Kruk Zwyczajny

Kruk Zwyczajny
Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Ptaki
Rząd	Wróblowe
Rodzina	Krukowate
Gatunek	Kruk Zwyczajny
Długość ciała	30–39 cm.
Rozpietość skrzydeł
Masa ciała	ok. 136–265 g.

Kruk Zwyczajny, kruk – gatunek dużego osiadłego ptaka z rodziny krukowatych. Występuje na półkuli północnej, jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem spośród wszystkich krukowatych. Obecnie wyróżnia się jedenaście podgatunków, wykazujących niewielkie odmienności w morfologii – pomimo iż niedawne badania wykazały znaczne różnice genetyczne wśród populacji z różnych regionów. W Polsce nieliczny ptak lęgowy.

To jeden z dwóch największych krukowatych, obok kruka grubodziobego, i prawdopodobnie najcięższy ptak z rzędu wróblowych; dojrzały kruk mierzy od 58 do 69 cm, a udokumentowana masa ciała wynosi od 585 do 2000 g. Kruki dożywają zwykle około 10–15 lat na wolności, jednak rejestrowano także osobniki w wieku ponad 40 lat. Znany jest przypadek kruka z londyńskiej twierdzy Tower, który na zamku dożył 44 lat. W różnych legendach i podaniach długowieczność kruków jest często na wyrost podwyższana – niektórzy uważali, że miały żyć nawet 3 razy dłużej niż człowiek. Młode ptaki mogą podróżować w gromadach, jednak później tworzą pary na całe życie i razem bronią swojego terytorium.

Kruk koegzystuje z ludźmi od tysięcy lat, na niektórych obszarach rozmnożył się tak bardzo, że uważa się go za szkodnika. Zawdzięcza to swojej wszystkożernej diecie. Kruki są także wszechstronne w znajdowaniu źródeł pożywienia. Jedzą padlinę, owady i odpady spożywcze, a także ziarna zbóż, jagody, owoce.

Występowanie

Pierwotnie zasiedlał tylko duże i odludne lasy, rozległe, nisko położone regiony. Obecnie zajmuje obrzeża dużych kompleksów leśnych liściastych i iglastych, gdzie starodrzew przeplata się z bujnymi łąkami, zadrzewienia śródpolnymi, w pobliżu rzek i zbiorników wodnych, pól poprzecinanych kępami wysokich drzew, poręb, skalistych wybrzeży i zboczy.
Zamieszkuje prawie wszystkie typy krajobrazu, również w górach, na północy bezdrzewną tundrę, a na południu krzaczaste stepy i tereny podobne do pustyń, choć nie ma go w lasach deszczowych. Coraz bardziej zbliża się do osad ludzkich i na obrzeża miast. Należy pamiętać, że dawniej na ulicach w miastach dość często szukał resztek pokarmu. Jednak w XVII wieku zaczął panować pogląd, że jest „ptakiem nieczystym”, który obdarzony jest nadprzyrodzoną mocą. To spowodowało masowe tępienie tego gatunku, co zmusiło go do przeniesienia się w bardziej odludne okolice. Kruki próbowały kolonizować podmiejskie parki, jednak warunki zwykle nie były dla nich odpowiednie.
Aktywne prześladowanie i ograniczenie powierzchni zbiorowisk leśnych, gdzie zakłada gniazda, powoduje, że w krajach uprzemysłowionych i wysoko rozwiniętych rolniczo gnieździ się wyspowo. Polepszenie tam warunków higienicznych wpływa na zmniejszenie ilości pokarmu, a więc i na liczebność lokalnych populacji. Gdy na terenach lęgowych obowiązuje ochrona kruka prowadzi to zwykle do zwiększenia jego liczebności. To powoduje, że ptaki wracają ze swych tymczasowych przytułków na pierwotne tereny występowania, w tym też na tereny uprawne. W Europie populacje bardzo wyraźnie zwiększyły się. W ostatnich dekadach dochodzi do jego szybkiego rozprzestrzeniania się – badacze określili tę szybkość ekspansji kruka na 8 km w ciągu roku.

