Beskid Mały

250px
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	śląskie małopolskie
Najwyższy Szczyt	Czupel 930 m n.p.m.
Długość	35 km
Powierzchnia
250px

Beskid Mały - pasmo górskie w Polsce, stanowiące część Beskidów Zachodnich. Ma długość ok. 35 km i szerokość 10-15 km.
Jest przedłużeniem na wschód Beskidu Śląskiego, od którego oddziela go szeroka Brama Wilkowicka.
Jest to niewielkie powierzchniowo (stąd jego nazwa), ale zwarte pasmo górskie. Najwyższym szczytem jest Czupel (930 m).

Hydrografia

Beskid Mały znajduje się w dorzeczu Wisły, a dokładniej jej trzech dopływów – rzek Biała, Soła i Skawa. Wyróżnia się między nimi dwa działy wodne:

• między Białą i Sołą – od Bramy Wilkowickiej przez grzbiet Magurki Wilkowickiej, Czupla, Sokołówki, przełęcz Przegibek, Gaiki i Kopiec Lipnicki do Krzemionek
• między Sołą i Skawą – od przełęczy Przydawki na północ przez Pietrasową, Wielki Gibasów Groń, Łamaną Skałę, Potrójną (883 m), Przełęcz Kocierską, Wielką Bukową, Porębski Groń i Złotą Górę do Andrychowa.
  

Soła dokonała przełomu przez Beskid Mały dzieląc go na część zachodnią i wschodnią. Przełom ten powstał podczas jednego z okresów międzylodowcowych w plejstocenie, w wyniku erozji wstecznej prawobrzeżnego dopływu Wisły, który wypływał niegdyś w okolicy Porąbki.
Dawniej Soła płynęła przez Bramę Wilkowicką, świadczą o tym znajdujące się na jej obszarze pokłady żwiru.

Geologia i rzeźba terenu

Beskid Mały geologicznie jest jednorodny z Beskidem Śląskim. Zbudowany jest z trzech jednostek tektonicznych: płaszczowiny podśląskiej, śląskiej i magurskiej. Płaszczowina podśląska występuje na północy Beskidu (ciągnie się od Kóz w rejony Andrychowa) i w Kotlinie Żywieckiej.
Beskid Mały zbudowany jest w 95% z piaskowców płaszczowiny śląskiej. Ewenementem geologicznym są Skałki Andrychowskie – są to tzw. porwaki, będące najstarszymi skałami w tym rejonie. Na grzbietach występują liczne wychodnie skalne zbudowane z bardziej odpornych na wietrzenie piaskowców i zlepieńców istebniańskich.

Klimat

Klimat właściwy strefie górskiej, w dużej mierze zależący od wysokości danego miejsca n.p.m.
Tereny położone na wysokości do 700 m n.p.m. mają klimat umiarkowany ciepły o średniej rocznej temperaturze od +4 °C do +6 °C, te położone wyżej – klimat umiarkowany zimny o średniej rocznej temperaturze od +6 °C do +8 °C.

Jaskinie

Budowa podłoża (pofałdowany flisz karpacki) powoduje, że występują osuwiska i jaskinie. Są to jaskinie dylatacyjne, mające postać pustych przestworów i szczelin powstałych w wyniku osunięć stoków.
Występują zwykle w rejonie zawalisk i złomisk. Często posiadają ciasne zaciski. Do tej pory w Beskidzie Małym opisano około 50 jaskiń. Przyroda
W wyniku działalności człowieka przyroda została silnie przekształcona.
Obszary leśne to obszary typu dolnoreglowego. Wyjątkiem są szczytowe partie Łamanej Skały, gdzie występuje naturalny, porośnięty świerkiem regiel górny.
Przyczyną jest bardzo tutaj skaliste i ubogie w glebę podłoże. Dawniej przeważały lasy bukowe, zniszczone zostały jednak na skutek wypalań i wyrębów.
Obecnie jest to las wtórny, w którym przeważają zespoły świerkowo-bukowo-jodłowe. Pozostałości pierwotnej buczyny ostały się jeszcze w niektórych miejscach, głównie w obrębie rezerwatów przyrody.
Świat zwierząt Beskidu Małego jest stosunkowo skromny, związane jest to z niewielką powierzchnią przy dużym stopniu penetracji jego terenów przez ludzi.
Obszary dostępne dla zwierząt powiększają się jednak z powodu zarastania lasem dawnych gospodarstw rolnych, ochrony przyrody i zmniejszonego zanieczyszczenia środowiska.

Pasma Beskidów w Polsce

---

Beskidy Zachodnie:

Beskid Śląski - Beskid Mały - Beskid Żywiecki - Beskid Makowski - Beskid Wyspowy - Beskid Sądecki - Gorce.

Beskidy Środkowe:

Beskid Niski.

Beskidy Wschodnie:

Góry Sanocko-Turczańskie - Bieszczady Zachodnie.