Sójka Zwyczajna: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 23:42, 3 sie 2022

Sójka Zwyczajna


Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Ptaki
Rząd	Wróblowe
Rodzina	Krukowate
Gatunek	Sójka Zwyczajna
Długość ciała	32–35 cm.
Rozpietość skrzydeł	52–58 cm.
Masa ciała	150–180 g.

Sójka Zwyczajna, sójka, sójka żołędziówka – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych, zamieszkujący Eurazję i północno-zachodnią Afrykę. Nie jest zagrożony.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje niemal całą Eurazję i północno-zachodnią Afrykę. W Europie areał na północy kończy się w okolicach koła podbiegunowego. Gatunek częściowo osiadły; populacje z północy i wschodu podejmują czasami dalsze wędrówki na południowy zachód; mogą wtedy tworzyć wielkie, choć często luźne stada, liczące kilkaset do tysiąca osobników.
W Polsce rozpowszechniony w całym kraju, liczny ptak lęgowy. W górach spotykana do wysokości 1400 m n.p.m. W kraju najczęściej widywana w grądach i borach z domieszką drzew liściastych, a najrzadziej w górskich lasach regla górnego i rozległych monokulturowych borach.
Polskie populacje są w większości osiadłe, ale przez kraj przelatują sójki z krajów, gdzie warunki zmuszają je do migracji. Obce osobniki z północnej i wschodniej Europy pojawiają się od marca do kwietnia i jesienią od września do października.
Szczególnie dużo pojawia się ich na Wybrzeżu, choć dolatują też do innych regionów kraju. W niektórych latach przeloty są tak liczne, że mają charakter inwazji. W minionych dekadach notowano stada złożone nawet z tysiąca sójek.

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Obie płcie ubarwione jednakowo i podobnej wielkości. Większość upierzenia brązowa o pastelowym, różowym odcieniu. Kuper i dolne pokrywy ogona białe. Na zaokrąglonych skrzydłach charakterystyczne lusterka: białe oraz niebieskie z czarnym prążkowaniem. Czoło białe z czarnym kreskowaniem, od dzioba gruby czarny wąs, boki głowy są czerwonobrązowe. Sterówki i końce skrzydeł czarne. Ma brązowe tęczówki.
Jesienią stare ptaki się pierzą i łatwo zauważyć ich barwne pióra na ziemi. Na podstawie poprzecznych czarnych prążków doświadczony ornitolog na zgubionym piórze potrafi określić wiek jego właściciela. Ptaki powyżej pierwszego roku życia mają większą liczbę prążków niż tegoroczne młode ptaki.
Dziób mocny, stalowoszary lub czarny. Nogi jasnobrązowe. Młode podobne do dorosłych, ale mają bardziej czerwonawy odcień upierzenia i mniej kreskowany wierzch głowy. Poszczególne podgatunki różnią się głównie kolorem i kształtem czapeczki oraz ogólnym odcieniem upierzenia. Rozmiarami ciała porównywalna z kawką lub gołębiem.

Wymiary średnie[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała ok. 32–35 cm
Rozpiętość skrzydeł ok. 52–58 cm
Masa ciała ok. 150–180 g

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Typowy ptak leśno-parkowy. Występuje licznie w lasach liściastych i mieszanych o bogatej strukturze, ale również w niewielkich lasach pomiędzy polami i łąkami, młodnikach, porębach, zadrzewieniach śródpolnych, dosyć często w parkach, sadach i ogrodach, na półotwartych obszarach z grupami drzew, od nizin po górną granicę lasu w górach.
Ostatnio coraz częściej spotykana w miejskich zadrzewieniach, parkach i dużych, zdziczałych ogrodach. Nie jest więc wybredna w wyborze środowiska życia, choć unika obszarów bezleśnych i mocno prześwietlonych lasów.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Urozmaicone i zależne od pory roku, ale przeważa pokarm roślinny. W lecie żywi się owadami i ich larwami, poczwarkami, ślimakami, małymi bezkręgowcami i innymi drobnymi zwierzętami, w tym gryzoniami, jaszczurkami, młodymi ptakami i jajami wybieranymi z gniazd.
Nie gardzi również czereśniami. Preferuje też bukiew i orzechy laskowe. Późnym latem i jesienią żywi się głównie żołędziami, owocami buku, pączkami drzew, orzechami i innymi nasionami drzew, które w obfitszych latach gromadzi w większych ilościach w różnych miejscach w ziemi, ściółce leśnej, w dziuplach, szczelinach drzew, między korzeniami, pod płatami kory lub mchu.
Żeruje przeważnie w koronach drzew, a rzadziej na ziemi.

