Gil Zwyczajny: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 22:47, 26 gru 2022

Gil Zwyczajny


Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Ptaki
Rząd	Wróblowe
Rodzina	Łuszczakowate
Gatunek	Gil Zwyczajny
Długość ciała	ok. 17 cm.
Rozpietość skrzydeł	ok. 27 cm.
Masa ciała	ok. 25 g.

Gil zwyczajny, gil – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych, zamieszkujący Eurazję. Nie jest zagrożony.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje północną Europę i Azję aż po Kamczatkę i Japonię. Poza tym spotkać go można w północnej Turcji i Iranie. Nie zamieszkuje regionów śródziemnomorskich. Częściowo osiadły, ale wiele ptaków migruje zimą bardziej na południe, koczując w miejscach występowania pokarmu. Tylko populacje gnieżdżące się strefie tajgi na północy Europy i Azji migrują regularnie w rejony leżące w niższych szerokościach geograficznych na obu kontynentach. Przeloty od marca do kwietnia i od października do listopada.

W Polsce nieliczny ptak lęgowy we wszystkich regionach, lokalnie może być średnio liczny. Przez 200 lat na terenie Polski gile odbywały lęgi prawie wyłącznie w górach. Na pozostałym obszarze niegdyś tylko zimował, ale co najmniej od początku XX wieku zasięg jego występowania się rozszerzał, a liczebność wzrastała. Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 populacja lęgowa gila w Polsce liczyła 64–91 tysięcy par.

Cechy gatunku[edytuj | edytuj kod]

Gil jest większy od wróbla. Ptak o krępej sylwetce, wydatnej piersi i dużej głowie. Dziób czarny, gruby, krótki, mocny i stożkowaty. Tęczówki oczu i nogi są brązowe.
U obu płci czarny wierzch głowy, biały kuper i długi, niebieskoczarny ogon. Skrzydła długie, czarne ze skośną białą pręgą. Dymorfizm płciowy jest mocno zaznaczony, choć obie płci są jednakowej wielkości. U samca policzki i pierś jaskrawoczerwona, grzbiet (płaszcz) niebieskawopopielaty[8]. U samicy pierś bledsza, brązowo-różowa, grzbiet brązowoszary.
Młode podobne do samic, z szarobrązowym brzuchem, ale bez czarnej czapeczki i z beżową, a nie białą, pręgą na skrzydle. Ubarwienie dorosłe zyskują dopiero po jesiennym pierzeniu.
W okresie lęgowym bardzo skryty, natomiast zimą jest stosunkowo mało płochliwy i daje się obserwować z dość bliska. To ptak ostrożny i mało ruchliwy.

Wymiary[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała ok. 17 cm
Rozpiętość skrzydeł ok. 27 cm
Masa ciała ok. 25 g

Biotop[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje wilgotne, gęste lasy iglaste i mieszane, bory świerkowe i jodłowe z gęstym poszyciem, zadrzewienia, sady, parki, cmentarze z drzewkami świerkowymi i ogrody. Unika otwartych terenów i bezdrzewnych pól. Zimą zwracają uwagę nieliczne stadka pięknie ubarwionych samców, którym towarzyszą skromniej ubarwione samice, gdy pojawiają się na obrzeżach siedlisk ludzkich. Wiosną i latem gile skryte są w leśnej gęstwinie i nie zwracają na siebie uwagi. Potem przestają się kryć. W poszukiwaniu pokarmu mogą odwiedzać różne siedliska, a nawet śródmieścia dużych miast czy karmniki.

Okres lęgowy[edytuj | edytuj kod]

Wyprowadza 2 lęgi w ciągu roku od maja do lipca. Tworzone pary są monogamiczne.

Rząd Wróblowe

Rodzina Wilgowate:

Wilga Zwyczajna.

Rodzina Krukowate:

Sójka Zwyczajna - Sroka Zwyczajna - Kawka Zwyczajna - Gawron - Kruk Zwyczajny - Czarnowron - Wrona Siwa.

