cielistoczerwonawej lub w różnych odcieniach pomarańczowej, czasami z domieszką zieleni. Powierzchnia koncentrycznie strefowana, czasami jamkowato-plamista. U młodych owocników pokrój kapelusza jest wypukły, dojrzewający wklęsły, z płytkim wgłębieniem na środku, u starych okazów lejkowaty, długo z podwiniętymi brzegami. Pokryty śluzowatą przy dużej wilgotności powietrza skórką.  
 
<br><br>
 
<br><br>
 
'''Trzon'''<br>
 
'''Trzon'''<br>
−
Osiąga długość od 3 do 9 cm i grubość do 3 cm. Jest cylindryczny, pełny. Powierzchnia najpierw z podłużnymi włóknami, później gładka, żółta albo żółtozielonkawa.  
+
Długości 3–7 cm i 1–2,5 cm średnicy, barwy kapelusza lub jaśniejszy, z ciemniejszymi jamkowatymi plamkami, przesiąknięty mleczkiem. Cylindryczny, początkowo pełny, potem pusty, przy podstawie zwężony.  
 
<br><br>
 
<br><br>
 
'''Miąższ'''<br>
 
'''Miąższ'''<br>
−
Twardy, kruchy, biały, po przekrojeniu nie zmienia zabarwienia. Smak słodkawoorzechowy, pachnie jak świeżo zmielona mąka.  
+
Zbudowany z kulistawych komórek, które powodują jego specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Barwy bladopomarańczowej, zwarty, u dojrzałych owocników kruchy, przesiąknięty jaskrawopomarańczowym mleczkiem. Ma lekko gorzkawy, cierpki smak i słodkawą, owocową woń.  
 
<br><br>
 
<br><br>
 
'''Blaszki'''<br>
 
'''Blaszki'''<br>
−
Od bladożółtawych do siarkowożółtych, średnio gęste, cienkie, wycięte z ząbkiem, ale u nasady szeroko przyrośnięte.  
+
Blaszkowy, blaszki barwy pomarańczowożółtawej, podobnej jak kapelusza, o różnej długości, prosto przyrośnięte lub lekko zbiegające na trzon, cienkie i kruche. Po uszkodzeniu wybarwiają się lekko zielonawo.  
 
<br><br>
 
<br><br>
 
'''Wysyp zarodników'''<br>
 
'''Wysyp zarodników'''<br>
−
Biały. Zarodniki o średnicy 6-8 × 3,5-5 µm, jajowate, gładkie, bezbarwne.  
+
Jest szeroko rozprzestrzeniony na całej półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym. Występuje także w Australii.<br>
 +
W Polsce jest pospolity.<br>
 +
Rośnie na ziemi w lasach i młodnikach iglastych, na piaszczystych glebach. Tworzy mikoryzę z sosnami. W Polsce pojawia się od sierpnia do listopada.  
 
<br><br>
 
<br><br>
 
==Gatunki Podobne==
 
==Gatunki Podobne==
−
* trująca [[Gąska Siarkowa|gąska siarkowa]], która ma żółty miąższ, rzadkie blaszki i nieprzyjemny zapach,
+
Najbardziej charakterystycznymi cechami mleczaja rydza są: występowanie pod sosnami, wyraźne prążkowanie kapelusza i zieleniejące mleczko i miąższ po uszkodzeniu. Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się następujące gatunki:
−
* [[Gąska Zielonożółta|gąska zielonożółta]], która ma kapelusz bardziej oliwkowoszary i występuje głównie w lasach liściastych,
+
* [[Mleczaj Świerkowy]], występujący wyłącznie pod świerk]]ami, o mleczku po ok. 30 min. przebarwiającym się czerwonofioletowo;
−
* śmiertelnie trujący [[Muchomor Zielonawy|muchomor zielonawy]]; podobne są zwłaszcza młode okazy. Muchomor różni się obecnością pochwy u nasady trzonu, wysokim trzonem i wolnymi blaszkami.
+
* [[Mleczaj Jodłowy]], występujący pod jodłami i jedlicami. Nigdy nie zielenieje po uszkodzeniu;
 +
* [[Mleczaj Zmienny]], o bardziej oliwkowozielonym kapeluszu, o mleczku przebarwiającym się winnoczerwono przy wysychaniu;
 +
* [[Mleczaj Czerwieniejący]], o mleczku winnoczerwonym i podobnie lekko zabarwionymi blaszkami;
 +
* [[Mleczaj Modrzewiowy]], występujący wyłącznie pod modrzewiami, o białym mleczku.
 +
Przez grzybiarzy gatunki te zazwyczaj są nierozróżniane; rozróżnienie ich tylko na podstawie wyglądu jest bardzo trudne, a czasami niemożliwe. Należy brać pod uwagę jeszcze inne cechy; miejsce występowania, kolor mleczka i zmianę koloru miąższu po uszkodzeniu.<br>
 +
Z punktu widzenia grzybiarzy rozróżnienie gatunków nie jest bardzo istotne; gatunki te są bowiem jadalne, chociaż dość znacznie różnią się smakiem<ref name=gmin />. Jedynie mleczaj modrzewiowy jest lekko trujący<ref name=gum />.
 
