Bez Czarny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 33: Linia 33:
 
<br>
 
<br>
 
'''Pokrój'''<br>
 
'''Pokrój'''<br>
−
Zazwyczaj wysoki krzew, rzadko drzewo. Osiąga wysokość do 10[10][9]–12 m[12]. Korona szeroka, kulista[12].
+
Zazwyczaj wysoki krzew, rzadko drzewo. Osiąga wysokość do 10–12 m. Korona szeroka, kulista.
 
<br>
 
<br>
 
'''Liście'''<br>
 
'''Liście'''<br>
−
Mają długość około dwukrotnie większą od szerokości. Są nieparzysto-pierzastozłożone, złożone najczęściej z 5, rzadziej z 3, 7 lub 9 naprzeciwległych, jajowato-eliptycznych i ostro piłkowanych listków osiągających od 3 do 9 cm długości (krótsze listki są u bliżej nasady liścia, dłuższe – dalej[12]). Na górnej stronie są ciemnozielone, od spodu jasne, rzadko owłosione na nerwach[14][13]. Dolna para listków na krótkich ogonkach (4–5 mm długości), pozostałe listki siedzące[9]. Rynienkowaty od góry i zaokrąglony od dołu ogonek ma do 8 cm długości[12]. Przylistków brak lub są krótkotrwałe i nitkowate[14][13]. U nasady liścia i listków występują pozakwiatowe, podłużne miodniki (5×1 mm)[9]. Jesienią przebarwiają się na żółto, często są też purpurowo nabiegłe, rzadziej brązowieją[12].
+
Mają długość około dwukrotnie większą od szerokości. Są nieparzysto-pierzastozłożone, złożone najczęściej z 5, rzadziej z 3, 7 lub 9 naprzeciwległych, jajowato-eliptycznych i ostro piłkowanych listków osiągających od 3 do 9 cm długości.<br>
 +
Na górnej stronie są ciemnozielone, od spodu jasne, rzadko owłosione na nerwach. Dolna para listków na krótkich ogonkach, pozostałe listki siedzące.<br> Rynienkowaty od góry i zaokrąglony od dołu ogonek ma do 8 cm długości. Przylistków brak lub są krótkotrwałe i nitkowate.<br>
 +
U nasady liścia i listków występują pozakwiatowe, podłużne miodniki. Jesienią przebarwiają się na żółto, często są też purpurowo nabiegłe, rzadziej brązowieją.
 
<br>
 
<br>
 
'''Kwiaty'''<br>
 
'''Kwiaty'''<br>
−
Białe, promieniste, zebrane w duże i płaskie baldachogrona o średnicy zwykle od 10 do 20 cm, z 5 głównymi gałązkami[13]. Pojedyncze kwiaty są drobne (ok. 5–7 mm średnicy[12]). Mają krótki kielich z 5 trójkątnymi i stępionymi na szczycie łatkami o długości do 2 mm. Korona jest białokremowa, z 5 płatkami w dole zrośniętymi w krótką rurkę, w górze z zaokrąglonymi łatkami, w sumie o długości 2,5–3,5 mm[12]. Słupek jest pojedynczy, z krótką szyjką i 3–5 znamionami[9]. Pręcików jest 5 z nitkami białymi o długości 2–2,5 mm[12] i z jasnożółtymi pylnikami[15][13]. Nie mają miodników[16].
+
Białe, promieniste, zebrane w duże i płaskie baldachogrona o średnicy zwykle od 10 do 20 cm, z 5 głównymi gałązkami. Pojedyncze kwiaty są drobne.<br>
 +
Mają krótki kielich z 5 trójkątnymi i stępionymi na szczycie łatkami o długości do 2 mm. Korona jest białokremowa, z 5 płatkami w dole zrośniętymi w krótką rurkę, w górze z zaokrąglonymi łatkami, w sumie o długości 2,5–3,5 mm.<br>
 +
Słupek jest pojedynczy, z krótką szyjką i 3–5 znamionami[9]. Pręcików jest 5 z nitkami białymi o długości 2–2,5 mm i z jasnożółtymi pylnikami. Nie mają miodników.
 
