Łoś Euroazjatycki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Utworzono nową stronę "__NOTOC__ {| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;" | colspan="3" style="background-color:#00FFFF;" | <center>'''Dzik Euroazjatycki'''</ce...")
 
 
(Nie pokazano 15 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 4: Linia 4:
 
<center>'''Dzik Euroazjatycki'''</center>
 
<center>'''Dzik Euroazjatycki'''</center>
 
|-
 
|-
| colspan="2" | [[Plik:Dzik1.jpg|center|250px]]
+
| colspan="2" | [[Plik:Samiec-losia.jpg|center|250px]]
 
|-
 
|-
 
| colspan="3" style="background-color:#00FFFF;" |
 
| colspan="3" style="background-color:#00FFFF;" |
Linia 15: Linia 15:
 
|-
 
|-
 
|style="width: 45%" | '''Rodzina'''
 
|style="width: 45%" | '''Rodzina'''
| [https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awiniowate Świniowate]
+
| [https://pl.wikipedia.org/wiki/Jeleniowate Jeleniowate]
 
|-
 
|-
 
|style="width: 45%" | '''Gatunek'''
 
|style="width: 45%" | '''Gatunek'''
Linia 21: Linia 21:
 
|-  
 
|-  
 
|style="width: 45%" | '''Długość ciała'''
 
|style="width: 45%" | '''Długość ciała'''
| bez ogona 1,1–1,5 m.
+
| 2,4-3,1 m.
 
|-  
 
|-  
 
|style="width: 45%" | '''Wysokość ciała'''
 
|style="width: 45%" | '''Wysokość ciała'''
|  
+
| 2,4-3,1 m.
 
|-  
 
|-  
 
|style="width: 45%" | '''Masa ciała'''
 
|style="width: 45%" | '''Masa ciała'''
| samców 100 -200 kg.<br>samic 40 -140 kg.
+
| samców 540–740 kg.<br>samice do 400 kg.
 
|-  
 
|-  
 
| colspan="3" style="background-color:#00FFFF;" |
 
| colspan="3" style="background-color:#00FFFF;" |
 
+
<center>'''Zasięg Występowania'''</center>
 +
|-
 +
| colspan="2" | [[Plik:Mapa-los.png|center|250px]]
 +
|-
 +
| colspan="3" style="background-color:#00FFFF;" |
 
|}
 
|}
'''Dzik Euroazjatycki''', dzik – gatunek dużego, lądowego ssaka łożyskowego z rodziny świniowatych. Sus scrofa jest jedynym przedstawicielem dziko żyjących świniowatych w Europie. Jest także przodkiem świni domowej.<br>
+
'''Łoś Euroazjatycki''' – największy współcześnie żyjący gatunek ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych, wyróżniający się charakterystycznym porożem i wyjątkowo długimi kończynami.<br>  
Dzik jest popularnym zwierzęciem łownym i jako taki doczekał się w języku myśliwych wielu szczegółowych określeń, pozwalających w krótkich słowach opisać zwierzę i jego zachowanie.<br>
+
Żyje w podmokłych lasach północnej Eurazji i Ameryki Północnej. Występujący w Polsce podgatunek – łoś europejski jest największą żyjącą w Polsce zwierzyną łowną. Rzadki i objęty całorocznym okresem ochronnym.  
Z czasem część tej terminologii weszła do języka codziennego, a także języka zoologów. W Polsce dzik jest pospolitym przedstawicielem tzw. zwierzyny czarnej, od trzeciego sierpnia 2017 nie podlega ochronie sezonowej.<br>
 
Samica dzika nazywana jest lochą, samiec odyńcem, a młode warchlakami, warchlak o charakterystycznym paskowym umaszczeniu – pasiakiem.  
 