<br>
 
<br>
  
 
==Występowanie==
 
==Występowanie==
−
Gąska zielonka rozprzestrzeniona jest szeroko w [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]] i [[Europa|Europie]], ale podana też została z niektórych miejsc w [[Azja|Azji]], [[Ameryka Środkowa|Ameryce Środkowej]] i [[Afryka|Afryki]]. W [[Polska|Polsce]] gatunek rzadki.
+
 
−
Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów [[Polska|Polski]]. Ma status I – gatunek o nieokreślonym zagrożeniu. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Holandii, Słowacji. W krajach, gdzie jest gatunkiem zagrożonym – zabroniony jest zbiór tego gatunku.
 
 
<br><br>
 
<br><br>
 
{{grzyby jadalne w polsce}}
 
{{grzyby jadalne w polsce}}
 
<br>
 
<br>
 
[[Category:Grzyby w Polsce]]
 
[[Category:Grzyby w Polsce]]

Wersja z 11:28, 11 paź 2022

Mleczaj Rydz
Gaska-zielona.jpg
Królestwo Grzyby
Rząd Pieczarkowce
Rodzina Gąskowate
Średnica Kapelusza 4–10 cm.
Trzon Wysokość 3 do 9 cm.
Trzon Grubość do 3 cm.

Mleczaj rydz, rydz – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz
Średnicy 4–12 cm, barwy cielistoczerwonawej lub w różnych odcieniach pomarańczowej, czasami z domieszką zieleni. Powierzchnia koncentrycznie strefowana, czasami jamkowato-plamista. U młodych owocników pokrój kapelusza jest wypukły, dojrzewający wklęsły, z płytkim wgłębieniem na środku, u starych okazów lejkowaty, długo z podwiniętymi brzegami. Pokryty śluzowatą przy dużej wilgotności powietrza skórką.

Trzon
Długości 3–7 cm i 1–2,5 cm średnicy, barwy kapelusza lub jaśniejszy, z ciemniejszymi jamkowatymi plamkami, przesiąknięty mleczkiem. Cylindryczny, początkowo pełny, potem pusty, przy podstawie zwężony.

Miąższ
Zbudowany z kulistawych komórek, które powodują jego specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Barwy bladopomarańczowej, zwarty, u dojrzałych owocników kruchy, przesiąknięty jaskrawopomarańczowym mleczkiem. Ma lekko gorzkawy, cierpki smak i słodkawą, owocową woń.

Blaszki
Blaszkowy, blaszki barwy pomarańczowożółtawej, podobnej jak kapelusza, o różnej długości, prosto przyrośnięte lub lekko zbiegające na trzon, cienkie i kruche. Po uszkodzeniu wybarwiają się lekko zielonawo.

Wysyp zarodników
Jest szeroko rozprzestrzeniony na całej półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym. Występuje także w Australii.
W Polsce jest pospolity.
Rośnie na ziemi w lasach i młodnikach iglastych, na piaszczystych glebach. Tworzy mikoryzę z sosnami. W Polsce pojawia się od sierpnia do listopada.

Gatunki Podobne[edytuj | edytuj kod]

Najbardziej charakterystycznymi cechami mleczaja rydza są: występowanie pod sosnami, wyraźne prążkowanie kapelusza i zieleniejące mleczko i miąższ po uszkodzeniu. Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się następujące gatunki:

  • Mleczaj Świerkowy, występujący wyłącznie pod świerk]]ami, o mleczku po ok. 30 min. przebarwiającym się czerwonofioletowo;
  • Mleczaj Jodłowy, występujący pod jodłami i jedlicami. Nigdy nie zielenieje po uszkodzeniu;
  • Mleczaj Zmienny, o bardziej oliwkowozielonym kapeluszu, o mleczku przebarwiającym się winnoczerwono przy wysychaniu;
  • Mleczaj Czerwieniejący, o mleczku winnoczerwonym i podobnie lekko zabarwionymi blaszkami;
  • Mleczaj Modrzewiowy, występujący wyłącznie pod modrzewiami, o białym mleczku.

Przez grzybiarzy gatunki te zazwyczaj są nierozróżniane; rozróżnienie ich tylko na podstawie wyglądu jest bardzo trudne, a czasami niemożliwe. Należy brać pod uwagę jeszcze inne cechy; miejsce występowania, kolor mleczka i zmianę koloru miąższu po uszkodzeniu.
Z punktu widzenia grzybiarzy rozróżnienie gatunków nie jest bardzo istotne; gatunki te są bowiem jadalne, chociaż dość znacznie różnią się smakiem[1]. Jedynie mleczaj modrzewiowy jest lekko trujący[2].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]



Rodziny grzybów jadalnych w Polsce
Gąskowate: Gąska Zielonka.
Borowikowate: Borowik Szlachetny - Koźlarz Babka - Podgrzybek Brunatny - Podgrzybek Grubosiatkowany - Koźlarz Czerwony.
Maślakowate: Maślak Sitarz - Maślak Zwyczajny.
Gołąbkowate: Mleczaj Rydz.
Pieczarkowate: Czubajka Kania.
Kolczakowate: Pieprznik Jadalny.
Smardzowate: Smardz Jadalny.


  1. ↑ Błąd rozszerzenia cite: Błąd w składni znacznika <ref>; brak tekstu w przypisie o nazwie gmin
  2. ↑ Błąd rozszerzenia cite: Błąd w składni znacznika <ref>; brak tekstu w przypisie o nazwie gum
Źródło: „http://geodirectory-katalog.pl/index.php?title=Mleczaj_Rydz&oldid=3886”