Oliwkowate
|
| ||
 Jaśmin lekarski | ||
Oliwkowate – rodzina roślin z rzędu jasnotowców. Należy do niej około 615 gatunków drzew, krzewów i lian zebranych w 24 rodzaje. Zasięg geograficzny rodziny obejmuje wszystkie kontynenty z wyjątkiem Oceanii, obszarów polarnych i znajdujących się pod wpływem klimatu kontynentalnego w północnej Azji i Ameryce Północnej oraz wielkich pustyń. Występują zarówno w strefie klimatu umiarkowanego, jak i zwrotnikowego, przy czym obszar największego zróżnicowania stanowi Azja.
Do rodziny należy wiele ważnych roślin użytkowych lub ozdobnych. Ze względu na pachnące kwiaty i olejki uprawia się jaśmin, jako krzewy ozdobne sadzi się również krzewy m.in. z rodzajów forsycja, ligustr, lilak i fontanezja. Cenionego drewna dostarczają drzewa z rodzaju jesion oraz oliwka. Oliwka europejska należy do najstarszych roślin uprawnych – z jej owoców pozyskuje się olej oliwkowy.
Rośliny te odgrywają istotną rolę w ekosystemach m.in. wytwarzając owoce i liście stanowiące pokarm wielu gatunków. Tylko z jednym z przedstawicieli, jesionem wyniosłym, związanych jest ok. tysiąca gatunków grzybów, owadów i ptaków.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Drzewa osiągające ok. 40 m wysokości (jesion wyniosły), krzewy i liany . Rodzaje Menodora i Dimetra obejmują także byliny z drewniejącą szyją korzeniową.
- Liście
- Naprzeciwległe. Pojedyncze i nieparzysto pierzasto złożone, bez przylistków. Blaszka liściowa całobrzega do piłkowanej.
- Kwiaty
- Zebrane najczęściej w grona złożone, rzadziej pojedyncze, kłosy i wierzchotki. Kwiaty są jedno- lub obupłciowe. Kielich jest drobny lub całkiem zredukowany, dzwonkowaty, składa się zwykle z 4 działek. Płatki korony są najczęściej cztery i u nasady zrastają się lejkowato lub dzwonkowato. Czasem podzielone są głęboko i wówczas wyglądają pozornie na wolne, czasem też korony brak. Pręciki są dwa, rozchodzące się na boki. Ich krótkie nitki wyrastają z podstawy zalążni lub z rurki korony. Łącznik jest wydłużony. Zalążnia jest górna i dwukomorowa, w każdej komorze rozwija się 1, 2, 4 lub u Forsythia więcej zalążków. Szyjka słupka jest jedna i zwykle krótka. Znamię zgrubiałe, główkowate lub dwudzielne.
- Owoce
- Torebki pękające szparami, jagody i pestkowce. U Fraxinus i Fontanesia owocem jest skrzydlak. Nasiona zazwyczaj posiadają bielmo. Zarodek jest duży i prosty.