Karkonosze

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Kontynent Europa
Państwo Flaga-polski22px.png   Polska
Województwo dolnośląskie
Najwyższy szczyt Śnieżka (1603 m n.p.m.)
Długość
Powierzchnia ok. 650 km²


Karkonosze - najwyższe pasmo górskie Sudetów i zarazem Czech rozciągające się na przestrzeni ok. 40 km. Szerokość pasma waha się od 8 do 20 km. Karkonosze zajmują powierzchnię ok. 650 km², z czego do Polski należy 185 km² czyli 28,46%.
Najwyższym szczytem jest Śnieżka (1603 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Czech, Sudetów i Śląska.

Położenie Karkonoszy[edytuj | edytuj kod]

Karkonosze położone są w Sudetach Zachodnich, stanowiąc ich centralną część. Od północy graniczą z Kotliną Jeleniogórską, od północnego wschodu poprzez Przeł.
Kowarską z Rudawami Janowickimi, od wschodu ze wzgórzami Bramy Lubawskiej (Kotliną Kamiennogórską), od południowego wschodu poprzez Przełęcz Lubawską z Górami Kruczymi, od południa z Podgórzem Karkonoskim i od zachodu poprzez Przeł. Szklarską z Górami Izerskimi.

Granicy pasma[edytuj | edytuj kod]

Zachodnia granica Karkonoszy z Górami Izerskimi przebiega od wsi Horní Sytová (na północny zachód od Jilemnic) wzdłuż rzeki Izery, jej lewego dopływu Mumlawy i Mielnicy do Przełęczy Szklarskiej, a dalej wzdłuż górnego biegu Kamiennej do jej skrętu na wschód.
Granica północna biegnie wzdłuż Kamiennej przez Szklarską Porębę do Piechowic, oddzielając je od Gór Izerskich.
Dalej na wschód biegnie ona u podnóża Pogórza Karkonoskiego przez Sobieszów, Podgórzyn, Sosnówkę, Głębock, Miłków, Ścięgny, Krzaczynę do Kowar, cały czas oddzielając je od Kotliny Jeleniogórskiej.

Granica wschodnia biegnie ku SE przez Kowary wzdłuż potoku Jedlicy do Podgórza, gdzie skręca ku wschodowi, osiąga Przełęcz Kowarską i schodzi do górnej części Ogorzelca.
Na tym odcinku Karkonosze graniczą z Rudawami Janowickimi. Z Ogorzelca granica skręca na południowy zachód, w górę wzdłuż górnego biegu potoku Świdnik do Rozdroża Kowarskiego.
Od Rozdroża Kowarskiego biegnie w dół, najpierw na południe, a później na południowy wschód, wzdłuż potoku Złotna przez Klatkę do Jarkowic.
Z Jarkowic biegnie na południe przez Opawę i Niedamirów do miejsca gdzie rzeka Bóbr przekracza granicę państwową.
Po stronie czeskiej wschodnia granica biegnie od granicy państwowej przez północne przedmieścia Žacléřa, Lampertice, Bernartice, Křenov do przedmieścia Trutnova – Poříčí.
Na wschód od Karkonoszy leżą Wzgórza Bramy Lubawskiej, będące częścią Kotliny Kamiennogórskiej oraz Žacléřská vrchovina.

Granica południowa biegnie od Poříčí przez Trutnov, Mladé Buky, Lánov, Vrchlabí, wsie Víchová nad Jizerou, Horní Sytová, oddzielając je od Podgórza Karkonoskiego.

Rzeźba Karkonoszy[edytuj | edytuj kod]

W rzeźbie Karkonoszy wyróżnia się dwa grzbiety o przebiegu wschód-zachód oraz grzbiety południowe, tzw. „Rozsochy” o przebiegu południkowym. W północnej części leży Pogórze Karkonoskie oddzielone od Grzbietu Śląskiego Karkonoskim Padołem Śródgórskim.
Główny Grzbiet Karkonoszy rozciąga się od Przełęczy Szklarskiej do Przełęczy Okraj; dzieli się na Grzbiet Śląski, Grzbiet Czarny i Grzbiet Kowarski. Biegnie nim granica polsko-czeska.
Na południe od niego rozciąga się równoległy, nieco krótszy Czeski Grzbiet, przecięty w połowie długości przełomową doliną Łaby. Poprzecznie do Głównego i Czeskiego Grzbietu biegną grzbiety południowe, zwane po czesku Krkonošské rozsochy. Są to, od zachodu: Vilémovská hornatina, Vlčí hřbet, Žalský hřbet i Černohorská hornatina, odchodzące na południe od Czeskiego Grzbietu.

Flora[edytuj | edytuj kod]

Chociaż szata roślinna Karkonoszy została znacznie przekształcona przez działalność człowieka, należy do najbogatszych i najcenniejszych w całych Sudetach. Góry te, mimo niewielkiej wysokości, posiadają wyraźnie ukształtowane i zróżnicowane piętra roślinne. Ze względu na ostry klimat, położone są one nawet o kilkaset metrów niżej niż w innych górach wysokich (choćby Tatrach).
Przeważnie im wyższe piętro, tym lepiej zachowana jest pierwotna przyroda, ale w Karkonoszach szczytowe i grzbietowe partie są łatwo dostępne i zostały już znacznie przekształcone przez człowieka.

Fauna[edytuj | edytuj kod]

Fauna Karkonoszy obejmuje ponad 15 tysięcy gatunków bezkręgowców i 320 gatunków kręgowców, wśród tych ostatnich najwięcej jest ptaków (około 200 gatunków, w tym 150 gniazdujących) i ssaków (blisko 60 gatunków, w tym 19 nietoperzy), płazy i gady mają po 6 gatunków, a ryby zaledwie dwa gatunki (pstrąg potokowy i głowacz białopłetwy).