Czajka Zwyczajna
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Rząd Siewkowe
| ||
Królestwo | Zwierzęta | |
Gromada | Ptaki | |
Rząd | Siewkowe | |
Rodzina | Sieweczkowate | |
Gatunek | Czajka Zwyczajna | |
Długość ciała | 30–35 cm. | |
Rozpietość skrzydeł | 65–85 cm. | |
Masa ciała | 130–330 g. | |
Czajka Zwyczajna, czajka, czajka pospolita – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych. Jeden z bardziej rozpowszechnionych ptaków błotnych. Nie wyróżnia się podgatunków. Jest to gatunek bliski zagrożenia.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Czajka zamieszkuje niemal całą Europę i umiarkowaną strefę Azji aż po Pacyfik. Zimuje w Europie Zachodniej, na wyspach wschodniego Atlantyku, w północnej Afryce, basenie Morza Śródziemnego, na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Indiach.
W Polsce występuje w całym kraju, choć nierównomiernie, bo najliczniej na wschodzie. Pojawia się też w niższych partiach gór. Zachodnio- i południowoeuropejskie populacje są osiadłe, ma na to wpływ łagodny klimat. Przeloty marzec–kwiecień oraz czerwiec i późniejsze miesiące.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej przód głowy, szyi i wole czarne. Wierzch głowy również czarny, z potylicy wyrastają długie pióra tworzące charakterystyczny czub. U samca ma on 8–10 cm, u samicy tylko 5–7 cm. Boki głowy, pierś i brzuch białe. Wierzch ciała czarny z zielonkawym połyskiem, skrzydła czarne z połyskiem purpurowym. Pokrywy podogonowe rdzawe. W poprzek piersi ciągnie się czarny pas. Ogon biały, zaokrąglony, z czarną plamą na końcu. Na czarnych piórach głowy, szyi i piersi samicy widnieją drobne białe kropeczki. W locie charakterystyczna sylwetka – zgięte, zaokrąglone od tyłu skrzydła od białego spodu lub wierzchu wyglądają jak litera „M”, zakończone są czarnym upierzeniem. Leci z prędkością 50 km/h. W szacie spoczynkowej zacierają się granice między białymi i czarnymi plamami, a głowa i podgardle stają się białawe. Młode osobniki są bardziej brązowe z bardzo krótkim czubkiem na głowie. Jest wielkości gołębia, ale ma znacznie dłuższe nogi.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 30–35 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 65–85 cm
masa ciała ok. 130–330 g
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Bagna, wilgotne łąki, pastwiska, spuszczone stawy i brzegi zbiorników wodnych, jak również na suchych polach uprawnych, przy czym w pobliżu musi znajdować się woda. Unika wszelkich nierówności terenów jak pagórki czy zadrzewienia i krzewy zasłaniające widoczność, dlatego spotkać ją można na zupełnie odkrytym obszarze.
- Toki
- Na lęgowiska wracają wcześnie, bo już w lutym i marcu wraz ze skowronkami zwiastującymi wiosnę. W okresie godowym w marcu samiec wykonuje akrobatyczne loty godowe z widowiskowymi skokami. Czajka bije wtedy gwałtownie skrzydłami, na przemian wzbijając się i opadając. W powietrzu odwraca się na plecy, robi pętlę, a towarzyszy temu świst skrzydeł i wydawany przenikliwy krzyk „kui kui kiuih kiuih”. Różni się on od ostrzegawczego okrzyku, dźwięcznego „kiwit kiwit”. Toki kończą się na ziemi, gdzie partnerzy biegają, kiwają się, kłaniają się sobie i rozpościerają ogony. W tym samym czasie samiec szykuje kilka jamek, a samica wybiera tę, która będzie przyszłym gniazdem. Samce mogą być monogamistami, jak również żyć w poligamii i posiadać do 4 partnerek. W drugim wypadku samiec wysiaduje gniazdo każdej partnerki po trochu.
- Gniazdo
- Nieosłonięte zagłębienie w ziemi w otoczeniu niskich roślin, wyścielone skąpo trawą. Czasem tworzy kolonie lęgowe.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–maju 4 (bardzo rzadko 3 lub 5) brązowożółte jaja w ciemniejsze plamy. W gnieździe jaja ułożone są ostrzejszymi końcami do środka.
- Okres lęgowy
- Jaja wysiadywane są przez okres 21–28 dni przez obydwoje rodziców, którzy w razie zagrożenia atakują drapieżnika z powietrza. Agresję przejawiają również, gdy chodzi o ochronę młodych. Wrzeszczą wtedy przeraźliwie i dziobią napastnika. Mogą nawet gonić drapieżnika i ofiarnie walczyć mimo poniesionych ran. W puchu pisklęta mają biały kołnierzyk na karku, od góry obrzeżony na czarno. Pisklęta, zagniazdowniki, kilka godzin po wykluciu biegają i zdobywają pokarm. Usamodzielniają się po 5 tygodniach, kiedy to umieją już latać. Włóczą się wtedy stadami po okolicy. Dojrzewają w pierwszym roku życia.
- Najdłużej żyjąca czajka, której wiek oznaczył człowiek, miała 18 lat.
- Pożywienie
- Owady i inne małe bezkręgowce jak pająki, robaki i mięczaki. Wyjątkowo zdarzają się małe ryby i żaby, również nasiona i źdźbła traw.
- Pokarmu wyszukuje wśród niskiej roślinności lub na terenach zupełnie osłoniętych, zbierając go lub wydłubując z ziemi. Żeruje spokojnie chodząc lub podbiegając.
Rodzina Sieweczkowate: | Sieweczka Obrożna - Sieweczka Rzeczna - Czajka Zwyczajna. |
Rodzina Bekasowate: | Kulik Wielki - Rycyk - Batalion - Słonka Zwyczajna - Dubelt - Bekas Kszyk - Brodziec Piskliwy - Samotnik - Krwawodziób. |
Rodzina Mewowate: | Mewa Śmieszka - Mewa Mała - Mewa Siwa - Mewa Srebrzysta - Mewa Białogłowa - Rybitwa Rzeczna - Rybitwa Białoczelna - Rybitwa Białowąsa - Rybitwa Czarna - Rybitwa Białoskrzydła. |