Lipa

Lipa
Królestwo	Rośliny
Rząd	Ślazowce
Rodzina	Ślazowate
Wysokość	do 37 m.

Lipa – rodzaj drzew należący do podrodziny lipowych z rodziny ślazowatych. Obejmuje 31 gatunków. Rośliny te występują w umiarkowanej strefie półkuli północnej. W Ameryce Północnej rośnie jeden gatunek (lipa amerykańska); w Europie i zachodniej Azji – trzy (lipa drobnolistna, szerokolistna i srebrzysta), z czego dwa pierwsze rosną w stanie dzikim w Polsce; pozostałe gatunki rosną w Azji Wschodniej, gdzie jest centrum zróżnicowania rodzaju (15 gatunków jest endemitami Chin).
Liczne gatunki lip uprawiane są poza swym rodzimym zasięgiem. W Polsce uprawianych jest ok. 20 gatunków. Lipy mają duże znaczenie kulturowe i użytkowe – dostarczają cenionego drewna, sadzone są jako ozdobne, użytkowane są jako rośliny miododajne i lecznicze.

Morfologia

Pokrój
Drzewa osiągające znaczne rozmiary, niektóre do ok. 37 m wysokości, choć niektóre gatunki są mniejsze – maksymalnie do 15 m wysokości. Korony często regularne. Kora włóknista – z biegnącymi wzdłuż spękaniami i sieciowato rozgałęzionymi listewkami. Pnie osiągają średnicę ponad 2 m. Różne organy w różnym stopniu pokryte są włoskami pojedynczymi i gwiazdkowatymi.

Liście
Ulistnienie zwykle gęste, liście opadające na zimę, pojedyncze, skrętoległe. Wsparte szybko odpadającymi przylistkami. Ogonki liściowe nie oskrzydlone. Blaszka okrągława do jajowatej, u nasady zwykle sercowata, czasem ucięta lub zaokrąglona, często lekko asymetryczna. Brzegi karbowano-piłkowane. Od spodu zwykle z włoskami w kątach wiązek przewodzących (domacjach).

Kwiaty
Promieniste, obupłciowe, zielonkawo-białe do żółtych, zebrane zwykle w baldachogrona lub dwuramienne wierzchotki. Do osi kwiatostanu przyrośnięta jest podłużna i wąska podsadka. Płatków korony i działek kielicha po 5. Na działkach znajdują się okryte włoskami miodniki.
Słupek jest jeden. Zalążnia 5-komorowa, w każdej z komór z dwoma zalążkami. Szyjka słupka jest cienka i zakończona pięcioramiennym znamieniem. Pręciki są liczne, zgrupowane w 5 wiązek. U części gatunków występują płonne pręciki, tzw. prątniczki, jest ich 5 i są podobne do płatków.

Owoce
Orzeszki zawierające 1–3 nasiona, otoczone twardą, zdrewniałą owocnią, rzadziej torebki o owocni skórzastej i pękającej.

Pąki
Z dwoma lub trzema łuskami mogą być bardzo różnej wielkości, podłużnie owalne, na wierzchołku tępe, często czerwonawo nabiegłe.

Biologia

Rośliny wieloletnie. Są to drzewa dość długowieczne – osiągać mogą do ok. 300–500 lat, czasem prawdopodobnie także ponad tysiąc lat.
Liście rozwijają zwykle wcześnie. Kwiaty są zwykle pachnące i miododajne, rozwijające się latem. Kwiaty są przedprątne i owadopylne.
Intensywny opad spadzi z koron drzew powoduje silne namnażanie się bakterii nitryfikacyjnych w glebie i zasilanie ich w związki azotu, co poprawia warunki rozwoju tych drzew.
Lipa jest jedynym obecnie rozpoznanym rodzajem w rodzinie ślazowatych wchodzącym w symbiozę ektomykoryzową.

Drzewa w Polsce

---

Drzewa Liściaste:

Dąb - Buk - Brzoza - Czeremcha Zwyczajna - Jabłoń - Jarząb Pospolity - Jesion - Olsza - Głóg - Grab - Topola - Klon - Lipa - Wierzba - Wiąz - Wiśnia - Jesion Wyniosły.

Drzewa Iglaste:

Sosna - Świerk Pospolity - Jodła Pospolita - Modrzew Europejski - Cis Pospolity - Daglezja Zielona - Sosna Wydmowa.