Ameryka Północna
| ||
Rodzaj obiektu | Kontynent | |
Powierzchnia | 17 840 000 km² | |
Wysokość max. | 6962 m n.p.m., Aconcagua. | |
Wysokość śr. | 655 m n.p.m. | |
Wysokość min. | 105 m p.p.m. Laguna del Carbon. | |
Ilość państw | ||
| ||
Ameryka Północna – kontynent o powierzchni 24 230 000 km² co stanowi 16,3% całkowitej powierzchni lądów na kuli ziemskiej, położony na półkulach: północnej i zachodniej. Do Ameryki Północnej należy również tzw. Ameryka Środkowa.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Dane geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Szablon:Osobny artykuł Szablon:Osobny artykuł Od zachodu Amerykę Północną otacza Ocean Spokojny, od północy Ocean Arktyczny, a od wschodu Ocean Atlantycki. Ameryka Północna od Azji oddzielona jest Cieśniną Beringa. Na południu łączy się z Ameryką Południową. Południowa część nazywana jest Ameryką Łacińską.
Najdalej wysunięte punkty Ameryki Północnej jako części świata:
- na północy – Wyspa Kaffeklubben (83°40′N),
- na południu – Wyspa Kokosowa (5°32′N),
- na zachodzie – Przylądek Wrangell (172°25′E), na wyspie Attu w łańcuchu Aleutów,
- na wschodzie – Przylądek Północno-Wschodni (11°00′W), na Grenlandii.
Skrajne punkty Ameryki Północnej jako kontynentu:
- na północy – Półwysep Murchisona (71°58′N),
- na południu – Punta Mariato (7°12′N),
- na zachodzie – Przylądek Księcia Walii (168°05′W),
- na wschodzie – Cape St. Charles (55°40′W).
Rozciągłość południkowa 7,2 tys. km, równoleżnikowa 6,8 tys. km. Kontynent silnie rozczłonkowany, długość linii brzegowej 75 600 km. 8,3% Ameryki Północnej stanowią półwyspy, a 16,7% – wyspy.
Największymi półwyspami są:
- Labrador – 1430 tys. km²,
- Jukatan – 180 tys. km²,
- Kalifornijski – 144 tys. km²,
- Floryda – 110 tys. km²,
- Melville’a – 63 tys. km²,
- Seward – 50 tys. km²,
- Nowa Szkocja – 45 tys. km²,
- Alaska – 45 tys. km².
Do największych wysp należą:
- Grenlandia – 2175,6 tys. km² (największa wyspa na świecie)
- Ziemia Baffina – 507 tys. km²,
- Wyspy Królowej Elżbiety – 419 tys. km²,
- Wyspa Wiktorii – 217 tys. km²,
- Wyspa Ellesmere’a – 196 tys. km²,
- Nowa Fundlandia – 112 tys. km²,
- Kuba – 105 tys. km²,
W Ameryce Północnej zaznacza się przewaga gór i wyżyn nad nizinami – średnia wysokość nad poziomem morza to 781 m. Najwyższym punktem jest Denali (znany też jako McKinley – 6194 m) na Alasce, natomiast najniższy znajduje się w Dolinie Śmierci (86 m p.p.m.). Ponad 64% powierzchni leży powyżej 300 m n.p.m. Wzdłuż zachodnich brzegów Kordyliery (aktywne sejsmicznie) z wewnętrznymi wyżynami (Kolorado, Meksykańska), wewnątrz Wielkie Równiny i Niziny Wewnętrzne, na wschodzie Appalachy. Wybrzeża wschodnie nizinne. Klimat od okołobiegunowego na północy przez umiarkowany, podzwrotnikowy i zwrotnikowy do równikowego w Ameryce Środkowej. W Kordylierach klimaty górskie. Głównymi rzekami są: Missisipi z Missouri, Mackenzie, Jukon, a jeziorami: Górne, Huron, Michigan, Wielkie Jezioro Niedźwiedzie, Wielkie Jezioro Niewolnicze, Erie. Na północy pustynie arktyczne, tundra, lasy iglaste, ku południu przechodzą w lasy mieszane i liściaste, w części środkowej prerie, na pd.-zach. półpustynie i pustynie. W Kordylierach górskie lasy iglaste i roślinność alpejska, na wybrzeżach Ameryki Środkowej lasy równikowe. Fauna zróżnicowana: wół piżmowy, renifer karibu, jeleń wirginijski, niedźwiedzie (baribal, grizzly), bizon amerykański (w rezerwatach).
Ukształtowanie terenu[edytuj | edytuj kod]
Flora i fauna[edytuj | edytuj kod]
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Afryka: | Afryka Południowa - Afryka Północna - Afryka Środkowa - Afryka Wschodnia - Afryka Zachodnia. |
Ameryka: | Angloameryka - Ameryka Centralna - Karaiby - Mezoameryka - Ameryka Łacińska - Ameryka Południowa - Ameryka Północna - Ameryka Środkowa. |
Azja: | Bliski Wschód - Daleki Wschód - Azja Południowa - Azja Południowo-Wschodnia - Azja Północna - Azja Środkowa - Azja Wschodnia - Azja Zachodnia - Kaukaz. |
Europa: | Europa Południowa - Europa Północna - Europa Środkowa - Europa Wschodnia - Europa Zachodnia. |
Australia i Oceania: | Oceania - Australia - Nowa Zelandia - Melanezja - Mikronezja - Polinezja - Australazja. |
Obszary polarne: | Arktyka - Antarktyka - Antarktyda. |