 
<br>
 
<br>
  
 
==Występowanie==
 
==Występowanie==
Jako zwierzyna dzik został najprawdopodobniej introdukowany przed wiekami przez człowieka na Sardynii, Korsyce i Andamanach.<br>
+
Obecny zasięg występowania łosia obejmuje północną strefę lasu borealnego (tajga) i tundrę półkuli północnej. W Ameryce Północnej jest spotykany na Alasce, w Kanadzie i w północnych Stanach Zjednoczonych.  
W Afryce przed kilkoma stuleciami dzik występował licznie na północ od Sahary oraz w dolinie Nilu, aż po obszary na południe od Chartumu w Sudanie.<br>
+
W Eurazji występuje od Półwyspu Skandynawskiego po wschodnie wybrzeża Azji.
Dziś gatunek ten jest w północnej Afryce rzadki. Podgatunki, które żyły niegdyś od południowej Turcji po Palestynę, jak i od Egiptu po Sudan, uważa się za wymarłe. Na Półwyspie Arabskim dzik występuje jedynie na skrajnej północy.<br>
+
Najliczniej występuje w Skandynawii, na Syberii, Alasce i w Kanadzie. Został z powodzeniem introdukowany w Nowej Fundlandii w 1904, gdzie stał się dominującym ssakiem kopytnym – oraz na wyspie Anticosti.  
Obszar występowania zmieniał się w przeciągu stuleci kilkakrotnie, w zależności od zmian klimatycznych, jak i wpływów antropogenicznych.<br>
+
Łoś zasiedla leśne i zakrzewione tereny podmokłe, bagna, mokradła, torfowiska, trzęsawiska, tereny zalewowe, nad jeziorami i rzekami.
W ostatnich stuleciach na wielkość obszaru występowania wpływała przede wszystkim intensyfikacja rolnictwa, jak i związany z tym wzrost polowań.<br>
+
Przed nadejściem zimy przenosi się na wyżej położone tereny, do lasów iglastych. Po II wojnie światowej w Polsce łoś zachował się jedynie na Podlasiu.  
 +
Obecnie polska populacja została odbudowana. Na początku XXI wieku dość licznie występował między innymi w Biebrzańskim (ok. 600 osobników), Kampinoskim (ok. 300 osobników) i Poleskim Parku Narodowym (ok. 150 osobników), a także w Puszczy Bydgoskiej, na terenie Wielkopolski oraz w Małopolsce w Puszczy Dulowskiej, jednak od tego czasu jego pogłowie, dzięki akcjom ochronnym, bardzo wzrosło, przy czym dokładna liczebność jest nieznana (oceniana obecnie na 21 tys.
 
<br>
 
<br>
  
==Morfologia==
+
==Opis==
Duży ssak o krępej budowie, z silnie rozwiniętą przednią częścią ciała i wyraźnie niższym zadem. Przeciętnie osiąga 1,1–1,5 m, a największe osobniki do 2 m długości ciała bez ogona.<br>  
+
{| class="wikitable" style="text-align: center; float: left; margin-right: 10px"
Na krótkiej, grubej i muskularnej szyi osadzony jest klinowaty łeb o małej mózgowioczaszce i dużej trzewioczaszce. Oczodół otwarty – bez pierścienia kostnego występującego u większości parzystokopytnych. Część przedoczna wyciągnięta w długi ryj. Przednią krawędź ryja tworzy chrzęstna płytka nosowo-wargowa, tzw. tarcza ryjowa, zwana przez myśliwych tabakierą.<br>  
+
!colspan="2"|Podstawowe dane
Wysoko osadzone, stojące uszy w kształcie trójkąta są silnie owłosione. Oczy dzika małe, brunatne i wysoko położone.  
+
|-
Silne, czteropalczaste nogi średniej długości. Palce środkowe są większe i dłuższe, zakończone racicami, a palce zewnętrzne mniejsze i krótsze, zakończone stosunkowo dużymi raciczkami o półksiężycowatym kształcie. Na twardym terenie raciczki nie dotykają podłoża, natomiast na miękkim pozostawiają charakterystyczny trop.<br>
+
|Długość ciała || 2,4-3,1 m
Na końcu stosunkowo długiego ogona znajduje się pęk długich włosów. Skóra dzika ma czarny kolor. Pokryta jest okrywą włosową złożoną z twardej, elastycznej szczeciny oraz gęstych włosów wełnistych. Samice mają po 6 par sutków.<br>
+
|-
Ubarwienie dzika jest zmienne, latem ciemniejsze. Może przechodzić od niemal czarnego przez brązowoczerwone po płowe. Z powodu zwyczaju tarzania się w błocie jest zbliżone do barwy gleby występującej w rejonie życia osobnika.  
+
|Wysokość w kłębie || 1,5-2,34 m
<br>
+
|-
 +
|Ogon (kwiat) || 5–12&nbsp;cm
 +
|-
 +
|Dojrzałość płciowa || samica od 2 lat,<br />samiec od 3 lat
 +
|-
 +
|Okres godowy || wrzesień-listopad
 +
|-
 +
|Ciąża || 242-264 dni
 +
|-
 +
|Liczba młodych<br />w miocie || 1-3
 +
|-
 +
|Długość życia || 20-25 lat
 +
|}
 +
 