Okres lęgowy[edytuj | edytuj kod]

Wyprowadzają jeden lęg w roku, pod koniec kwietnia i w maju. W przypadku utraty pierwszego lęgu, para powtarza go.
W okresie rozrodczym sójki tworzą pary. Nim rozpoczną wyprowadzanie lęgów gromadzą się w mniejsze grupy na konkretnych drzewach i w trakcie kłótni i szczebiotania dochodzi do łączenia się samców z samicami. Pary są monogamiczne.

Rząd Wróblowe

Rodzina Wilgowate:

Wilga Zwyczajna.

Rodzina Krukowate:

Sójka Zwyczajna - Sroka Zwyczajna - Kawka Zwyczajna - Gawron - Kruk Zwyczajny - Czarnowron - Wrona Siwa.

Rodzina Sikory:

Sikora Uboga - Czarnogłówka - Modraszka - Sikora Bogatka.

Rodzina Skowronki:

Skowronek Zwyczajny.

Rodzina Jaskółkowate:

Jaskółka Oknówka - Jaskółka Dymówka.

Rodzina Szpakowate:

Szpak Zwyczajny.

Rodzina Muchołówkowate:

Muchołówka Szara - Rudzik Zwyczajny - Słowik Szary - muchołówka mała.

Rodzina Drozdowate:

Drozd Śpiewak - Kos Zwyczajny.

Rodzina Wróble:

Wróbel Zwyczajny.

Rodzina Pliszkowate:

Pliszka Siwa - Pliszka Żółta.

Rodzina Łuszczakowate:

Gil Zwyczajny - Zięba Zwyczajna.

