Góry Izerskie
| Kontynent | Europa | ||
| Państwo |  Polska
| ||
| Województwo | dolnośląskie | ||
| Najwyższy szczyt | Śnieżka (1603 m n.p.m.) | ||
| Długość | |||
| Powierzchnia | około 1000 km² | ||
Góry Izerskie – pasmo górskie w Sudetach Zachodnich, na terenie Czech i Polski.
Od zachodu zamknięte Bramą Łużycką, od Karkonoszy oddzielone Przełęczą Szklarską.
Na północy przechodzi w Pogórze Izerskie. Tworzy je szereg grzbietów górskich o przebiegu północny zachód – południowy wschód; najważniejsze z nich to:
W części polskiej:
Grzbiet Kamienicki (Kamienica – 974 m n.p.m.),
Wysoki Grzbiet (Wysoka Kopa – 1126 m n.p.m. – najwyższe wzniesienie Gór Izerskich) oba grzbiety łączy wododział Kwisy i Małej Kamiennej Rozdroże Izerskie;
W części czeskiej:
Střední jizerský hřeben (Jelení stráň – 1018 m n.p.m.),
Vlašský hřeben (Černý Vrch – 1024 m n.p.m.),
Desenský hřeben i Hejnický hřeben (Izera – 1122 m n.p.m.).
W południowej części znajduje się szereg wzniesień o charakterze gór wyspowych – Špičák, Slovanka, Bramberk, Dračí vrch, a na południowym skraju długi grzbiet z kulminacją Černá studnice.
Rzeźba terenu[edytuj | edytuj kod]
Góry Izerskie są niezbyt wysokie, o łagodnych wierzchowinach (na skutek działania warunków atmosferycznych w okresie paleogenu – 70–35 mln lat temu – nastąpiło wietrzenie skał, powodując wyrównanie szczytowych partii gór).
Wschodnia część Wysokiego Grzbietu tworzy wąski grzbiet o stromych stokach północnych i południowych. Taki kształt spowodowany jest budową geologiczną tego odcinka – tworzą go bardzo odporne na wietrzenie hornfelsy. Budują one szereg skałek.
W północnej części Gór Izerskich, zbudowanej z gnejsów i łupków łyszczykowych występuje niewiele skałek. Południowo-zachodnia część Gór Izerskich, zbudowana z granitu karkonoskiego, obfituje w skałki.
Geologia[edytuj | edytuj kod]
Góry Izerskie należą do jednostki zwanej blokiem karkonosko-izerskim, stanowiąc jego zachodnią część.
Północną część tworzy metamorfik izerski, czyli masyw zbudowany ze starych przeobrażonych skał, otaczających łukiem młodsze granity karkonoskie, budujące znaczną część Karkonoszy i czeskich Gór Izerskich.
Skały metamorficzne polskiej części gór to gnejsy, granitoidy i łupki łyszczykowe, ponadto leptynity i leukogranity, a także wkładki amfibolitów, powstałe głównie w dolnym paleozoiku w czasie orogenezy kaledońskiej.
Wśród gnejsów na uwagę zasługuje gnejs oczkowy, charakterystyczne dla nich jasne oczko zbudowane głównie z kryształów kwarcu i skaleni w ciemnej jednolitej masie skalnej.
Wśród granitoidów wyróżniają się szczególnie tak zwane granity rumburskie lub izerskie, tkwiące w postaci wielkich soczew w gnejsach.
Łupki łyszczykowe występują w kilku odmianach. Jedną z nich są hornfelsy, które występują w Wysokim Grzbiecie pasem o długości 6 km na wschód od Izerskich Garbów.
Inne odmiany, to: łupki muskowitowe, muskowitowo-kwarcowe, łupki chlorytowe, łupki muskowitowo-biotytowe, łupki z granatami.
Skały metamorfiku izerskiego pocięte są siecią żył kwarcowych. Jedna z nich eksploatowana była w kopalni Stanisław.
Południową część Gór Izerskich, w tym prawie całą czeską ich część budują granity karkonoskie wieku górnokarbońskiego.
Po stronie czeskiej, na wschód od wsi Izerki znajduje się Bukowiec (czes. Bukovec) – wzniesienie zbudowane z trzeciorzędowego bazaltu o wysokości 1005 m n.p.m.
| Sudety Zachodnie: | Góry Łużyckie - Grzbiet Jesztedzki - Kotlina Liberecka - Góry Izerskie - Góry Kaczawskie - Kotlina Jeleniogórska - Karkonosze - Rudawy Janowickie - Pogórze Karkonoskie. |
| Sudety Środkowe: | Brama Lubawska - Góry Wałbrzyskie - Góry Kamienne - Góry Sowie - Góry Bardzkie - Obniżenie Noworudzkie - Obniżenie Ścinawki - Góry Stołowe - Pogórze Orlickie - Góry Orlickie - Góry Bystrzyckie - Kotlina Kłodzka. |
| Sudety Wschodnie: | Góry Złote - Masyw Śnieżnika - Góry Opawskie - Hanušovická vrchovina - Wysoki Jesionik - Niski Jesionik - Rów Mohelnicki - Wyżyna Zabrzeska. |