Charakterystyka

Największy z krukowatych, wielkości myszołowa, znacznie większy i masywniejszy od wrony i gawrona, co widać w locie po dużej głowie z mocnym dziobem. Rozpiętością skrzydeł dorównuje myszołowowi, ale ma inną sylwetkę, smukłą głowę i długi ogon. Długość ciała 58–69 cm, długość skrzydła ok. 44 cm, rozpiętość skrzydeł 117–142 cm, masa ciała 585–2000 g; samce są z reguły nieco większe i cięższe od samic.
Obie płcie ubarwione jednakowo. Upierzenie czarne z metalicznym połyskiem. Młode ptaki nie mają purpurowego połysku na głowie i grzbiecie. Duży, masywny, mocny czarny dziób ma pod spodem „brodę” utworzoną z dłuższych piór. Głowa duża, na podgardlu charakterystycznie nastroszone pióra. Długi, klinowaty ogon. Nogi są czarne.
Świetnie i szybko lata, w czasie toków wykonuje akrobacje powietrzne. Często szybuje i unosi się na wznoszących prądach powietrza. W locie silne uderzenia długich skrzydeł wydają charakterystyczne, świszczące dźwięki. Dobrze widać wtedy klinowato zakończony długi ogon, którym różni się od podobnie ubarwionej wrony czarnej i gawrona. W przeciwieństwie do tych dwóch gatunków, które w terenie otwartych przy źródłach pokarmu pojawiają się zwykle w dużych liczbach, kruki występują zawsze parami lub w rodzinnych grupach. Bardzo rzadko ptak ten tworzy większe zgrupowania i głównie gdy na danym terenie znajduje się dużo żywności.
Charakterystyczne dźwięczne, głębokie, gardłowe i daleko słyszalne krakanie – krótkie „krr” lub „kruk kruk karrk” ułatwia rozpoznania kruka w środowisku naturalnym. W locie wydaje głębokie „grog”. Stwierdzono, że kruki nadają sobie nawzajem imiona i mogą się wołać za ich pomocą.

Pożywienie

Wszystkożerny, jednak głównie pokarm zwierzęcy – drobne ssaki, żaby i inne płazy, jaszczurki i inne gady, ptaki, w tym ich młode i jaja, owady, dżdżownice, robaki, ślimaki, padlina, szczególnie zimą i w górach, również odpadki ze śmietników. Czasem zjada też różne nasiona, żołędzie, pąki roślin i owoce, choć tylko w ramach uzupełnienia diety.
Żeruje głównie na ziemi. Nie zawsze pokarm bierze bezpośrednio dziobem. Zdarza się, nawet w locie, że mniejsze kąski bierze najpierw w łapy i przytrzymuje je pazurami. Główny pokarm stanowi padlina – pozostałości ze zdobyczy dużych drapieżników i odpadki z gospodarstw domowych. W górach dolatuje do martwych kozic i owiec. Po dobraniu się do padliny wyjadają też robaki i chrząszcze, które w niej żerują. Jeśli znajdzie na danym terenie taki pokarm, woli skorzystać z okazji, niż samemu udać się na polowanie na żywą zwierzynę.
Gdy jednak zdecyduje się na łowy próbuje upolować osobniki chore, osłabione lub drobną zwierzynę. Jedzą też znalezione łożyska i błony płodowe owiec oraz innych dużych ssaków. Zimą kruki mają w zwyczaju chować pożywienie w różnych kryjówkach. Robią to też młode ptaki wkrótce po opuszczeniu gniazda – próbują ukrywać różne jadalne i niejadalne przedmioty. Przez wiele lat uważano kruka za pokarmowego konkurenta człowieka ze względu na zdobywanie przez niego zwierzyny łownej, np. zajęcy, saren, kuraków. Badania wykazały jednak, że w diecie padlina stanowi aż 2/3 całościowego pożywienia.
Jednym z pokarmowych niebezpieczeństw czyhającym na ptaka ze strony człowieka są zatrute jaja wykładane po to, by zlikwidować szkodniki. Gdy kruk je zje, często prowadzi to do jego śmierci.

Rząd Wróblowe

---

Rodzina Wilgowate:

Wilga Zwyczajna.

Rodzina Krukowate:

Sójka Zwyczajna - Sroka Zwyczajna - Kawka Zwyczajna - Gawron - Kruk Zwyczajny - Czarnowron - Wrona Siwa.

Rodzina Sikory:

Sikora Uboga - Czarnogłówka - Modraszka - Sikora Bogatka.

Rodzina Skowronki:

Skowronek Zwyczajny.

Rodzina Jaskółkowate:

Jaskółka Oknówka - Jaskółka Dymówka.

Rodzina Szpakowate:

Szpak Zwyczajny.

Rodzina Muchołówkowate:

Muchołówka Szara - Rudzik Zwyczajny - Słowik Szary - muchołówka mała.

Rodzina Drozdowate:

Drozd Śpiewak - Kos Zwyczajny.

Rodzina Wróble:

Wróbel Zwyczajny.

Rodzina Pliszkowate:

Pliszka Siwa - Pliszka Żółta.

Rodzina Łuszczakowate:

Gil Zwyczajny - Zięba Zwyczajna.