Orlik Krzykliwy

Orlik Krzykliwy
Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Ptaki
Rząd	Szponiaste
Rodzina	Jastrzębiowate
Gatunek	Orlik Krzykliwy
Długość ciała	55–67 cm.
Rozpietość skrzydeł	146–168 cm.
Masa ciała	samce: 1000–1400 g, samice: 1300–2200 g.

Orlik Krzykliwy – gatunek dużego, wędrownego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych.

Środowisko

Zamieszkuje środkową, wschodnią i południową Europę, Azję Mniejszą, Kaukaz i niziny na południowym wybrzeżu Morza Kaspijskiego.
Zimuje w Afryce Subsaharyjskiej. Przeloty w kwietniu i wrześniu – październiku. Zasięg występowania orlika krzykliwego był zbliżony do areału orła cesarskiego.
W Europie Zachodniej istnieje potencjalna możliwość ponownego zasiedlenia jej przez orlika. Wprawdzie nie gnieździ się tam, ale regularnie zalatuje do krajów graniczących z jego obecnym zasięgiem – do Niemiec, Austrii, Danii i Włoch. Im dalej jednak na zachód, tym warunki mniej temu sprzyjają.
W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy, głównie na wschodzie i północy. Spotyka się go najczęściej w regionie warmińsko-mazurskim i południowo-wschodniej Małopolsce, rzadziej na Lubelszczyźnie, Nizinie Północnopodlaskiej.
Żyje tam jednak w dużym rozproszeniu. W Beskidzie Niskim i Górach Słonnych notuje się największe zagęszczenie. Duża populacja żyje w Puszczy Białowieskiej i Lasach Strzeleckich. Mimo to orlik krzykliwy jest najliczniejszym z występujących w Polsce orłów[8]. To ptak wędrowny – przeloty wiosenne mają miejsce w kwietniu, a jesienne od sierpnia do września.
Nie podejmuje prób zimowania, nie licząc pojedynczego przypadku. Dawniej był to w Polsce ptak liczny i dość pospolity. W latach 2013–2018 liczebność krajowej populacji lęgowej szacowano na 2000–2600 par.

Charakterystyka

To jeden z najmniejszych gatunków orłów. Obie płci ubarwione podobnie: są jednolicie ciemnobrązowe, matowe z szarym odcieniem. Na jasnobrązowych pokrywach skrzydłowych zaznaczają się kontrastujące lotki, w tym kolorze są też sterówki.
Wyraźne rozjaśnienia widać u nasady lotek dłoni i na pokrywach nadogonowych. Niektóre pióra na potylicy, spodzie ciała, głowie tworzą jaśniejsze pióra.
Dziób ciemny, palce żółte. Ma dość krótki ogon. Młode ptaki różnią się od dorosłych białawymi piórami na barkówkach, lotkach III rzędu i na pokrywach skrzydeł tworzącymi białawe pasy.
Z każdym pierzeniem są coraz bardziej brązowe i podobne do rodziców. Dużo ciemniejsze upierzenie zyskują w czwartym roku życia, kiedy osiągają dojrzałość płciową.
Tak jak inne orły, również orlik ma upierzone po szpony skoki. Podobny do orła przedniego, lecz o wiele mniejszy, zbliżony wielkością do myszołowa, choć jest nieco większy od niego.
W terenie praktycznie nie da się go odróżnić od bardzo podobnego orlika grubodziobego. Różnice pozostają bowiem ukryte w szczegółach, np. u młodych orlika krzykliwego znajduje się na potylicy rdzawa plama.

Wymiary średnie

Długość ciała

55–67 cm

Rozpiętość skrzydeł

146–168 cm

Masa ciała

samce 1000–1400 g, samice 1300–2200 g

Pożywienie

Główną część diety stanowi zwierzyna naziemna – od dużych owadów po młode zające, choć najchętniej łowi gryzonie, takie jak norniki. Są to zatem małe ssaki, płazy, gady i drobne bezkręgowce, w tym mięczaki.
Żeruje na terenach otwartych, np. na terenach podmokłych. Komitet Ochrony Orłów określił, że na polowania wybiera łąki i pastwiska w 47%, uprawy zbożowe z miedzami w 24%, niskopienne użytki – 15%.
Zdobyczy wypatruje z wysokiego stanowiska, np. śródpolnego drzewa, lub łapie ją w trakcie spaceru chodząc po ziemi, w czym pomagają mu długie nogi.
Może krążyć nad ofiarą i wypatrzeć ją z wysokości nawet 100 m, zawisając w bezruchu. Skuteczność polowań dochodzi do 40%. Najczęściej łowy orła krzykliwego odbywają się od rana do południa, przez co to o tej porze widuje się go najczęściej.

Toki

Toki przypominają taniec godowy myszołowa. Orlik krążąc na ziemią nagle składa skrzydła i pikuje pod ostrym kątem w dół, by tuż nad ziemią rozpostrzeć skrzydła i delikatnie wznieść się w górę. Para skojarzona na lęgowisku pozostaje sobie wierna przez parę kolejnych sezonów.

Wysiadywanie i dorastanie

Wysiadują oboje rodzice przez okres ok. 33–43 dni. Młode wylęgają się kolejno, tak więc różnią się wiekiem i starsze mają większe szanse na przeżycie, a wręcz same wypychają młodsze rodzeństwo z gniazda lub je zadziobują.
Rodzice tylko wyjątkowo są w stanie wykarmić oba młode. Oboje się nimi zajmują – w gnieździe 55 dni, a poza nim 25 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 49–56 dniach, na przełomie lipca i sierpnia. Od końca sierpnia do początku października trwają odloty. Orliki lecą na zimowiska pojedynczo, nie tworząc skupień.

Rząd Szponiaste

---

Rodzina Rybołowy:

Rybołów.

Rodzina Jastrzębiowate:

Trzmielojad - Gadożer - Orlik Krzykliwy - Orlik Grubodzioby - Orzeł Przedni - Błotniak Stawowy - Błotniak Łąkowy - Krogulec - Jastrząb Zwyczajny - Bielik - Kania Ruda - Kania Czarna - Myszołów.