|
|
| Linia 32: |
Linia 32: |
| | | | |
| | |} | | |} |
| − | '''Dzik Euroazjatycki''', dzik – gatunek dużego, lądowego ssaka łożyskowego z rodziny świniowatych. Sus scrofa jest jedynym przedstawicielem dziko żyjących świniowatych w Europie. Jest także przodkiem świni domowej.<br> | + | '''Łoś Euroazjatycki''' – największy współcześnie żyjący gatunek ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych, wyróżniający się charakterystycznym porożem i wyjątkowo długimi kończynami.<br> |
| − | Dzik jest popularnym zwierzęciem łownym i jako taki doczekał się w języku myśliwych wielu szczegółowych określeń, pozwalających w krótkich słowach opisać zwierzę i jego zachowanie.<br>
| + | Żyje w podmokłych lasach północnej Eurazji i Ameryki Północnej. Występujący w Polsce podgatunek – łoś europejski jest największą żyjącą w Polsce zwierzyną łowną. Rzadki i objęty całorocznym okresem ochronnym. |
| − | Z czasem część tej terminologii weszła do języka codziennego, a także języka zoologów. W Polsce dzik jest pospolitym przedstawicielem tzw. zwierzyny czarnej, od trzeciego sierpnia 2017 nie podlega ochronie sezonowej.<br>
| |
| − | Samica dzika nazywana jest lochą, samiec odyńcem, a młode warchlakami, warchlak o charakterystycznym paskowym umaszczeniu – pasiakiem.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Występowanie== | | ==Występowanie== |
| − | Jako zwierzyna dzik został najprawdopodobniej introdukowany przed wiekami przez człowieka na Sardynii, Korsyce i Andamanach.<br>
| + | |
| − | W Afryce przed kilkoma stuleciami dzik występował licznie na północ od Sahary oraz w dolinie Nilu, aż po obszary na południe od Chartumu w Sudanie.<br>
| |
| − | Dziś gatunek ten jest w północnej Afryce rzadki. Podgatunki, które żyły niegdyś od południowej Turcji po Palestynę, jak i od Egiptu po Sudan, uważa się za wymarłe. Na Półwyspie Arabskim dzik występuje jedynie na skrajnej północy.<br>
| |
| − | Obszar występowania zmieniał się w przeciągu stuleci kilkakrotnie, w zależności od zmian klimatycznych, jak i wpływów antropogenicznych.<br>
| |
| − | W ostatnich stuleciach na wielkość obszaru występowania wpływała przede wszystkim intensyfikacja rolnictwa, jak i związany z tym wzrost polowań.<br>
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Morfologia== | | ==Morfologia== |
| − | Duży ssak o krępej budowie, z silnie rozwiniętą przednią częścią ciała i wyraźnie niższym zadem. Przeciętnie osiąga 1,1–1,5 m, a największe osobniki do 2 m długości ciała bez ogona.<br>
| + | |
| − | Na krótkiej, grubej i muskularnej szyi osadzony jest klinowaty łeb o małej mózgowioczaszce i dużej trzewioczaszce. Oczodół otwarty – bez pierścienia kostnego występującego u większości parzystokopytnych. Część przedoczna wyciągnięta w długi ryj. Przednią krawędź ryja tworzy chrzęstna płytka nosowo-wargowa, tzw. tarcza ryjowa, zwana przez myśliwych tabakierą.<br>
| |
| − | Wysoko osadzone, stojące uszy w kształcie trójkąta są silnie owłosione. Oczy dzika są małe, brunatne i wysoko położone.
| |
| − | Silne, czteropalczaste nogi średniej długości. Palce środkowe są większe i dłuższe, zakończone racicami, a palce zewnętrzne mniejsze i krótsze, zakończone stosunkowo dużymi raciczkami o półksiężycowatym kształcie. Na twardym terenie raciczki nie dotykają podłoża, natomiast na miękkim pozostawiają charakterystyczny trop.<br>
| |
| − | Na końcu stosunkowo długiego ogona znajduje się pęk długich włosów. Skóra dzika ma czarny kolor. Pokryta jest okrywą włosową złożoną z twardej, elastycznej szczeciny oraz gęstych włosów wełnistych. Samice mają po 6 par sutków.<br>
| |
| − | Ubarwienie dzika jest zmienne, latem ciemniejsze. Może przechodzić od niemal czarnego przez brązowoczerwone po płowe. Z powodu zwyczaju tarzania się w błocie jest zbliżone do barwy gleby występującej w rejonie życia osobnika.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Tryb życia== | | ==Tryb życia== |
| − | Zwierzę stadne, żyjące w grupach rodzinnych nazywanych watahami. W skład gromady wchodzi od kilku do dwudziestu osobników obu płci: stara samica – przewodniczka – oraz inne samice z warchlakami.<br>
| + | |
| − | Pozostałe osobniki są słabiej związane ze stadem. Samce rzadko wiążą się z grupą, zwykle bytują samotnie. Watahy przebywające na wspólnych żerowiskach tworzą zgrupowanie liczące do 100 osobników.<br>
| |
| − | Dziki w ciągu dnia odpoczywają w barłogach lub tarzają się w błocie. Wieczorem osobniki wyruszają na żer i pod osłoną nocy wychodzą z lasu na pola.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Rozród== | | ==Rozród== |
| − | Okres godowy, zwany u dzików huczką, w strefie klimatu umiarkowanego trwa zimą – od listopada do stycznia. W cieplejszych regionach gody mogą się odbywać o każdej porze roku. Odyńce często staczają pomiędzy sobą walki o dostęp do samic. <br>
| + | |
| − | Faza estrus u samicy trwa 21 dni. Przez 3 kolejne dni locha jest zdolna do zapłodnienia. Po 16–20 tygodniowej ciąży samica może wydać na świat nawet 12 młodych w jednym miocie.<br>
| |
| − | Zwykle rodzi 4–8, przy czym liczebność młodych w miocie rośnie z wiekiem samicy. Przed porodem locha układa sobie z roślin, ukryte w bezpiecznym miejscu, legowisko, zwane barłogiem.<br>
| |
| − | Młode dziki rodzą się z otwartymi oczami i przez pewien czas pozostają w barłogu ogrzewając się wzajemnie ciałami.
| |
| | <br><br><br> | | <br><br><br> |
| | {{Ssaki rząd parzystokopytne}} | | {{Ssaki rząd parzystokopytne}} |
| | <br> | | <br> |
| | [[Category:Ssaki]] | | [[Category:Ssaki]] |