Rodzina Sikory:

Sikora Uboga - Czarnogłówka - Modraszka - Sikora Bogatka.

Rodzina Skowronki:

Skowronek Zwyczajny.

Rodzina Jaskółkowate:

Jaskółka Oknówka - Jaskółka Dymówka.

Rodzina Szpakowate:

Szpak Zwyczajny.

Rodzina Muchołówkowate:

Muchołówka Szara - Rudzik Zwyczajny - Słowik Szary - muchołówka mała.

Rodzina Drozdowate:

Drozd Śpiewak - Kos Zwyczajny.

Rodzina Wróble:

Wróbel Zwyczajny.

Rodzina Pliszkowate:

Pliszka Siwa - Pliszka Żółta.

Rodzina Łuszczakowate:

Gil Zwyczajny - Zięba Zwyczajna.

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 {| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;"
 | colspan="3" style="background-color:#C0C0C0;" |
-<center>'''Wróbel Zwyczajny'''</center>
+<center>'''Gil Zwyczajny'''</center>
 |-
-| colspan="2" | [[Plik:Wrobel8-rg.gif|center|250px]]
+| colspan="2" | [[Plik:Gile.jpg|center|250px]]
 |-
 | colspan="3" style="background-color:#C0C0C0;" |
@@ Linia 18: / Linia 18: @@
 |-
 |style="width: 50%" | Rodzina
-| [[Wróble]]
+| [[Łuszczakowate]]
 |-
 |style="width: 50%" | Gatunek
-| Wróbel Zwyczajny
+| Gil Zwyczajny
 |-
 |style="width: 50%" | Długość ciała
-| 16–18 cm.
+| ok. 17 cm.
 |-
 |style="width: 50%" | Rozpietość skrzydeł
-| 21–21,5 cm.
+| ok. 27 cm.
 |-
 |style="width: 50%" | Masa ciała
-| 20–39 g.
+| ok. 25 g.
 |-
 | colspan="3" style="background-color:#C0C0C0;" |
 |}
-'''Wróbel Zwyczajny''', wróbel, wróbel domowy – gatunek małego ptaka osiadłego z rodziny wróbli, zamieszkującego [[Europa|Europę]], [[Azja|Azję]] i [[Afryka Północna|północną Afrykę]]. Pierwotnie ptak półpustyń i stepów, pochodzi prawdopodobnie z Półwyspu Arabskiego i [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]]. Skolonizował ludzkie osiedla wraz z rozwojem rolnictwa, prawdopodobnie przed kilkoma tysiącami lat. Występuje wszędzie tam, gdzie mieszka człowiek. Introdukowany w [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]], [[Ameryka Południowa|Ameryce Południowej]], [[Australazja|Australazji]] i [[Afryka Południowa|południowej Afryce]].<br>
+'''Gil zwyczajny''', gil – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych, zamieszkujący Eurazję. Nie jest zagrożony.
-W XIX i XX wieku należał do najpowszechniej występujących gatunków na terenach [[Polska|Polski]], przenikając do języka potocznego i kultury ludowej we wszystkich regionach. W roku 1984, kiedy ochroną gatunkową objęto prawie wszystkie ptaki wróblowe, dla wróbla wyznaczono jedynie wiosenny okres ochronny.<br>
-W latach dziewięćdziesiątych zaobserwowano spadek liczebności wróbla. W roku 1995 wróbel zwyczajny został objęty ścisłą ochroną gatunkową. Nadal jest to bardzo liczny ptak lęgowy, jednak wbrew powszechnemu mniemaniu nie jest najliczniej występującym ptakiem lęgowym w Polsce.
 <br>
-==Okres lęgowy==
+==Występowanie==
-Okres lęgowy trwa od lutego do września, różni się w zależności od szerokości geograficznej, w [[Europa|Europie]] to najczęściej od kwietnia do sierpnia, z wyprowadzeniem do pięciu lęgów. Ptaki te są monogamiczne, związki mogą trwać kilka sezonów.<br>