 +
Łoś jest największym przedstawicielem rodziny jeleniowatych, a także należy do największych ssaków lądowych Europy. Łeb duży i wydłużony zakończony szerokim pyskiem. Wydłużona, szeroka, mięsista i ruchliwa górna warga pełni funkcje chwytne.<br>
 +
Uzębienie selenodontyczne z 32 zębami. Oczy małe, uszy długie do 26 cm, spiczasto zakończone. Skośne nozdrza są skierowane do dołu. Krótka i masywna szyja umożliwia obracanie głowy w szerokim zakresie.<br>  
 +
Pod łbem na szyi zwisa narośl tłuszczowa z długim czarnym włosem, tzw. broda. Na grzbiecie w okolicy kłębu widoczny jest garb, a zad zwierzęcia jest nisko położony. Silne i bardzo długie nogi zakończone potężnymi, szeroko rozsuwalnymi racicami ułatwiającymi chodzenie po śniegu, bagnach i mokradłach bez zapadania się.<br>
 +
Samiec osiąga 540–740 kg masy ciała, a wysokość od 1,5 m do ponad 2 m. Największy zanotowany osobnik, znaleziony w 1897 roku mierzył 2,34 m, ważył 825 kg, jego poroże miało rozpiętość 199 cm. Samica jest niższa i lżejsza, osiąga masę około 400 kg.<br>
 +
Okrywa włosowa łosia jest jednolicie ciemnobrązowa, na nogach i brzuchu jaśniejsza – białawoszara. Suknia zimowa jest bardziej gęsta.<br>  
 +
Byki mają wyrastające z możdżeni poroże w kształcie szerokich łopat lub badyli w układzie poziomym. W porożu wyróżnia się odcinki nazywane różą, tykami i pasynkami, które są mylnie kojarzone z wiekiem zwierzęcia.<br>
 +
Na każdej łopacie może znajdować się do 20 pasynków. Wykształcanie łopat pojawia się u samców ok. 5 roku życia, ale niektóre osobniki nigdy ich nie wykształcają.
 +
<br><br>
  
