Beskid Niski

250px
Kontynent	Europa
Państwo	Polska     Słowaja
Województwo	małopolskie podkarpackie
Najwyższy szczyt na terenie	Polski to Lackowa (997 m), Słowacji - Busov (1002 m),
Długość
Powierzchnia
250px

Beskid Niski - pasmo górskie w Karpatach między przełęczami Łupkowską na wschodzie a Tylicką na zachodzie.
Wschodnia granica Beskidu Niskiego jest zarazem granicą Karpat Wschodnich i Zachodnich.

Położenie

Beskid Niski graniczy od wschodu z Bieszczadami, od północnego wschodu z Pogórzem Bukowskim, od zachodu z Kotliną Sądecką, od południowego zachodu z Beskidem Sądeckim, a od północy z Pogórzem Środkowobeskidzkim.
Na południu przechodzi w Pogórze Ondawskie – granica ma charakter umowny i biegnie linią Bardejów–Svidník–Medzilaborce.
Beskid Niski leży na terenie dwóch państw: Polski i Słowacji.
Najwyższy szczyt po stronie polskiej to Lackowa (997 m n.p.m., na niektórych mapach nawet 999 m, a po słowackiej Busov (1002 m), który jako jedyny przekracza 1000 m.
Ważniejsze rzeki to Osławica, Wisłok, Jasiołka, Wisłoka, Ropa i Biała Dunajcowa, należą do zlewni Morza Bałtyckiego. Zbiorniki wodne w Klimkówce na Ropie, w Sieniawie na Wisłoku oraz niewielki w Krempnej na Wisłoce.
Ciekawostką są jeziora osuwiskowe, np. pod Maślaną Górą i pod Cergową.
W centrum Beskidu Niskiego znajduje się Magurski Park Narodowy, a we wschodniej części Jaśliski Park Krajobrazowy.
Na terenie Beskidu Niskiego leżą cztery uzdrowiska: Rymanów-Zdrój, Iwonicz-Zdrój, Wysowa-Zdrój oraz Wapienne z wodami mineralnymi.
Trzy pierwsze są zrzeszone w Unii Uzdrowisk Polskich. Znajduje się tutaj również największe obniżenie w łuku Karpat – Przełęcz Dukielska (500 m).
Beskid Niski jest najniższą a zarazem najrozleglejszą częścią Beskidów i całego łuku Karpat.

Beskid Niski dzieli się na:

• Góry Grybowskie – między dolinami Kamienicy i Białej,
• Góry Hańczowskie – między dolinami Białej oraz Ropy i Zdyni,
• Beskid Gorlicki – między rzeką Białą, a wsiami: Radocyna, Bartne, Kryg, Wołowiec,
• Pasmo Magurskie – z długimi grzbietami Magury Wątkowskiej i Małastowskiej,
• Beskid Dukielski – między dolinami Wisłoki i Taboru,
• Pasmo Bukowicy i Kamienia – między dolinami Wisłoka i Osławicy,
• Gniazdo Jawornika – między dolinami Jasiołki i Wisłoka,
• Pasmo graniczne – na wschód od doliny Bełczy,
• Wzgórza Rymanowskie – po obu stronach rzeki Tabor.
  