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 {| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;"
 | colspan="3" style="background-color:#C0C0C0;" |
-<center>'''Sieweczka Rzeczna'''</center>
+<center>'''Sójka Zwyczajna'''</center>
 |-
-| colspan="2" | [[Plik:Sieweczka-rzeczna.jpg|center|250px]]
+| colspan="2" | [[Plik:Sojka-zwyczajna.jpg|center|250px]]
 |-
 | colspan="3" style="background-color:#C0C0C0;" |
@@ Linia 18: / Linia 18: @@
 |-
 |style="width: 50%" | Rodzina
-| [[Sieweczkowate]]
+| [[Krukowate]]
 |-
 |style="width: 50%" | Gatunek
-| Sieweczka Rzeczna
+| Sójka Zwyczajna
 |-
 |style="width: 50%" | Długość ciała
-| 14–17 cm.
+| 32–35&nbsp;cm.
 |-
 |style="width: 50%" | Rozpietość skrzydeł
-| 42–48 cm.
+| 52–58&nbsp;cm.
 |-
 |style="width: 50%" | Masa ciała
-| 26–53 g.
+| 150–180 g.
 |-
 | colspan="3" style="background-color:#C0C0C0;" |
 |}
-'''Sieweczka Rzeczna''', siewka rzeczna, dżdżownik rzeczny, – gatunek małego ptaka z rodziny sieweczkowatych, związany z brzegami wód.
+'''Sójka Zwyczajna''', sójka, sójka żołędziówka – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych, zamieszkujący Eurazję i północno-zachodnią Afrykę. Nie jest zagrożony.
+<br>
+==Występowanie==
+Zamieszkuje niemal całą Eurazję i północno-zachodnią Afrykę. W Europie areał na północy kończy się w okolicach koła podbiegunowego. Gatunek częściowo osiadły; populacje z północy i wschodu podejmują czasami dalsze wędrówki na południowy zachód; mogą wtedy tworzyć wielkie, choć często luźne stada, liczące kilkaset do tysiąca osobników.<br>
+W Polsce rozpowszechniony w całym kraju, liczny ptak lęgowy. W górach spotykana do wysokości 1400 m n.p.m. W kraju najczęściej widywana w grądach i borach z domieszką drzew liściastych, a najrzadziej w górskich lasach regla górnego i rozległych monokulturowych borach.<br>
+Polskie populacje są w większości osiadłe, ale przez kraj przelatują sójki z krajów, gdzie warunki zmuszają je do migracji. Obce osobniki z północnej i wschodniej Europy pojawiają się od marca do kwietnia i jesienią od września do października.<br>
+Szczególnie dużo pojawia się ich na Wybrzeżu, choć dolatują też do innych regionów kraju. W niektórych latach przeloty są tak liczne, że mają charakter inwazji. W minionych dekadach notowano stada złożone nawet z tysiąca sójek.
 <br>
-==Morfologia==
-; '''Cechy gatunku''' : Sieweczka rzeczna jest wielkości [[Skowronek Zwyczajny|skowronka]]. Spód ciała oraz przód i boki głowy białe. Grzbiet, skrzydła i wierzch głowy szarobrązowe. [[Kantarek]] i przód głowy oraz pokrywy uszne czarne. Na czole biała plama z czarnym obrzeżeniem. Wyżej znajduje się drugi węższy biały pas. Czarny obszar na głowie mniejszy niż u bardzo podobnej [[sieweczka Obrożna|sieweczki obrożnej]]. Na szyi biały kołnierzyk i niżej czarna obroża, rozszerzająca się z przodu na pierś. Dziób ciemny z żółtą plamką u nasady żuchwy, nogi żółtoszare. Oko otoczone jaskrawożółtymi okularami. Samica ma czarny pas czołowy i okulary węższe. U młodych kolor czarny na głowie zastępuje brąz, a obroża nie jest zamknięta. Brakuje zatem pasów na głowie, a pas na piersiach jest brązowy. W locie od sieweczki obrożnej różni się brakiem białej barwy na wierzchu skrzydeł, a poza tym jest od niej mniejsza i smuklejsza.
-: Porusza się z taką szybkością, że nie widać jej nóg i wydaje się, jakby ślizgała się po brzegu. Potrafi się przy tym gwałtownie zatrzymać, lekko zachwiać i znowu ruszyć. Sieweczkę rzeczną, obrożną i [[Sieweczka Morska|morską]] odróżnia się od siebie po układzie plam białych i czarnych na głowie.
-; '''Wymiary średnie''' : długość ciała 14–17 cm<br />rozpiętość skrzydeł 42–48 cm<br />masa ciała 26–53 g
-==Ekologia i zachowanie==
+==Wygląd==
-; '''Biotop''' : Piaszczyste i żwirowe brzegi rzek, jezior i stawów, zasadniczo słodkich. Spotkać ją można na mulistym dnie spuszczonych stawów, w starych wykopach z wodą na dnie, żwirowych zboczach, kamienistych wyspach na rzekach i na morskich wybrzeżach. W Europie Środkowej przez zabudowę i regulację rzek jej siedliska ograniczyły się do sztucznych i zastępczych biotopów jak kopalnie piasku i żwiru, kamieniołomy, budowy, zamulone jeziora, odstojniki, płaskie dachy i pustkowia.
+Obie płcie ubarwione jednakowo i podobnej wielkości. Większość upierzenia brązowa o pastelowym, różowym odcieniu. Kuper i dolne pokrywy ogona białe. Na zaokrąglonych skrzydłach charakterystyczne lusterka: białe oraz niebieskie z czarnym prążkowaniem. Czoło białe z czarnym kreskowaniem, od dzioba gruby czarny wąs, boki głowy są czerwonobrązowe. Sterówki i końce skrzydeł czarne. Ma brązowe tęczówki.<br>