 
==Tryb życia==
 
==Tryb życia==
Zwierzę stadne, żyjące w grupach rodzinnych nazywanych watahami. W skład gromady wchodzi od kilku do dwudziestu osobników obu płci: stara samica – przewodniczka – oraz inne samice z warchlakami.<br>  
+
Porusza się powoli i niezgrabnie. Może biec kłusem z prędkością 30 km/h, a na krótkich dystansach 60 km/h. Nigdy nie galopuje. Na mokrym gruncie porusza się hałaśliwie, głośno chlapiąc, ale na suchym lądzie potrafi przemieszczać się bardzo cicho.<br>
Pozostałe osobniki są słabiej związane ze stadem. Samce rzadko wiążą się z grupą, zwykle bytują samotnie. Watahy przebywające na wspólnych żerowiskach tworzą zgrupowanie liczące do 100 osobników.<br>
+
Jest bardzo zwrotny. Poza okresem godowym rzadko wydaje jakiekolwiek odgłosy.<br>
Dziki w ciągu dnia odpoczywają w barłogach lub tarzają się w błocie. Wieczorem osobniki wyruszają na żer i pod osłoną nocy wychodzą z lasu na pola.  
+
Źle znosi temperatury powyżej 10 °C i wówczas chętnie chłodzi się w wodzie. Bardzo dobrze i wytrwale pływa i nurkuje. Pokonuje przeszkody wodne od kilkunastu do 20 km. Pod wodą może przebywać do 50 s, a w wodzie spędzać kilka godzin.<br>
 +
Żeruje w dzień i w nocy, ale największą aktywność wykazuje wczesnym rankiem i wieczorem. Przemierza duże odległości w poszukiwaniu pożywienia.<br>
 +
Nie przejawia zachowań terytorialnych, potrzebują 10-15km2 przestrzeni do życia, jednak nie bronią swojego terytorium. <br>
 +
Wiosną i latem starsze samce żyją samotnie, zimą grupują się w niewielkie stada. Podczas zimowych migracji, przechodząc z północy na południe przemierzają nawet około 200 km, a czasem więcej.<br>  
 +
Na okres rozrodu tworzą małe grupy rodzinne. Samice z młodymi łączą się w stada. Osobniki przebywające w grupie, z wyjątkiem więzi pomiędzy matką i młodymi, zachowują dużą niezależność.  
 
<br>
 
<br>
  
 
==Rozród==  
 
==Rozród==  
Okres godowy, zwany u dzików huczką, w strefie klimatu umiarkowanego trwa zimą – od listopada do stycznia. W cieplejszych regionach gody mogą się odbywać o każdej porze roku. Odyńce często staczają pomiędzy sobą walki o dostęp do samic. <br>
+
Okres godowy łosi nazywany jest bukowiskiem. Byki nie gromadzą haremu. Dojrzała płciowo samica wchodząca w okres rui przywołuje samca płaczliwym, nosowym porykiwaniem. Samiec poszukujący samicy nie pobiera pokarmu i w okresie rui może stracić 1/5 masy ciała.<br>
Faza estrus u samicy trwa 21 dni. Przez 3 kolejne dni locha jest zdolna do zapłodnienia. Po 16–20 tygodniowej ciąży samica może wydać na świat nawet 12 młodych w jednym miocie.<br>  
+
Walki pomiędzy bykami ubiegającymi się o względy klępy zdarzają się rzadziej niż u innych jeleniowatych i przebiegają mniej widowiskowo. Spotkania rywalizujących samców rozpoczynają działania zmierzające do odstraszenia przeciwnika, demonstracja rozmiarów ciała, uzębienia, poroża i siły głosu.<br>
Zwykle rodzi 4–8, przy czym liczebność młodych w miocie rośnie z wiekiem samicy. Przed porodem locha układa sobie z roślin, ukryte w bezpiecznym miejscu, legowisko, zwane barłogiem.<br>
+
Ruja trwa około 4 tygodni, od sierpnia do października w Eurazji i od września do listopada w Ameryce Północnej.<br>
Młode dziki rodzą się z otwartymi oczami i przez pewien czas pozostają w barłogu ogrzewając się wzajemnie ciałami.  
+
Samica wydaje na świat do trzech młodych – nazywanych łoszakami, rzadziej cielakami. Zwykle w miocie jest jeden lub dwa, przy czym młodsze samice rodzą jednego potomka. Łoszaki rodzą się czerwono-brunatne, bez plam. Mają długość ok. 80 cm i wysokość również ok. 80 cm.  
<br><br><br>
+
<br><br>
 