Budowa geologiczna

Beskid Niski zbudowany jest ze skał osadowych zwanych fliszem karpackim.
Są to najczęściej naprzemiennie ułożone ławice zlepieńców, piaskowców i łupków ilastych. Gdy 28 mln lat temu warstwy fliszu zostały sfałdowane, powstały trzy tzw. płaszczowiny, które nasunęły się na siebie.
Najniższa jest płaszczowina śląska, środkowa – dukielska, a najwyższa – magurska.
Wychodnie piaskowców magurskich często mają postać fantastycznych form skalnych.
Najbardziej znane są Kornuty na Magurze Wątkowskiej (w 1953 roku założono tutaj rezerwat przyrody celem ochrony wychodni skalnych) i Diabli Kamień koło Folusza.
Występuje też wiele jaskiń. Największe ich skupiska to Kilanowska Góra k. Lipowicy (około 70 jaskiń – najdłuższą z nich jest Jaskinia Słowiańska-Drwali o długości korytarzy 601 m i głębokości blisko 24 m) oraz Cergowa (11 jaskiń).
Znana jest Jaskinia Mroczna w Kornutach, której łączna długość korytarzy sięga prawie 200 m, a głębokość 15,5 metrów.
Według stanu z 2004 r. w Beskidzie Niskim znanych było 188 jaskiń i schronisk podskalnych o łącznej długości korytarzy 2720 m.
Natomiast według stanu na 8 czerwca 2010 r. było to już 238 takich obiektów.

Klimat

Klimat w Beskidzie Niskim ma charakter przejściowy między klimatem atlantyckim i kontynentalnym.
Wiosną, zimą i jesienią wieją tu ciepłe i suche wiatry południowe, tzw. dukielskie lub rymanowskie, które powodują częste zmiany pogody.
Średnia temperatura roczna wynosi 4-8 °C. Największe opady deszczu występują w czerwcu i lipcu.

Fauna i Flora

W Beskidzie Niskim występują tylko dwa piętra roślinne: pogórza (do 550 m n.p.m.) i regiel dolny.
Piętro pogórza tworzą pozostałości pierwotnych lasów dębowo – grabowych, olszy i zarośla wikliny w dolinach rzek, natomiast regiel dolny to lasy jodłowe, bukowe i sosnowe. Lasy zajmują blisko 70% powierzchni Beskidu Niskiego.
Dużej liczebności zwierzyny sprzyja słabe zaludnienie i rozległe obszary leśne.
Występują tutaj m.in.: jelenie, sarny, dziki, zające, a z drapieżników: niedźwiedzie, rysie, żbiki, wilki, borsuki, kuny (domowa i leśna) oraz lisy.
Wśród około 140 gatunków ptaków należy wymienić: orlika krzykliwego (widnieje na logo Magurskiego Parku Narodowego), orła przedniego, myszołowa zwyczajnego, grubodzioba, puchacza, puszczyka uralskiego i głuszca.
W dolinach występują bocian czarny i dzięcioł trójpalczasty, a nad strumieniami: pliszka górska i pluszcz. Liczne są typowo górskie gatunki płazów:
kumak górski, salamandra plamista, kilka gatunków traszek.

Z gadów spotkać można żmiję, gniewosza plamistego, zaskrońca i padalca. W porze letniej dostrzec można rzadkie gatunki motyli: pazia żeglarza i niepylaka mnemozynę.

Historia

Od najdawniejszych czasów przez przełęcze Beskidu Niskiego biegły trakty handlowe na południe i wschód.
Teren ten jednak był przez dłuższy czas wyludniony kolejnymi najazdami Tatarów.
Dopiero Kazimierz III Wielki rozpoczął zasiedlanie tych granicznych terenów, przeprowadzając lokacje wsi i miast.
Proces ten szczególnie nasilił się po przyłączeniu do Królestwa Polskiego w 1340 r. ziemi sanockiej (wraz z Grodami Czerwieńskimi).
Jednocześnie od XIV w. na teren ten docierały już wcześniej migracje wołoskie (kolonizacja wołoska) oraz sascy osadnicy królów węgierskich Gejzy II i Andrzeja II.
Migracje te ostatecznie zakończyły się na przełomie wieków XVI i XVII nadając ostateczny kształt narodowościowy tym terenom do roku 1772.

Pasma Beskidów w Polsce

---

Beskidy Zachodnie:

Beskid Śląski - Beskid Mały - Beskid Żywiecki - Beskid Makowski - Beskid Wyspowy - Beskid Sądecki - Gorce.

Beskidy Środkowe:

Beskid Niski.

Beskidy Wschodnie:

Góry Sanocko-Turczańskie - Bieszczady Zachodnie.