Jeleń Szlachetny

'Jeleń Szlachetny
Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Ssaki
Rodzina	Jeleniowate
Gatunek	Jeleń Szlachetny
Długość ciała	175–265 cm .
Wysokość ciała	75–140 cm.
Masa ciała	68–210 kg.
Zasięg Występowania

Jeleń Szlachetny – gatunek dużego ssaka lądowego z rodziny jeleniowatych.

Występowanie

Jego liczne podgatunki zamieszkują Europę, Azję, północną Afrykę. W Afryce żyją tylko na północy, dochodząc na południe do Sahary. Introdukowany w Ameryce Południowej, Australii i Nowej Zelandii.
W Polsce występuje jeleń europejski (Cervus elaphus elaphus), nazywany również jeleniem skandynawskim.
W populacjach jelenia szlachetnego występującego w Polsce wyróżnia się kilka ekotypów: jeleń bieszczadzki, jeleń mazurski, jeleń wielkopolski i jeleń pomorski.
W Polsce występuje we wszystkich większych kompleksach leśnych. Preferencje środowiskowe jeleni są zależne od pory roku. Głównym środowiskiem są nizinne i górskie lasy liściaste i mieszane. Z uwagi na rozłożyste poroże unikają terenów gęsto zakrzewionych.

Opis

Długość ciała	Wysokość w kłębie	Długość ogona	Masa ciała	Dojrzałość płciowa	Okres godowy	Długość ciąży	Liczba młodych w miocie	Długość życia
175–265 cm	75–140 cm	10–22 cm	68–210 kg	1,5–2 lata	druga połowa września	ok. 230 dni	jedno (rzadziej dwa)	średnio 12–15 lat, maksymalnie 23 lata

Jeden z największych gatunków z rodziny jeleniowatych. Jelenie ubarwione są zazwyczaj jednolicie, tylko młode są cętkowane na bokach i grzbiecie.
Latem brązowopłowe do rudawego, zimą szarawe, z ciemniejszym karkiem u samców. Na szyi mają dłuższe włosy tworzące rodzaj grzywy zachodzącej na kłąb.
Jeleń szlachetny występujący w Polsce może osiągać 2,5 m długości i wysokość w kłębie do 1,5 m. Masa ciała dużego jelenia dochodzi do 350 kg.
Masa spotykanych w Polsce jeleni waha się w granicach 150-160 kg, przy czym największe rozmiary osiągają osobniki około 10.-14. roku życia - samce 224 kg, samice 132 kg.
Na zróżnicowanie w masie wpływ ma wiek oraz zasięg geograficzny osobników danej populacji - byki w III klasie wieku, tj. w 11. roku życia i starsze z populacji wielkopolskiej ważą średnio 117 kg; byki z populacji mazurskiej ważą średnio w III klasie wieku 137 kg, a byki w III klasie wieku z populacji lubelskiej 156 kg; łanie ważą średnio 70-80 kg.
Najlepszą kondycję wykazują jelenie w wieku 7-12 lat. Ciężar zależny jest od obszaru występowania i dostępności pokarmu.
Jeleń szlachetny pokryty jest krótkim i przylegającym włosem. Sierść jelenia szlachetnego jest w zimie siwobrunatna, a w lecie rdzawobrunatna i podlega wymianie dwukrotnie w ciągu roku. Wierzch głowy, szyja, podbrzusze i nogi są barwy ciemniejszej od reszty ciała. Ogon (kwiat) dochodzi do 15 cm długości. Jelenie mają bardzo dobry węch i słuch i są bardzo płochliwe.

Tryb życia

Z natury jest zwierzęciem dziennym, ale pod wpływem czynników zewnętrznych zakłócających jego spokój i poczucie bezpieczeństwa prowadzi głównie nocny tryb życia, w dzień ukrywając się w leśnych gęstwinach.
Rozpoczyna żerowanie po zmierzchu, a nad ranem wraca do swojej kryjówki. W ciągu dnia żeruje w miejscach, w których nie wyczuwa żadnego zagrożenia. Jelenie śpią tylko 60-100 minut na dobę.
Pożywienie jeleni stanowią pędy, liście, kora i owoce drzew i krzewów, trawy, zboża, zioła, ziemniaki, buraki, a zimą zeschnięte trawy, mchy, porosty, pączki i młode pędy drzew iglastych. Wychodzą też na pola uprawne skuszone burakami, kapustą, ziemniakami i zbożami.
Byki, szczególnie podczas rykowiska, korzystają z kąpieli błotnych w tzw. kąpieliskach. Następnie ocierają się o drzewa, w celu pozbycia się pasożytów. W czasie rykowiska mogą one tracić nawet od 10 do 15% masy ciała, gdyż w tym czasie jeleń byk nie pobiera pokarmu.
Jeleń na wolności żyje do 12-15 lat. W warunkach fermowych do 23.

Rozród

Rykowisko jeleni rozpoczyna się w drugiej połowie września. Byki i łanie osiągają dojrzałość płciową w drugim roku życia, ale do rozrodu przystępują zwykle samce powyżej 5 roku życia.
Łanie rodzą pierwsze młode w wieku 3 lat. Po ok. 234 dniach ciąży, samica rodzi w ukryciu jedno, rzadziej dwa młode, zwane cielętami. Poród przypada na maj-czerwiec. Kiedy tylko młode są zdolne do wędrówki za matką, co następuje po kilku dniach od narodzin, razem z nią dołączają do stada.
Żółtawobiałe plamki na bokach i grzbiecie młodych zanikają jesienią. Cielęta żywią się mlekiem matki przez 8-10 miesięcy, pozostając przy niej do trzeciego roku życia.
Jelenie byki w okresie rykowiska w ogóle nie żerują, pijąc jedynie wodę. W tym czasie byki tracą nawet 20% masy swojego ciała. Po okresie rykowiska byki zaszywają się w ostojach, regenerując siły i stopniowo odbudowując swoją masę.
Jeleń szlachetny może krzyżować się z jeleniem Davida i jeleniem wschodnim.

Rząd Parzystokopytne

---

Rodzina Wołowate:

Żubr Europejski - Muflon Śródziemnomorski - Kozica Tatrzańska.

Rodzina Świniowate:

Dzik Euroazjatycki.

Rodzina Jeleniowate:

Łoś Euroazjatycki - Sarna Europejska - Jeleń Szlachetny - Daniel Zwyczajny.