+Zamieszkuje [[Europa Północna|północną Europę]] i [[Azja|Azję]] aż po Kamczatkę i Japonię. Poza tym spotkać go można w północnej Turcji i Iranie. Nie zamieszkuje regionów śródziemnomorskich.
-Gniazda ulokowane są w szczelinach budynków, pod dachówkami, za rynnami lub w odpowiednich budkach lęgowych. Wróble często stają się „sublokatorami” większych ptaków, lokując swoje gniazda w ścianach gniazd bocianów, czapli, a nawet ptaków drapieżnych: bielików, rybołowów czy kani czarnej. Zajmują też czasem gniazda jaskółek: oknówek, a nawet brzegówek. Budowane gniazda mają formę podobną do kuli z bocznym wejściem; budulec stanowi słoma, trawa, perz i fragmenty materiału, sznurka lub papieru. Wyściółkę tworzą pióra.
+Częściowo osiadły, ale wiele ptaków migruje zimą bardziej na południe, koczując w miejscach występowania pokarmu. Tylko populacje gnieżdżące się strefie tajgi na [[Europa Północna|północy Europy]] i [[Azja|Azji]] migrują regularnie w rejony leżące w niższych szerokościach geograficznych na obu kontynentach. Przeloty od marca do kwietnia i od października do listopada.
+W [[Polska|Polsce]] nieliczny ptak lęgowy we wszystkich regionach, lokalnie może być średnio liczny. Przez 200 lat na terenie [[Polska|Polski]] gile odbywały lęgi prawie wyłącznie w górach. Na pozostałym obszarze niegdyś tylko zimował, ale co najmniej od początku XX wieku zasięg jego występowania się rozszerzał, a liczebność wzrastała.
+Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 populacja lęgowa gila w [[Polska|Polsce]] liczyła 64–91 tysięcy par.
 <br>
-==Wygląd==
+==Cechy gatunku==
-Krępy, o stosunkowo dużej głowie i mocnym dziobie. U samca wierzch ciała brązowy z ciemniejszymi paskami, spód szary. Policzki szare, oddzielone brązową pręgą od szarego wierzchu głowy. Na podgardlu czarny śliniak. Na policzku, w odróżnieniu od mazurka, brak czarnej plamki, a na skrzydle tylko jedna biała pręga.<br>
+Gil jest większy od [[Wróbel Zwyczajny|wróbla]]. Ptak o krępej sylwetce, wydatnej piersi i dużej głowie. Dziób czarny, gruby, krótki, mocny i stożkowaty. Tęczówki oczu i nogi są brązowe.<br>
-Dziób w okresie lęgowym czarny, a poza nim szary. Nogi brązowe lub różowe. Samice o szarobrązowym upierzeniu, na grzbiecie paskowanym, bez wyraźnych cech charakterystycznych. Nad okiem nie zawsze wyraźna jaśniejsza brew. Nogi różowe, dziób szary. Młode podobne do samic.<br>
+U obu płci czarny wierzch głowy, biały kuper i długi, niebieskoczarny ogon. Skrzydła długie, czarne ze skośną białą pręgą. Dymorfizm płciowy jest mocno zaznaczony, choć obie płci są jednakowej wielkości. U samca policzki i pierś jaskrawoczerwona, grzbiet (płaszcz) niebieskawopopielaty[8]. U samicy pierś bledsza, brązowo-różowa, grzbiet brązowoszary.<br>
-Długość ciała ok. 16–18 cm. Długość czaszki: 29–31 mm, w tym dzioba: 14–15 mm. Rozpiętość skrzydeł 21–21,5 cm. Masa ciała ok. 20–39 g. Pierzenie dorosłych trwa od środka lipca do środka października.
