Ryś Euroazjatycki

Ryś Euroazjatycki
Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Ssaki
Rodzina	Kotowate
Gatunek	Ryś Euroazjatycki
Długość ciała	100–150 cm. ogona 15–30 cm.
Wysokość ciała	50–75 cm
Masa ciała	12–35 kg.
Zasięg Występowania

Ryś Euroazjatycki, ryś – gatunek lądowego ssaka drapieżnego z podrodziny kotów w obrębie rodziny kotowatych, największy z rysi.
Występuje w Europie i Azji. Poza kotem domowym, ryś i żbik są jedynymi występującymi w Polsce przedstawicielami kotowatych.
Ryś jest też jednym z największych drapieżników Europy. W Polsce jest gatunkiem rzadkim i chronionym. Badaniem populacji rysia w Polsce zajmuje się Instytut Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk i Instytut Ochrony Przyrody PAN.

Występowanie

Pierwotnie zasięg rysia obejmował obszar od Pirenejów po Kamczatkę, od Bałkanów po Skandynawię i od Turcji po Kaszmir i Tybet.
Obecny naturalny zasięg tego gatunku nie obejmuje krajów Europy Zachodniej. Od lat siedemdziesiątych zasięg ponownie zaczął się rozszerzać dzięki reintrodukcji na obszarach Szwajcarii, Austrii, Czech, Francji i Słowenii. W Skandynawii obserwuje się rozprzestrzenianie tego gatunku poza koło podbiegunowe.
Status rysia euroazjatyckiego jest różny w zależności od obszaru. Największa populacja żyje w lasach Syberii. Znaczące populacje występują także w Skandynawii i Finlandii i Karpatach.
Szczątkowa populacja żyje na Półwyspie Bałkańskim. We Francji, Niemczech i Szwajcarii rysie zostały wytępione już w XIX w. i w pierwszej połowie XX wieku.
Zostały na tych obszarach reintrodukowane w drugiej połowie XX wieku. Poza tym rysie można spotkać także w Azji Środkowej i lasach wschodniej Europy.
W Europie kontynentalnej według danych z lat 2010–2012 żyło 9 tys. rysi.

Wygląd

Podstawowe dane
Długość ciała	100–150 cm.
Wysokość w kłębie	50–75 cm.
Długość ogona	15–30 cm.
Masa ciała	12–35 kg.
Dojrzałość płciowa	ok. 1,5 roku.
Ciąża	70–74 dni.
Liczba młodych w miocie	3–5.
Długość życia	14–17 lat

Tryb życia

Poza okresem godowym rysie prowadzą samotniczy tryb życia. Polują przede wszystkim w nocy, dzień zaś spędzają głównie na wypoczywaniu w kryjówce. W trakcie poszukiwania jedzenia przemierzają średnio 7 km w czasie jednej nocy, ale mogą przebyć ponad 20 kilometrów.
Rysie zajmują bardzo rozległe terytoria, o które konkurują zarówno samice, jak i samce. Rewiry samców są większe niż rewiry samic; rewir jednego samca może zachodzić na rewiry 2-3 samic. Terytoria samców mają średnio ok. 130 km² do 1400 km².
Rewiry kilku samic praktycznie nie zachodzą na siebie, jednak mimo to często dochodzi między nimi do walk i konfliktów, podczas których matkom często pomagają wyrośnięte, ale jeszcze nie do końca samodzielne młode.
Terytoria samców są wspólne nawet w 1/3, ale mimo to do walk pomiędzy samcami dochodzi niezwykle rzadko.

Rozmnażanie

Ze względu na ogólnie samotniczy tryb życia, rysie płci przeciwnej spotykają się ze sobą tylko raz w roku – w czasie rui.
Rozpoczyna się ona zazwyczaj pod koniec stycznia, a kończy w marcu. W tym czasie w znaczący sposób zmienia się zachowanie tych zwierząt – intensywnie wędrują w poszukiwaniu partnera, często znaczą teren i głośno nawołują; takie nawoływania – głośne miauczenia i warczenia – słychać wtedy z odległości kilkuset metrów.
Tak naprawdę jednak, właściwa ruja trwa jedynie ok. 3 dni; w tym okresie samiec nie odstępuje samicy o krok, nie poluje i zachowuje się bardzo agresywnie wobec ewentualnych konkurentów. Po kopulacji rysie rozchodzą się aż do następnego okresu godowego.
Ciąża u rysia trwa około 70–74 dni. Samica rodzi w jednym miocie 2 lub 3 kociąt. Przychodzą one na świat w maju lub czerwcu, w legowisku znajdującym się najczęściej w dobrze ukrytej rozpadlinie skalnej, jamie, norze lisa lub borsuka, wykrocie lub gęstym młodniku. Ważą około 290 g, otwierają oczy po 10 dniach życia, ssą do 3-6 miesięcy.
Od początku pierwszej jesieni w życiu, kocięta zaczynają towarzyszyć matce w dłuższych wędrówkach i łowach, czasami pomagają jej także w walkach z innymi rysiami. Samodzielność osiągają przed upływem 1 roku życia, w wieku 9-11 miesięcy, wówczas opuszczają matkę. Często pozostają jeszcze przez jakiś czas w jej terytorium, później ostatecznie odchodzą i migrują w poszukiwaniu własnego rewiru.
Samice osiedlają się często w pobliżu terytorium matki, natomiast samce odchodzą zazwyczaj dość daleko, pokonując codziennie znaczne odległości.
Rysie dożywają na wolności średnio wieku 14 – 17 lat, natomiast w niewoli często zdarza się, że padają dopiero w wieku ok. 25 lat.

Rząd Drapieżne

---

Rodzina Psowate:

Wilk Szary - Lis Rudy.

Rodzina Niedźwiedziowate:

Niedźwiedź Brunatny.

Rodzina Łasicowate:

Wydra Europejska - Kuna Domowa - Kuna Leśna - Borsuk Europejski - Łasica Pospolita - Gronostaj Europejski - Tchórz Zwyczajny.

Rodzina Kotowate:

Ryś Euroazjatycki - Żbik Europejski.