<br>
 
<br>
 
'''Owoce'''<br>
 
'''Owoce'''<br>
−
Mięsiste i lśniące pestkowce, po dojrzeniu fioletowoczarne, z 3–6 nasionami[17]. Mają kształt kulisty i średnicę od 6 do 8 mm[13]. Nasiona osiągają od 3,5 do 4,1 mm długości i 1,6–1,8 mm szerokości[18], mają kształt jajowaty, na przekroju są trójkątne, ale o zaokrąglonych kantach. Powierzchnia ich jest falista i jasnobrązowa[13] do zaróżowionej[18].
+
Mięsiste i lśniące pestkowce, po dojrzeniu fioletowoczarne, z 3–6 nasionami. Mają kształt kulisty i średnicę od 6 do 8 mm. Nasiona osiągają od 3,5 do 4,1 mm długości i 1,6–1,8 mm szerokości, mają kształt jajowaty, na przekroju są trójkątne, ale o zaokrąglonych kantach.<br>
 +
Powierzchnia ich jest falista i jasnobrązowa do zaróżowionej.
 
<br><br>
 
<br><br>
 
{{Krzewy iglaste i liściaste}}
 
{{Krzewy iglaste i liściaste}}
 
[[Category:Drzewa w Polsce]]
 
[[Category:Drzewa w Polsce]]

Wersja z 15:33, 30 maj 2022

Bez Czarny
Drzewo-dab.jpg
Królestwo Rośliny
Rząd Bukowce
Rodzina Bukowate
Rodzaj Bez Czarny
Wysokość 30 m

Bez Czarny, dziki bez czarny – gatunek rośliny z rodziny piżmaczkowatych, dawniej zaliczany był także do rodziny bzowatych i przewiertniowatych.
Inne zwyczajowe nazwy polskie: bez lekarski, bez pospolity, bzowina, bzina, buzina, hyczka, baźnik, bess, best, bestek, bez apteczny, bez aptekarski, bez biały, bez dziki, bzowina czarna, bzowki, côrny bez, flider, gołębia pokrzywa, hebz, holunder, hyćka, kaszka, suk.
Gatunek szeroko rozprzestrzeniony w Europie, w Polsce pospolity. Wykorzystywany jest jako roślina lecznicza, kosmetyczna, ozdobna i jadalna. Spożycie niedojrzałych i nieprzetworzonych owoców skutkować może jednak zatruciem.
Gatunek zmienny – wyróżnia się kilka podgatunków, przy czym klasyfikacja ich nie jest ustalona. Wyhodowano liczne odmiany ozdobne różniące się głównie ubarwieniem i kształtem liści.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]


Pokrój
Zazwyczaj wysoki krzew, rzadko drzewo. Osiąga wysokość do 10–12 m. Korona szeroka, kulista.
Liście
Mają długość około dwukrotnie większą od szerokości. Są nieparzysto-pierzastozłożone, złożone najczęściej z 5, rzadziej z 3, 7 lub 9 naprzeciwległych, jajowato-eliptycznych i ostro piłkowanych listków osiągających od 3 do 9 cm długości.
Na górnej stronie są ciemnozielone, od spodu jasne, rzadko owłosione na nerwach. Dolna para listków na krótkich ogonkach, pozostałe listki siedzące.
Rynienkowaty od góry i zaokrąglony od dołu ogonek ma do 8 cm długości. Przylistków brak lub są krótkotrwałe i nitkowate.
U nasady liścia i listków występują pozakwiatowe, podłużne miodniki. Jesienią przebarwiają się na żółto, często są też purpurowo nabiegłe, rzadziej brązowieją.
Kwiaty
Białe, promieniste, zebrane w duże i płaskie baldachogrona o średnicy zwykle od 10 do 20 cm, z 5 głównymi gałązkami. Pojedyncze kwiaty są drobne.
Mają krótki kielich z 5 trójkątnymi i stępionymi na szczycie łatkami o długości do 2 mm. Korona jest białokremowa, z 5 płatkami w dole zrośniętymi w krótką rurkę, w górze z zaokrąglonymi łatkami, w sumie o długości 2,5–3,5 mm.
Słupek jest pojedynczy, z krótką szyjką i 3–5 znamionami[9]. Pręcików jest 5 z nitkami białymi o długości 2–2,5 mm i z jasnożółtymi pylnikami. Nie mają miodników.
Owoce
Mięsiste i lśniące pestkowce, po dojrzeniu fioletowoczarne, z 3–6 nasionami. Mają kształt kulisty i średnicę od 6 do 8 mm. Nasiona osiągają od 3,5 do 4,1 mm długości i 1,6–1,8 mm szerokości, mają kształt jajowaty, na przekroju są trójkątne, ale o zaokrąglonych kantach.
Powierzchnia ich jest falista i jasnobrązowa do zaróżowionej.

Źródło: „http://geodirectory-katalog.pl/index.php?title=Bez_Czarny&oldid=2288”