Ocean Arktyczny
|
| ||
 | ||
| Kontynent | Azja, Ameryka Północna, Europa | |
| Powierzchnia | 15 551 000 km² | |
| Średnia gł. | 1201 m. | |
| Największa gł. | Basen Amundsena, 4665. | |
| Objętość | 18 682 000 km³. | |
| Wyspy | Grenlandia, Archipelag Arktyczny, Nowa Ziemia, Svalbard | |
Ocean Arktyczny (także: Morze Arktyczne, Morze Lodowate, Ocean Północny) – najmniejszy i najpłytszy, a być może również najmłodszy ocean na Ziemi, uznawany dawniej za część Oceanu Atlantyckiego. Rozciąga się wokół bieguna północnego w Arktyce, między kontynentem Europy, Azji a Ameryką Północną.
Granica między Oceanem Arktycznym a Atlantykiem biegnie między Ziemią Baffina a Grenlandią w rejonie Cieśniny Davisa; od Grenlandii do północno-zachodniej Islandii]]; od północno-wschodniej Islandii do południowego Spitsbergenu i od Spitsbergenu do Przylądek Północny. Z Oceanem Spokojnym łączy go Cieśnina Beringa.
Oficjalna polska nazwa tego oceanu, zatwierdzona przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych brzmi „Ocean Arktyczny.
Położenie i obszar[edytuj | edytuj kod]
Główna część Oceanu Arktycznego zajmuje w dużym przybliżeniu okrągły basen o powierzchni około 14 056 000 km² ze wszystkich stron otoczony masami lądowymi. Składa się z trzech wyraźnych basenów, szerokiego szelfu leżącego na północ od wschodniej Syberii i rosyjskiego Dalekiego Wschodu oraz Zatoki Hudsona.
Ocean Arktyczny odznacza się silnie rozwiniętą linią brzegową o długości 45 389 km, obecnością licznych zatok – z Zatoką Hudsona na czele. Największe wyspy w jego obrębie to: Grenlandia (od strony południowej oblewana przez Ocean Atlantycki), Ziemia Baffina, Wyspa Ellesmere’a, Wyspa Wiktorii, Wyspa Banksa, Wyspa Axela Heiberga, Wyspa Księcia Walii, Nowa Ziemia, Spitsbergen.
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Klimat polarny kształtuje wyż arktyczny, wyż grenlandzki. Odznacza się stale ujemnymi temperaturami powietrza, do kilkudziesięciu stopni Celsjusza poniżej zera oraz małymi rocznymi sumami opadów.
Klimat subpolarny charakteryzuje się nieustającymi niskimi temperaturami oraz ich niewielkimi wahaniami. Średnia dobowa temperatura powietrza najcieplejszego miesiąca osiąga 10 °C. Późną kalendarzową jesienią i wczesną zimą warunki pogodowe są stabilne, a niebo bezchmurne. W czasie lata pogoda jest wilgotna i mglista, występują słabe burze śnieżne i deszcze.
Arktyka jest głównym źródłem zimnego powietrza nieustannie przemieszczającego się w kierunku równika. W średnich szerokościach spotyka się ono z cieplejszymi masami powietrza. W wyższych szerokościach geograficznych strefy klimatów umiarkowanych utrzymuje się front polarny, łączący szereg niżów wędrujących z zachodu, który powoduje opady deszczu lub śniegu.