Wąż Eskulapa

Wąż Eskulapa
Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Zauropsydy
Rząd	Łuskonośne
Rodzina	Połozowate
Gatunek	Wąż Eskulapa
Długość ciała	do 150 cm.
Masa ciała

Wąż Eskulapa – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych.

Występowanie

W Polsce występuje w Bieszczadach. Niegdyś notowany również nad Dunajcem między Gorcami a Beskidem Sądeckim oraz nad Popradem, jednak w początku XXI w. metapopulacja bieszczadzka jest jedynym pewnym stanowiskiem w Polsce, mocno izolowanym od najbliższych populacji z Ukrainy i Słowacji.
Jest bardzo rzadki – jego polską populację szacuje się na ponad 100 osobników. Spotykany jest od Hiszpanii poprzez południową Europę do Morza Kaspijskiego. Jego północna granica występowania przebiega przez Francję, południowe Niemcy, Czechy i południową Polskę (Bieszczady). Żyje w lasach liściastych na terenach pagórkowatych wśród skał i na silnie nasłonecznionych stokach, ponieważ jest ciepłolubny.

Tryb życia

W bieszczadzkim klimacie po hibernacji stają się aktywne w kwietniu. Młode nieco później – na przełomie kwietnia i maja. Aktywne do przełomu września i października, przy czym najpóźniej w sen zimowy zapadają młode osobniki.
Prowadzą skryty tryb życia, przebywając często w różnego rodzaju kryjówkach naturalnych i antropogenicznych (sterty desek, kopy trocin, siana, gnijących odpadków itp.). Są gatunkiem ciepłolubnym, jednak, choć wybierają miejsca stosunkowo nasłonecznione, w ich obrębie preferują miejsca ukryte, nierzadko o przeciwnych cechach.
Aktywne również o zmierzchu i w trakcie mżawek. Przy wzroście temperatury, najwcześniej spośród innych polskich węży szukają schronienia w cieniu (od temperatury 25–27 °C). W gorących okresach aktywne głównie o zmierzchu i nocą, a za dnia blisko wody. Sugeruje to tigmotermię, czyli strategię pobierania ciepła z podłoża.

Wygląd

Największy wąż żyjący w Polsce i Europie Środkowej. Długość ciała może przekraczać 2 m, najdłuższy odnotowany osobnik mierzył 225 cm. Najdłuższy osobnik złowiony w polskich Bieszczadach miał 161 cm. Samce są zwykle dłuższe od samic. Dorosłe osobniki są oliwkowo-brązowe, z wyjątkiem brzucha, z wieloma małymi, jasnymi plamkami. Przednia część ciała zwykle jest jaśniejsza, a strona brzuszna słomkowa, czasem z ciemnymi plamkami.

Siedlisko

Wąż Eskulapa żyje w obszarach leśnych lub polanach, często w miejscach położonych w dolinach rzek. We wnętrzu lasów rzadki. Preferuje siedliska otwarte – okolice zabudowań, polany, łąki, obrzeża dróg i lasów, kamieniołomy, urwiska zboczowe. Z drugiej jednak strony unika zbyt odsłoniętej przestrzeni, zwłaszcza przy dużym nasłonecznieniu, wybierając w takich miejscach zarośla i inne kryjówki. Wykazuje przywiązanie do kryjówki, nieraz przebywając w jej otoczeniu kilka lat.
Pełzają głównie po ziemi. Zdarza się, że wpełzają na strome skały, dachy kilkumetrowych budynków oraz na drzewa i krzewy (nie wyżej niż do 2,5 m nad ziemią). Umożliwia im to gibkie ciało i zespół tarczek na stronie brzusznej. W czasie upałów spotykane nad samą wodą, rzadko pływają.
W bieszczadzkich warunkach występują stosunkowo nisko (do 650–700 m n.p.m.), wybierając zwykle miejsca o ekspozycji od południowo-wschodniej do południowo-zachodniej.

Gady w Polsce

---

Rodzina Żółwie Błotne:

Żółw Błotny - Żółw ozdobny.

Rodzina Jaszczurkowate:

Jaszczurka Zwinka - Jaszczurka Zielona - Jaszczurka Żyworodna - Jaszczurka Murowa.

Rodzina Padalcowate:

Padalec Zwyczajny - Padalec Kolchidzki.

Rodzina Połozowate:

Zaskroniec Zwyczajny - Zaskroniec Rybołów - Wąż Eskulapa - Gniewosz Plamisty.

Rodzina Żmijowate:

Żmija Zygzakowata.