+Młode podobne do samic, z szarobrązowym brzuchem, ale bez czarnej czapeczki i z beżową, a nie białą, pręgą na skrzydle. Ubarwienie dorosłe zyskują dopiero po jesiennym pierzeniu.<br>
+W okresie lęgowym bardzo skryty, natomiast zimą jest stosunkowo mało płochliwy i daje się obserwować z dość bliska. To ptak ostrożny i mało ruchliwy.
 <br>
-== Wróbel Zwyczajny galeria zdjęć ==
+==Wymiary==
-<gallery perrow=6>
+* Długość ciała ok. 17 cm
-Plik:Wrobel1-rg.gif
+* Rozpiętość skrzydeł ok. 27 cm
-Plik:Wrobel2-rg.gif
+* Masa ciała ok. 25 g
-Plik:Wrobel3-rg.gif
-Plik:Wrobel4-rg.gif
-Plik:Wrobel5-rg.gif
-Plik:Wrobel6-rg.gif
-Plik:Wrobel7-rg.gif
-Plik:Wrobel8-rg.gif
-Plik:Wrobel9-rg.gif
-Plik:Wrobel10-rg.gif
-</gallery>
 <br>
-==Środowisko==
+==Biotop==
-Dobrze zaadaptowały się do siedlisk ludzkich, niektóre ptaki nigdy nie mają kontaktu z elementami naturalnego środowiska z wyjątkiem parków i ogrodów. Obserwowano nawet wróbla żywiącego się nocą na 80. piętrze Empire State Building. Często wróble domowe odwiedzają fabryki i magazyny celem szukania pokarmu. Zdają się nie występować tylko w lasach równikowych, w tundrze i na pustyniach. W cieplejszych obszarach, jak basen Morza Śródziemnego, wróble domowe z powodzeniem żyją poza siedliskami ludzkimi. Odnotowywane były od poziomu morza do około 4500 m n.p.m. Są to ptaki towarzyskie, zwykle żyją w niewielkich lub w luźnych koloniach. Wabienie słyszalne przez cały rok.<br>
+Zamieszkuje wilgotne, gęste lasy iglaste i mieszane, bory świerkowe i jodłowe z gęstym poszyciem, zadrzewienia, sady, parki, cmentarze z drzewkami świerkowymi i ogrody. Unika otwartych terenów i bezdrzewnych pól.
-Lot szybki, prosty lub falisty. Po ziemi wróble skaczą. Samce podczas śpiewu siedzą lub skaczą z opuszczonymi częściowo skrzydłami.<br>
+Zimą zwracają uwagę nieliczne stadka pięknie ubarwionych samców, którym towarzyszą skromniej ubarwione samice, gdy pojawiają się na obrzeżach siedlisk ludzkich. Wiosną i latem gile skryte są w leśnej gęstwinie i nie zwracają na siebie uwagi. Potem przestają się kryć. W poszukiwaniu pokarmu mogą odwiedzać różne siedliska, a nawet śródmieścia dużych miast czy karmniki.
-W [[Europa|Europie]] na wolności wróble zwyczajne osiągały wiek 20 lat, w USA – 15. Najdłuższy odnotowany wiek życia to 23 lata, dotyczy jednak ptaka w niewoli.
 <br>
-==Pożywienie==
+==Okres lęgowy==
-Pożywienie stanowią głównie nasiona, również z pól uprawnych, w tym prosa, ryżu, sorgo, faworyzuje owies i pszenicę. Wróble domowe zjadają również różne nasiona dzikich roślin – szczawiu, gwiazdnicy, ziół, traw. Żywią się również odpowiednimi odpadkami z domostw. Wiosną w skład diety wchodzą również pączki roślinne i kiełkujące liście. Żerują zarówno na ziemi, jak i w roślinności. Jedzą również owady. Pisklęta również otrzymują owady, do tego ich larwy, mszyce, ryjkowce, prostoskrzydłe i gąsienice.
+Wyprowadza 2 lęgi w ciągu roku od maja do lipca. Tworzone pary są monogamiczne.
-<br>
 <br><br>
 {{ptaki rząd wróblowe}}
 [[Category:Ptaki w Polsce]]