{{Ssaki rząd parzystokopytne}}
 
{{Ssaki rząd parzystokopytne}}
 
<br>
 
<br>
 
[[Category:Ssaki]]
 
[[Category:Ssaki]]

Aktualna wersja na dzień 00:16, 22 cze 2022

Dzik Euroazjatycki
Samiec-losia.jpg
Królestwo Zwierzęta
Gromada Ssaki
Rodzina Jeleniowate
Gatunek Dzik Euroazjatycki
Długość ciała 2,4-3,1 m.
Wysokość ciała 2,4-3,1 m.
Masa ciała samców 540–740 kg.
samice do 400 kg.
Zasięg Występowania
Mapa-los.png

Łoś Euroazjatycki – największy współcześnie żyjący gatunek ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych, wyróżniający się charakterystycznym porożem i wyjątkowo długimi kończynami.
Żyje w podmokłych lasach północnej Eurazji i Ameryki Północnej. Występujący w Polsce podgatunek – łoś europejski jest największą żyjącą w Polsce zwierzyną łowną. Rzadki i objęty całorocznym okresem ochronnym.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Obecny zasięg występowania łosia obejmuje północną strefę lasu borealnego (tajga) i tundrę półkuli północnej. W Ameryce Północnej jest spotykany na Alasce, w Kanadzie i w północnych Stanach Zjednoczonych. W Eurazji występuje od Półwyspu Skandynawskiego po wschodnie wybrzeża Azji. Najliczniej występuje w Skandynawii, na Syberii, Alasce i w Kanadzie. Został z powodzeniem introdukowany w Nowej Fundlandii w 1904, gdzie stał się dominującym ssakiem kopytnym – oraz na wyspie Anticosti. Łoś zasiedla leśne i zakrzewione tereny podmokłe, bagna, mokradła, torfowiska, trzęsawiska, tereny zalewowe, nad jeziorami i rzekami. Przed nadejściem zimy przenosi się na wyżej położone tereny, do lasów iglastych. Po II wojnie światowej w Polsce łoś zachował się jedynie na Podlasiu. Obecnie polska populacja została odbudowana. Na początku XXI wieku dość licznie występował między innymi w Biebrzańskim (ok. 600 osobników), Kampinoskim (ok. 300 osobników) i Poleskim Parku Narodowym (ok. 150 osobników), a także w Puszczy Bydgoskiej, na terenie Wielkopolski oraz w Małopolsce w Puszczy Dulowskiej, jednak od tego czasu jego pogłowie, dzięki akcjom ochronnym, bardzo wzrosło, przy czym dokładna liczebność jest nieznana (oceniana obecnie na 21 tys.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Podstawowe dane
Długość ciała 2,4-3,1 m
Wysokość w kłębie 1,5-2,34 m
Ogon (kwiat) 5–12 cm
Dojrzałość płciowa samica od 2 lat,
samiec od 3 lat
Okres godowy wrzesień-listopad
Ciąża 242-264 dni
Liczba młodych
w miocie
1-3
Długość życia 20-25 lat

