|
|
| Linia 2: |
Linia 2: |
| | {| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;" | | {| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;" |
| | | colspan="3" style="background-color:#C0C0C0;" | | | | colspan="3" style="background-color:#C0C0C0;" | |
| − | <center>'''Wróbel Zwyczajny'''</center> | + | <center>'''Gil Zwyczajny'''</center> |
| | |- | | |- |
| | | colspan="2" | [[Plik:Wrobel8-rg.gif|center|250px]] | | | colspan="2" | [[Plik:Wrobel8-rg.gif|center|250px]] |
| Linia 21: |
Linia 21: |
| | |- | | |- |
| | |style="width: 50%" | Gatunek | | |style="width: 50%" | Gatunek |
| − | | Wróbel Zwyczajny | + | | Gil Zwyczajny |
| | |- | | |- |
| | |style="width: 50%" | Długość ciała | | |style="width: 50%" | Długość ciała |
| Linia 35: |
Linia 35: |
| | | | |
| | |} | | |} |
| − | '''Wróbel Zwyczajny''', wróbel, wróbel domowy – gatunek małego ptaka osiadłego z rodziny wróbli, zamieszkującego [[Europa|Europę]], [[Azja|Azję]] i [[Afryka Północna|północną Afrykę]]. Pierwotnie ptak półpustyń i stepów, pochodzi prawdopodobnie z Półwyspu Arabskiego i [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]]. Skolonizował ludzkie osiedla wraz z rozwojem rolnictwa, prawdopodobnie przed kilkoma tysiącami lat. Występuje wszędzie tam, gdzie mieszka człowiek. Introdukowany w [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]], [[Ameryka Południowa|Ameryce Południowej]], [[Australazja|Australazji]] i [[Afryka Południowa|południowej Afryce]].<br> | + | '''Gil zwyczajny''', gil (Pyrrhula pyrrhula) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), zamieszkujący Eurazję. Nie jest zagrożony. |
| − | W XIX i XX wieku należał do najpowszechniej występujących gatunków na terenach [[Polska|Polski]], przenikając do języka potocznego i kultury ludowej we wszystkich regionach. W roku 1984, kiedy ochroną gatunkową objęto prawie wszystkie ptaki wróblowe, dla wróbla wyznaczono jedynie wiosenny okres ochronny.<br>
| |
| − | W latach dziewięćdziesiątych zaobserwowano spadek liczebności wróbla. W roku 1995 wróbel zwyczajny został objęty ścisłą ochroną gatunkową. Nadal jest to bardzo liczny ptak lęgowy, jednak wbrew powszechnemu mniemaniu nie jest najliczniej występującym ptakiem lęgowym w Polsce.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Okres lęgowy== | | ==Okres lęgowy== |
| − | Okres lęgowy trwa od lutego do września, różni się w zależności od szerokości geograficznej, w [[Europa|Europie]] to najczęściej od kwietnia do sierpnia, z wyprowadzeniem do pięciu lęgów. Ptaki te są monogamiczne, związki mogą trwać kilka sezonów.<br>
| + | |
| − | Gniazda ulokowane są w szczelinach budynków, pod dachówkami, za rynnami lub w odpowiednich budkach lęgowych. Wróble często stają się „sublokatorami” większych ptaków, lokując swoje gniazda w ścianach gniazd bocianów, czapli, a nawet ptaków drapieżnych: bielików, rybołowów czy kani czarnej. Zajmują też czasem gniazda jaskółek: oknówek, a nawet brzegówek. Budowane gniazda mają formę podobną do kuli z bocznym wejściem; budulec stanowi słoma, trawa, perz i fragmenty materiału, sznurka lub papieru. Wyściółkę tworzą pióra.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Wygląd== | | ==Wygląd== |
| − | Krępy, o stosunkowo dużej głowie i mocnym dziobie. U samca wierzch ciała brązowy z ciemniejszymi paskami, spód szary. Policzki szare, oddzielone brązową pręgą od szarego wierzchu głowy. Na podgardlu czarny śliniak. Na policzku, w odróżnieniu od mazurka, brak czarnej plamki, a na skrzydle tylko jedna biała pręga.<br>
| |
| − | Dziób w okresie lęgowym czarny, a poza nim szary. Nogi brązowe lub różowe. Samice o szarobrązowym upierzeniu, na grzbiecie paskowanym, bez wyraźnych cech charakterystycznych. Nad okiem nie zawsze wyraźna jaśniejsza brew. Nogi różowe, dziób szary. Młode podobne do samic.<br>
| |
| − | Długość ciała ok. 16–18 cm. Długość czaszki: 29–31 mm, w tym dzioba: 14–15 mm. Rozpiętość skrzydeł 21–21,5 cm. Masa ciała ok. 20–39 g. Pierzenie dorosłych trwa od środka lipca do środka października.
| |
| − | <br>
| |
| | | | |
| − | == Wróbel Zwyczajny galeria zdjęć ==
| |
| − | <gallery perrow=6>
| |
| − | Plik:Wrobel1-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel2-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel3-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel4-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel5-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel6-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel7-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel8-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel9-rg.gif
| |
| − | Plik:Wrobel10-rg.gif
| |
| − | </gallery>
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Środowisko== | | ==Środowisko== |
| − | Dobrze zaadaptowały się do siedlisk ludzkich, niektóre ptaki nigdy nie mają kontaktu z elementami naturalnego środowiska z wyjątkiem parków i ogrodów. Obserwowano nawet wróbla żywiącego się nocą na 80. piętrze Empire State Building. Często wróble domowe odwiedzają fabryki i magazyny celem szukania pokarmu. Zdają się nie występować tylko w lasach równikowych, w tundrze i na pustyniach. W cieplejszych obszarach, jak basen Morza Śródziemnego, wróble domowe z powodzeniem żyją poza siedliskami ludzkimi. Odnotowywane były od poziomu morza do około 4500 m n.p.m. Są to ptaki towarzyskie, zwykle żyją w niewielkich lub w luźnych koloniach. Wabienie słyszalne przez cały rok.<br>
| + | |
| − | Lot szybki, prosty lub falisty. Po ziemi wróble skaczą. Samce podczas śpiewu siedzą lub skaczą z opuszczonymi częściowo skrzydłami.<br>
| |
| − | W [[Europa|Europie]] na wolności wróble zwyczajne osiągały wiek 20 lat, w USA – 15. Najdłuższy odnotowany wiek życia to 23 lata, dotyczy jednak ptaka w niewoli.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Pożywienie== | | ==Pożywienie== |
| − | Pożywienie stanowią głównie nasiona, również z pól uprawnych, w tym prosa, ryżu, sorgo, faworyzuje owies i pszenicę. Wróble domowe zjadają również różne nasiona dzikich roślin – szczawiu, gwiazdnicy, ziół, traw. Żywią się również odpowiednimi odpadkami z domostw. Wiosną w skład diety wchodzą również pączki roślinne i kiełkujące liście. Żerują zarówno na ziemi, jak i w roślinności. Jedzą również owady. Pisklęta również otrzymują owady, do tego ich larwy, mszyce, ryjkowce, prostoskrzydłe i gąsienice.
| + | |
| | <br> | | <br> |
| | <br><br> | | <br><br> |
| | {{ptaki rząd wróblowe}} | | {{ptaki rząd wróblowe}} |
| | [[Category:Ptaki w Polsce]] | | [[Category:Ptaki w Polsce]] |
