Góry Kaczawskie
Kontynent | Europa | ||
Państwo | Polska | ||
Województwo | dolnośląskie | ||
Najwyższy szczyt | Okole | ||
Długość | |||
Powierzchnia | 227 km² | ||
Góry Kaczawskie – pasmo górskie położone w południowo-zachodniej Polsce, na Dolnym Śląsku, w północno-zachodniej części Sudetów, w Sudetach Zachodnich.
Rozciąga się na długości ponad 30 km, zajmując powierzchnię około 227 km².
Za najwyższą kulminację pasma uznawane bywają różne, zbliżone do siebie wysokością góry: Okole, Folwarczna, Skopiec lub Baraniec. Nowe pomiary wskazują, że najwyższym spośród podawanych szczytów jest Okole.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Od północy graniczą z Pogórzem Kaczawskim, od wschodu z Pogórzem Wałbrzyskim, od południowego wschodu z Górami Wałbrzyskimi, od południa z Rudawami Janowickimi i Kotliną Jeleniogórską i od zachodu z Pogórzem Izerskim.
Budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]
Góry Kaczawskie zbudowane są przede wszystkim ze skał tzw. metamorfiku kaczawskiego. Niewielkie partie na północy i zachodzie należą do niecki północnosudeckiej, na wschodzie do niecki śródsudeckiej, południowe skrawki Gór Ołowianych w przełomie Bobru do bloku karkonosko-izerskiego, a dokładnie wschodniej jego części – wschodniej osłony granitu karkonoskiego, a niewielkie fragmenty na południowym zachodzie – na północ od przełomu Bobru w rejonie Siedlęcina i Pilchowic – do metamorfiku izerskiego w tymże bloku karkonosko-izerskim.
Zbudowane są ze skał metamorficznych: zieleńców, diabazów, fyllitów, różnych odmian łupków serycytowych i serycytowo-kwarcowych, czasami z grafitem, marmurów (wapieni krystalicznych kalcytowych i dolomitowych), wapieni, porfiroidów, keratofirów.
Lokalnie występujące różne odmiany amfibolitów i łupków łyszczykowych (na południowym wschodzie) oraz gnejsów i łupków łyszczykowych (na południowym zachodzie) należą do bloku karkonosko-izerskiego.
Na podłożu metamorficznym zalegają skały osadowe: zlepieńce, piaskowce, mułowce, iłowce i wapienie oraz skały wulkaniczne: porfiry, melafiry, diabazy, hornblendyt oraz bazalty powstałe w górnym karbonie, permie, górnej kredzie i trzeciorzędzie.
Starsze skały krystaliczne przykryte są na stokach kenozoicznymi rumoszami skalnymi i glinami zboczowymi, a w obniżeniach piaskami i żwirami oraz lokalnie lessami.
Wreszcie w dolinach rzek i potoków występują plejstoceńskie i holoceńskie osady: żwiry, piaski, muły (mady rzeczne).
Rzeźba terenu[edytuj | edytuj kod]
Składają się z czterech grzbietów: Północnego, Małego, Południowego i Wschodniego.
Trzy pierwsze mają przebieg północny zachód – południowy wschód, Grzbiet Wschodni ma kształt nieregularny i rozciąga się południkowo.
Poszczególne grzbiety tworzą rozległe masywy o urozmaiconej linii grzbietowej i stosunkowo łagodnych zboczach.
W wielu miejscach można spotkać skałki zbudowane z różnych skał – zieleńców, diabazów, marmurów, łupków oraz piaskowców i zlepieńców, a w przełomie Bobru – amfibolitów.
W związku z wielowiekową działalnością górniczą kamieniołomy, przede wszystkim wapieni, stały się jednym z elementów rzeźby.
Najbardziej znanym przykładem jest Góra Połom – z widocznymi ze wszystkich prawie stron pionowymi ścianami wyrobisk.
Sudety Zachodnie: | Góry Łużyckie - Grzbiet Jesztedzki - Kotlina Liberecka - Góry Izerskie - Góry Kaczawskie - Kotlina Jeleniogórska - Karkonosze - Rudawy Janowickie - Pogórze Karkonoskie. |
Sudety Środkowe: | Brama Lubawska - Góry Wałbrzyskie - Góry Kamienne - Góry Sowie - Góry Bardzkie - Obniżenie Noworudzkie - Obniżenie Ścinawki - Góry Stołowe - Pogórze Orlickie - Góry Orlickie - Góry Bystrzyckie - Kotlina Kłodzka. |
Sudety Wschodnie: | Góry Złote - Masyw Śnieżnika - Góry Opawskie - Hanušovická vrchovina - Wysoki Jesionik - Niski Jesionik - Rów Mohelnicki - Wyżyna Zabrzeska. |