Kontynent: Różnice pomiędzy wersjami

Z Piękno Polskiej Przyrody
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
 
Linia 1: Linia 1:
 
[[Plik:Continents by colour according to plate tectonics.png|thumb|300px|Podział na kontynenty:
 
[[Plik:Continents by colour according to plate tectonics.png|thumb|300px|Podział na kontynenty:
−
{{legenda|#fed52e|[[Afryka]]}}
+
'''Kontynent''' ([[Łacina|łac.]] ''continens'' – łączny<ref name="spg">''Słownik pojęć geograficznych'', 1973, s. 209.</ref>) – w [[Geografia fizyczna|geografii fizycznej]]: olbrzymi pod względem powierzchni (rzędu kilku mln km²) obszar [[ląd]]u, otoczony (oblany) ze wszystkich stron [[morze|morzami]] i [[ocean]]ami, a z innymi kontynentami połączony co najwyżej wąskimi [[przesmyk]]ami ([[Ameryka Północna]] i [[Ameryka Południowa]], [[Eurazja]] i [[Afryka]])<ref name=spg /><ref name=wep>''Wielka Encyklopedia PWN t. 14'', 2003, s. 321.</ref><ref name=gs>''Geografia świata – encyklopedia PWN t. 1 – środowisko przyrodnicze'', 2008, s. 486.</ref>. W [[Geotektonika|geotektonice]] i [[Geomorfologia|geomorfologii]], kontynent określa się jako lądową część [[Blok kontynentalny|cokołu (bloku) kontynentalnego]] (do którego należy [[szelf kontynentalny]] z [[Morze szelfowe|morzami szelfowymi]])<ref>M. Klimaszewski, ''Geomorfologia'', 1981, s. 84.</ref><ref name=wep /><ref name=gs />, kontynent obejmuje więc także przybrzeżne [[Wyspa|wyspy]], znajdujące się na tym samym cokole kontynentalnym<ref>Jan Flis; ''Szkolny Słownik Geograficzny''; Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; wydanie trzecie; Warszawa; 1985; s. 113.</ref>.
−
{{legenda|#008000|[[Ameryka Południowa]]}}
+
 
−
{{legenda|#00cc00|[[Ameryka Północna]]}}
+
Ogólnie, na gruncie [[Geografia fizyczna|geografii fizycznej]], [[Geologia|geologii]] i [[Geotektonika|geotektoniki]], można wyróżnić współcześnie<ref name=spg /><ref name=wep /><ref name=gs /> 6 kontynentów<ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3925410 | tytuł = kontynent | data dostępu = 2021-10-09 }}</ref>:
−
{{legenda|#0040ff|[[Antarktyda]]}}
+
* [[Afryka|Afrykę]] (30,4 mln km² powierzchni)
−
{{legenda|#c04080|[[Australia (kontynent)|Australia]]}}
+
* [[Ameryka Południowa|Amerykę Południową]] (17,8 mln km² powierzchni)
−
{{legenda|#f33e01|[[Eurazja]]}}]]
+
* [[Ameryka Północna|Amerykę Północną]] (24,2 mln km² powierzchni)
 +
* [[Antarktyda|Antarktydę]] (13,2 mln km² powierzchni)
 +
* [[Australia (kontynent)|Australię]] (7,7 mln km² powierzchni)
 +
* [[Eurazja|Eurazję]] (54,8 mln km², z czego [[Europa]] 10,2 mln km², a [[Azja]] 44,6 mln km²)<ref>{{Cytuj | url = http://www.worldatlas.com/aatlas/infopage/contnent.htm | data = 2016|tytuł=Continent Map {{!}} Map of Continents {{!}} Continent Size, Populations, Number of Countries - Worldatlas.com<!-- tytuł wygenerowany przez bota -->|archiwum=https://web.archive.org/web/20160304032048/http://worldatlas.com/aatlas/infopage/contnent.htm|zarchiwizowano=2016-03-04}}</ref>
 +
 
 +
przy czym:
 +
* [[Australia i Oceania]] są jedną [[części świata|częścią świata]], lecz kontynentem jest tylko Australia.
 +
* Europa i Azja razem stanowią Eurazję, jednak nieściśle nazywane są dwoma oddzielnymi kontynentami ze względu na dzielące je różnice [[kultura|kulturowe]] i [[historia|historyczne]].
 +
 
 +
Naukowcy z całego świata prowadzą badania nad siódmym kontynentem, nazwanym [[Zelandia (mikrokontynent)|Zelandią]]. Ten kontynent oderwał się od [[Australia (kontynent)|Australii]] około 70 mln lat temu. Aż 94% tego kontynentu znajduje się pod powierzchnią wody, a pozostałe 6% to [[Nowa Zelandia]] i okoliczne wyspy<ref>{{Cytuj | autor = Nick Mortimer, Hamish J. Campbell, Andy J. Tulloch, Peter R. King, Vaughan M. Stagpoole, Ray A. Wood, Mark S. Rattenbury, Rupert Sutherland, Chris J. Adams, Julien Collot, Maria Seton | tytuł = Zealandia: Earth’s Hidden Continent | url = http://www.geosociety.org/gsatoday/archive/27/3/article/GSATG321A.1.htm | czasopismo = GSA Today | wolumin = 27 | numer= 3 | data= 2017 marzec/kwiecień | wydawca = Towarzystwo Geologiczne Ameryki | issn = 1052-5173 | język = en | data dostępu = 2017-02-15}}</ref>.

Wersja z 21:08, 4 sie 2022

[[Plik:Continents by colour according to plate tectonics.png|thumb|300px|Podział na kontynenty: Kontynent (łac. continens – łączny[1]) – w geografii fizycznej: olbrzymi pod względem powierzchni (rzędu kilku mln km²) obszar lądu, otoczony (oblany) ze wszystkich stron morzami i oceanami, a z innymi kontynentami połączony co najwyżej wąskimi przesmykami (Ameryka Północna i Ameryka Południowa, Eurazja i Afryka)[1][2][3]. W geotektonice i geomorfologii, kontynent określa się jako lądową część cokołu (bloku) kontynentalnego (do którego należy szelf kontynentalny z morzami szelfowymi)[4][2][3], kontynent obejmuje więc także przybrzeżne wyspy, znajdujące się na tym samym cokole kontynentalnym[5].

Ogólnie, na gruncie geografii fizycznej, geologii i geotektoniki, można wyróżnić współcześnie[1][2][3] 6 kontynentów[6]:

przy czym:

Naukowcy z całego świata prowadzą badania nad siódmym kontynentem, nazwanym Zelandią. Ten kontynent oderwał się od Australii około 70 mln lat temu. Aż 94% tego kontynentu znajduje się pod powierzchnią wody, a pozostałe 6% to Nowa Zelandia i okoliczne wyspy[8].

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Słownik pojęć geograficznych, 1973, s. 209.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Wielka Encyklopedia PWN t. 14, 2003, s. 321.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Geografia świata – encyklopedia PWN t. 1 – środowisko przyrodnicze, 2008, s. 486.
  4. ↑ M. Klimaszewski, Geomorfologia, 1981, s. 84.
  5. ↑ Jan Flis; Szkolny Słownik Geograficzny; Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; wydanie trzecie; Warszawa; 1985; s. 113.
  6. ↑ Szablon:Encyklopedia PWN
  7. ↑ Szablon:Cytuj
  8. ↑ Szablon:Cytuj
Źródło: „http://geodirectory-katalog.pl/index.php?title=Kontynent&oldid=3441”