Dzik Euroazjatycki

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Dzik Euroazjatycki
Dzik1.jpg
Królestwo Zwierzęta
Gromada Ssaki
Rodzina Świniowate
Gatunek Dzik Euroazjatycki
Długość ciała bez ogona 1,1–1,5 m.
Wysokość ciała
Masa ciała samców 100 -200 kg.
samic 40 -140 kg.

Dzik Euroazjatycki, dzik – gatunek dużego, lądowego ssaka łożyskowego z rodziny świniowatych. Sus scrofa jest jedynym przedstawicielem dziko żyjących świniowatych w Europie. Jest także przodkiem świni domowej.
Dzik jest popularnym zwierzęciem łownym i jako taki doczekał się w języku myśliwych wielu szczegółowych określeń, pozwalających w krótkich słowach opisać zwierzę i jego zachowanie.
Z czasem część tej terminologii weszła do języka codziennego, a także języka zoologów. W Polsce dzik jest pospolitym przedstawicielem tzw. zwierzyny czarnej, od trzeciego sierpnia 2017 nie podlega ochronie sezonowej.
Samica dzika nazywana jest lochą, samiec odyńcem, a młode warchlakami, warchlak o charakterystycznym paskowym umaszczeniu – pasiakiem.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Jako zwierzyna dzik został najprawdopodobniej introdukowany przed wiekami przez człowieka na Sardynii, Korsyce i Andamanach.
W Afryce przed kilkoma stuleciami dzik występował licznie na północ od Sahary oraz w dolinie Nilu, aż po obszary na południe od Chartumu w Sudanie.
Dziś gatunek ten jest w północnej Afryce rzadki. Podgatunki, które żyły niegdyś od południowej Turcji po Palestynę, jak i od Egiptu po Sudan, uważa się za wymarłe. Na Półwyspie Arabskim dzik występuje jedynie na skrajnej północy.
Obszar występowania zmieniał się w przeciągu stuleci kilkakrotnie, w zależności od zmian klimatycznych, jak i wpływów antropogenicznych.
W ostatnich stuleciach na wielkość obszaru występowania wpływała przede wszystkim intensyfikacja rolnictwa, jak i związany z tym wzrost polowań.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Duży ssak o krępej budowie, z silnie rozwiniętą przednią częścią ciała i wyraźnie niższym zadem. Przeciętnie osiąga 1,1–1,5 m, a największe osobniki do 2 m długości ciała bez ogona.
Na krótkiej, grubej i muskularnej szyi osadzony jest klinowaty łeb o małej mózgowioczaszce i dużej trzewioczaszce. Oczodół otwarty – bez pierścienia kostnego występującego u większości parzystokopytnych. Część przedoczna wyciągnięta w długi ryj. Przednią krawędź ryja tworzy chrzęstna płytka nosowo-wargowa, tzw. tarcza ryjowa, zwana przez myśliwych tabakierą.
Wysoko osadzone, stojące uszy w kształcie trójkąta są silnie owłosione. Oczy dzika są małe, brunatne i wysoko położone. Silne, czteropalczaste nogi średniej długości. Palce środkowe są większe i dłuższe, zakończone racicami, a palce zewnętrzne mniejsze i krótsze, zakończone stosunkowo dużymi raciczkami o półksiężycowatym kształcie. Na twardym terenie raciczki nie dotykają podłoża, natomiast na miękkim pozostawiają charakterystyczny trop.
Na końcu stosunkowo długiego ogona znajduje się pęk długich włosów. Skóra dzika ma czarny kolor. Pokryta jest okrywą włosową złożoną z twardej, elastycznej szczeciny oraz gęstych włosów wełnistych. Samice mają po 6 par sutków.
Ubarwienie dzika jest zmienne, latem ciemniejsze. Może przechodzić od niemal czarnego przez brązowoczerwone po płowe. Z powodu zwyczaju tarzania się w błocie jest zbliżone do barwy gleby występującej w rejonie życia osobnika.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Zwierzę stadne, żyjące w grupach rodzinnych nazywanych watahami. W skład gromady wchodzi od kilku do dwudziestu osobników obu płci: stara samica – przewodniczka – oraz inne samice z warchlakami.
Pozostałe osobniki są słabiej związane ze stadem. Samce rzadko wiążą się z grupą, zwykle bytują samotnie. Watahy przebywające na wspólnych żerowiskach tworzą zgrupowanie liczące do 100 osobników.
Dziki w ciągu dnia odpoczywają w barłogach lub tarzają się w błocie. Wieczorem osobniki wyruszają na żer i pod osłoną nocy wychodzą z lasu na pola.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Okres godowy, zwany u dzików huczką, w strefie klimatu umiarkowanego trwa zimą – od listopada do stycznia. W cieplejszych regionach gody mogą się odbywać o każdej porze roku. Odyńce często staczają pomiędzy sobą walki o dostęp do samic.
Faza estrus u samicy trwa 21 dni. Przez 3 kolejne dni locha jest zdolna do zapłodnienia. Po 16–20 tygodniowej ciąży samica może wydać na świat nawet 12 młodych w jednym miocie.
Zwykle rodzi 4–8, przy czym liczebność młodych w miocie rośnie z wiekiem samicy. Przed porodem locha układa sobie z roślin, ukryte w bezpiecznym miejscu, legowisko, zwane barłogiem.
Młode dziki rodzą się z otwartymi oczami i przez pewien czas pozostają w barłogu ogrzewając się wzajemnie ciałami.


Rząd Parzystokopytne