Gniewosz Plamisty

Gniewosz Plamisty
Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Gady
Rząd	Łuskonośne
Rodzina	Połozowate
Gatunek	Gniewosz Plamisty
Długość ciała	60 do 75 cm.
Masa ciała	50 do 60 g.

Gniewosz Plamisty, miedzianka – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych. Jest powszechnie spotykany w wielu miejscach Europy i zachodniej Azji. Nieszkodliwy dla ludzi, choć często mylony ze żmiją zygzakowatą. W Polsce znajduje się pod ochroną.

Występowanie

Występuje w miejscach suchych i silnie nasłonecznionych, na terenach kamienistych, w zaroślach i trawach. Jest rzadkim gatunkiem, unika lasów, spotykany na terenie prawie całej Europy. W Azji swym zasięgiem dociera do Kazachstanu.
W partiach górskich spotykany do wysokości 2200 m n.p.m., najczęściej jednak do 1000 m. W Polsce można go zaobserwować głównie na południu kraju, są to przede wszystkim obszary leżące w województwach: świętokrzyskim, małopolskim i podkarpackim.

Wygląd

Są to węże o drobnej budowie, których długość ciała dorosłych osobników waha się od 60 do 75 cm, samica osiąga nawet 90 cm. Ogon stanowi od około 12 do 25 procent długości ciała. Zwęża się równomiernie i jest mniej lub bardziej zaostrzony.
Masa ciała dorosłych osobników wynosi od około 50 do 60 gramów. Rzadko spotyka się węże ważące 100 gramów i więcej. Barwa ciała rdzawobrązowa lub brązowa, a u samic szara lub gliniastoszara. Na głowie oraz częściowo na karku widnieje plama w kształcie serca lub podkowy w kolorze ciemnobrązowym, po bokach od nozdrzy przebiega ciemnobrązowy pasek, który przechodzi następnie w przedłużający się przedni odcinek ciała.
Na grzbiecie wzdłuż środkowej linii występują 2 lub 4 rzędy plam. Ułożone są na przemian wzdłuż lub wszerz, czasami u niektórych osobników połączone są ze sobą przypominając zygzak żmii zygzakowatej. Od żmii odróżnia go okrągła źrenica oka, łagodnie zaokrąglony pysk, oraz głowa słabo odgraniczona od reszty ciała.

Siedlisko

Zasiedla szerokie spektrum biotopów otwartych, suchych i mocno nasłonecznionych do półotwartych. Preferuje mozaiki różnych typów środowisk, w tym obecność skał, murów i martwych drzew służących do wygrzewania i ukrycia. Zasiedla środowiska antropogeniczne: ruiny domostw, opustoszałe zabudowania, kamieniołomy, hałdy, torowiska, drogi.

Pożywienie

Odżywia się prawie wyłącznie jaszczurkami, w tym także padalcami, niekiedy osobnikami tego samego gatunku. Rzadziej płazami, pisklętami i drobnymi ssakami. Procentowy udział ssaków w diecie gniewoszy wzrasta wraz z wiekiem – osobniki juwenilne i młodociane polują wyłącznie na gady, podczas gdy u dorosłych węży ssaki mogą stanowić ponad jedną czwartą wszystkich ofiar.
Swą zdobycz gniewosz plamisty najpierw oplata i obezwładnia swym ciałem, następnie połyka ją żywą lub martwą.

Rozmnażanie

Jajożyworodny. Gody odbywa w kwietniu i maju. Młode o długości około 10–15 cm rodzą się pod koniec sierpnia lub we wrześniu. Samica składa 4–20 jaj, lecz przeżywa od 4 do 19 młodych.

Gady w Polsce

---

Rodzina Żółwie Błotne:

Żółw Błotny - Żółw ozdobny.

Rodzina Jaszczurkowate:

Jaszczurka Zwinka - Jaszczurka Zielona - Jaszczurka Żyworodna - Jaszczurka Murowa.

Rodzina Padalcowate:

Padalec Zwyczajny - Padalec Kolchidzki.

Rodzina Połozowate:

Zaskroniec Zwyczajny - Zaskroniec Rybołów - Wąż Eskulapa - Gniewosz Plamisty.

Rodzina Żmijowate:

Żmija Zygzakowata.