Łoś jest największym przedstawicielem rodziny jeleniowatych, a także należy do największych ssaków lądowych Europy. Łeb duży i wydłużony zakończony szerokim pyskiem. Wydłużona, szeroka, mięsista i ruchliwa górna warga pełni funkcje chwytne.
Uzębienie selenodontyczne z 32 zębami. Oczy małe, uszy długie do 26 cm, spiczasto zakończone. Skośne nozdrza są skierowane do dołu. Krótka i masywna szyja umożliwia obracanie głowy w szerokim zakresie.
Pod łbem na szyi zwisa narośl tłuszczowa z długim czarnym włosem, tzw. broda. Na grzbiecie w okolicy kłębu widoczny jest garb, a zad zwierzęcia jest nisko położony. Silne i bardzo długie nogi zakończone są potężnymi, szeroko rozsuwalnymi racicami ułatwiającymi chodzenie po śniegu, bagnach i mokradłach bez zapadania się.
Samiec osiąga 540–740 kg masy ciała, a wysokość od 1,5 m do ponad 2 m. Największy zanotowany osobnik, znaleziony w 1897 roku mierzył 2,34 m, ważył 825 kg, jego poroże miało rozpiętość 199 cm. Samica jest niższa i lżejsza, osiąga masę około 400 kg.
Okrywa włosowa łosia jest jednolicie ciemnobrązowa, na nogach i brzuchu jaśniejsza – białawoszara. Suknia zimowa jest bardziej gęsta.
Byki mają wyrastające z możdżeni poroże w kształcie szerokich łopat lub badyli w układzie poziomym. W porożu wyróżnia się odcinki nazywane różą, tykami i pasynkami, które są mylnie kojarzone z wiekiem zwierzęcia.
Na każdej łopacie może znajdować się do 20 pasynków. Wykształcanie łopat pojawia się u samców ok. 5 roku życia, ale niektóre osobniki nigdy ich nie wykształcają.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Porusza się powoli i niezgrabnie. Może biec kłusem z prędkością 30 km/h, a na krótkich dystansach 60 km/h. Nigdy nie galopuje. Na mokrym gruncie porusza się hałaśliwie, głośno chlapiąc, ale na suchym lądzie potrafi przemieszczać się bardzo cicho.
Jest bardzo zwrotny. Poza okresem godowym rzadko wydaje jakiekolwiek odgłosy.
Źle znosi temperatury powyżej 10 °C i wówczas chętnie chłodzi się w wodzie. Bardzo dobrze i wytrwale pływa i nurkuje. Pokonuje przeszkody wodne od kilkunastu do 20 km. Pod wodą może przebywać do 50 s, a w wodzie spędzać kilka godzin.
Żeruje w dzień i w nocy, ale największą aktywność wykazuje wczesnym rankiem i wieczorem. Przemierza duże odległości w poszukiwaniu pożywienia.
Nie przejawia zachowań terytorialnych, potrzebują 10-15km2 przestrzeni do życia, jednak nie bronią swojego terytorium.
Wiosną i latem starsze samce żyją samotnie, zimą grupują się w niewielkie stada. Podczas zimowych migracji, przechodząc z północy na południe przemierzają nawet około 200 km, a czasem więcej.
Na okres rozrodu tworzą małe grupy rodzinne. Samice z młodymi łączą się w stada. Osobniki przebywające w grupie, z wyjątkiem więzi pomiędzy matką i młodymi, zachowują dużą niezależność.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Okres godowy łosi nazywany jest bukowiskiem. Byki nie gromadzą haremu. Dojrzała płciowo samica wchodząca w okres rui przywołuje samca płaczliwym, nosowym porykiwaniem. Samiec poszukujący samicy nie pobiera pokarmu i w okresie rui może stracić 1/5 masy ciała.
Walki pomiędzy bykami ubiegającymi się o względy klępy zdarzają się rzadziej niż u innych jeleniowatych i przebiegają mniej widowiskowo. Spotkania rywalizujących samców rozpoczynają działania zmierzające do odstraszenia przeciwnika, demonstracja rozmiarów ciała, uzębienia, poroża i siły głosu.
Ruja trwa około 4 tygodni, od sierpnia do października w Eurazji i od września do listopada w Ameryce Północnej.
Samica wydaje na świat do trzech młodych – nazywanych łoszakami, rzadziej cielakami. Zwykle w miocie jest jeden lub dwa, przy czym młodsze samice rodzą jednego potomka. Łoszaki rodzą się czerwono-brunatne, bez plam. Mają długość ok. 80 cm i wysokość również ok. 80 cm.

Rząd Parzystokopytne