-; '''Głos''' : Najczęściej wydają gwiżdżące „ti-ju”.
+Jesienią stare ptaki się pierzą i łatwo zauważyć ich barwne pióra na ziemi. Na podstawie poprzecznych czarnych prążków doświadczony ornitolog na zgubionym piórze potrafi określić wiek jego właściciela. Ptaki powyżej pierwszego roku życia mają większą liczbę prążków niż tegoroczne młode ptaki.<br>
-; '''Toki''' : Rozpoczynają się po przylocie na lęgowiska w kwietniu i maju. Samce w zygzakowatych lotach godowych (podobnych do latania nietoperza) wolno poruszają skrzydłami i ostro, ochryple krzyczą „grie grie grie” jak nawałniki. Następnie zaloty przenoszą się na ziemię, gdzie przy nastroszonych piórach partnerzy kłaniają się sobie, przeskakują z jednej nogi na drugą, podnosząc je wysoko.
+Dziób mocny, stalowoszary lub czarny. Nogi jasnobrązowe. Młode podobne do dorosłych, ale mają bardziej czerwonawy odcień upierzenia i mniej kreskowany wierzch głowy. Poszczególne podgatunki różnią się głównie kolorem i kształtem czapeczki oraz ogólnym odcieniem upierzenia. Rozmiarami ciała porównywalna z kawką lub gołębiem.
-; '''Gniazdo''' : Na ziemi pionierskiej, płaskiej i nieporośniętej w wygrzebanym przez siebie dołku. Samiec wygrzebuje parę gniazd w ziemi, a samica wybiera to odpowiednie. Po czym wykłada je dokładnie kamieniami, muszelkami i źdźbłami trawy.
+<br>
-; '''Jaja''' : W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w lutym–czerwcu 4 piaskowe jaja usiane ciemnymi plamkami, które dzięki temu wśród kamyków i żwiru są słabo widoczne.
-; '''Okres lęgowy''' : Jaja wysiadywane są przez okres 22–28 dni przez obydwoje rodziców, którzy zmieniają się co parę minut lub godzin. Towarzyszy temu rytuał polegający u ptaka schodzącego z gniazda na podniesieniu się z jaj, rozpostarciu skrzydeł i rozłożeniu ogona. Pod niego na gniazdo wślizguje się partner. Pisklęta są zagniazdownikami wodzonymi przez rodziców do 3 tygodni. W puchu mają białe czoła i biały pas na karku. Od początku potrafią samodzielnie zdobywać pokarm. Rodzice chronią je jednak przed deszczem, chłodem i upałem, ukrywając je pod własnymi skrzydłami. Próbują też odwieść napastników od piskląt symulując, że mają złamane skrzydło. Gdy napastnik oddali się na bezpieczną odległość od młodych – nagle odlatują. Młode latają od 3. tygodnia życia i opuszczają wtedy miejsce urodzenia.
+==Wymiary średnie==
-; '''Pożywienie''' : [[Owady]], pająki, skorupiaki, chrząszcze, [[Ochotkowate|ochotki]], robaki i inne drobne [[bezkręgowce]]. W czasie żerowania energicznie drepczą po piasku i mule, wypłaszając swoje ofiary. Zbierają je z ziemi, a gdy uciekają – gonią je. Potrafią być też cierpliwe w żerowaniu – tupią w ziemię tak długo, aż ofiara wyjdzie spod kamienia i ptaki będą mogły ją złapać.
+* Długość ciała ok. 32–35&nbsp;cm
+* Rozpiętość skrzydeł ok. 52–58&nbsp;cm
+* Masa ciała ok. 150–180 g
+==Środowisko==
+Typowy ptak leśno-parkowy. Występuje licznie w lasach liściastych i mieszanych o bogatej strukturze, ale również w niewielkich lasach pomiędzy polami i łąkami, młodnikach, porębach, zadrzewieniach śródpolnych, dosyć często w parkach, sadach i ogrodach, na półotwartych obszarach z grupami drzew, od nizin po górną granicę lasu w górach.<br>
+Ostatnio coraz częściej spotykana w miejskich zadrzewieniach, parkach i dużych, zdziczałych ogrodach. Nie jest więc wybredna w wyborze środowiska życia, choć unika obszarów bezleśnych i mocno prześwietlonych lasów.
+<br>
+==Pożywienie==
+Urozmaicone i zależne od pory roku, ale przeważa pokarm roślinny. W lecie żywi się owadami i ich larwami, poczwarkami, ślimakami, małymi bezkręgowcami i innymi drobnymi zwierzętami, w tym gryzoniami, jaszczurkami, młodymi ptakami i jajami wybieranymi z gniazd.<br>
+Nie gardzi również czereśniami. Preferuje też bukiew i orzechy laskowe. Późnym latem i jesienią żywi się głównie żołędziami, owocami buku, pączkami drzew, orzechami i innymi nasionami drzew, które w obfitszych latach gromadzi w większych ilościach w różnych miejscach w ziemi, ściółce leśnej, w dziuplach, szczelinach drzew, między korzeniami, pod płatami kory lub mchu.<br>
+Żeruje przeważnie w koronach drzew, a rzadziej na ziemi.
+<br>
+==Okres lęgowy==
+Wyprowadzają jeden lęg w roku, pod koniec kwietnia i w maju. W przypadku utraty pierwszego lęgu, para powtarza go.<br>
+W okresie rozrodczym sójki tworzą pary. Nim rozpoczną wyprowadzanie lęgów gromadzą się w mniejsze grupy na konkretnych drzewach i w trakcie kłótni i szczebiotania dochodzi do łączenia się samców z samicami. Pary są monogamiczne.
+<br>
 <br><br>
-{{ptaki rząd siewkowe}}
+{{ptaki rząd wróblowe}}
 [[Category:Ptaki w Polsce]]