Chomik Europejski

Chomik Europejski
Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Ssaki
Rodzina	Chomikowate
Gatunek	Chomik Europejski
Długość ciała	20–34 cm.(z ogonem)
Masa ciała	400-700 g.

Chomik Europejski – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, największy gatunek chomika, jedyny przedstawiciel rodzaju Cricetus.
Gatunek synantropijny, wywodzący się ze środowisk stepowych, rozprzestrzenił się szeroko w Eurazji i zajmuje tereny od Chin aż po Holandię i Belgię.
Był uznawany za poważnego szkodnika upraw rolnych człowieka.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody w opublikowanej w czerwcu 2020 roku aktualizacji Czerwonej listy gatunków zagrożonych zalicza do kategorii gatunków krytycznie zagrożonych oznaczanej akronimem „CR”.

Systematyka i filogeneza

Chomik europejski jest gatunkiem gryzonia z rodziny chomikowatych, podrodziny Cricetinae (chomiki) i jest jedynym przedstawicielem rodzaju opisanego przez Nathanaela Gottfrieda Leske w 1779 roku.
Pod względem morfologicznym Cricetus są zaliczane do chomików dużych.
Pod względem filogenetycznym rodzaj oddzielił się od chomików średnich około 7-8 milionów lat temu.

Morfologia

Chomik europejski jest największym przedstawicielem podrodziny Cricetinae. Tułów wraz z głową osiąga długość 20–34 cm, a ogon 3–4 cm (lub odpowiednio: 18–28 cm i 3–7 cm), przy masie ciała 400-700 g.
Samce są nieznacznie większe od samic. Według niektórych badaczy masa ciała dorosłych osobników może w wyjątkowych sytuacjach osiągać nawet 1000 g.
Do najbardziej wyróżniających cech chomika europejskiego należą: krępa budowa ciała z krótkimi kończynami, krótkie, lecz wyraźnie zarysowane małżowiny uszne, duże zatoki pod policzkami – torby policzkowe – służące do przenoszenia pokarmu oraz wybarwienie sierści.
Grzbiet, porośnięty gęstą, krótką sierścią, najczęściej jest brązowy, brzuch czarny, na policzkach, za uszami i na bokach ciała widnieją wyraźne żółtawe plamy, zaś końcówka nosa, okolice pyszczka i stopy są białe.
Brzuch ma wybarwienie jednolicie czarne, co jest cechą wyjątkową pośród ssaków. Najczęściej wybarwienie części brzusznej jest znacznie jaśniejsze od grzbietu.
W poszczególnych obszarach występowania gatunku spotyka się także inne warianty ubarwienia, a oprócz spotykanych odmian żółtawych, jasnobrązowych i albinotycznych znaną formą jest także odmiana melanistyczna.
Chomik europejski jest jednym z najbardziej kolorowych ssaków w Europie.

Fizjologia

Chomik europejski spędza zimę w najniżej położonej komorze mieszkalnej nory. Zapada wówczas w sen zimowy.
W okresie między listopadem a marcem zwierzęta osiągają stan kontrolowanego obniżenia temperatury ciała.
Początkowo w postaci kilku powtarzających się faz płytkiego letargu, a ostatecznie następuje przedłużające się odrętwienie przechodzące w sen zimowy.
W trakcie zimy u chomika europejskiego okresy hipotermii, trwające średnio po ok. 100 godzin, przerywane są okresami aktywności, w trakcie których temperatura ciała rośnie do normalnego poziomu, i podczas których chomik żeruje na zgromadzonych zapasach.

Tryb życia

Chomik europejski jest aktywny głównie nocą. Dobowy cykl aktywności rozpoczyna o zmierzchu, chociaż można go spotkać na powierzchni również w ciągu dnia. Zimą zapada w przerywany sen zimowy.
Jest waleczny. Zaskoczony, staje słupka i może zaatakować nawet dużego przeciwnika, np. psa. Zachowania antagonistyczne między dorosłymi samcami obserwuje się w okresie rui samic.
Dochodzi wówczas do walk o dostęp do potencjalnych partnerek. Chomik stara się najpierw odstraszyć przeciwnika, stając na tylnych łapach, wypina wybarwiony na czarno brzuch i nadyma torby policzkowe, starając się nadać sylwetce jak największe rozmiary. Podczas walki samce używają siekaczy i starają się pogryźć rywala.
Naukowcy zwracają uwagę na mechanizm hamujący agresję samców w stosunku do partnerek, dzięki któremu nie atakują samic, mimo że na początku rui to one wykazują agresywne zachowania w stosunku do partnerów.
Chomik europejski jest gatunkiem poligamicznym. Samce i samice zamieszkują odrębne nory.
System rozrodczy tych zwierząt charakteryzuje promiskuityzm. Samce kopulują z możliwie największą liczbą samic, lecz później nie wykazują potrzeby więzi rodzinnej i nie uczestniczą w wychowaniu młodych.
Okres rozrodczy rozpoczyna się zaraz po hibernacji, czyli – w zależności od lokalizacji geograficznej danej populacji – w marcu, kwietniu lub maju i trwa do sierpnia lub września.
Chomik europejski osiąga dojrzałość płciową już w 3 miesiącu życia, samce nieco wcześniej – nawet w dwa miesiące po urodzeniu, a samice po około 80 dniu życia.

Pożywienie

Chomik europejski jest gatunkiem zasadniczo roślinożernym. Jada zarówno zielone części roślin, jak i nasiona, ale również owady i ślimaki.
Gromadzi duże zapasy nasion, zwłaszcza ziaren zbóż. Żywi się roślinami zielonymi, ziarnami i korzonkami.
W skład żeru wchodzą: lucerna, koniczyna, groszek, fasola, wyka, burak cukrowy, rzepa, pszenica, jęczmień, żyto, owies, kukurydza, rzepak, ziemniaki, marchew, cebula, szpinak, ogórek, dynia, sałata, jak również różnego rodzaju zioła, w tym także gatunki psianek, które są klasyfikowane jako trujące dla człowieka.

Rząd Gryzonie

---

Rodzina Wiewiórkowate:

Świstak Tatrzański - Wiewiórka Pospolita - Suseł Perełkowany.

Rodzina Bobrowate:

Bóbr Europejski.

Rodzina Chomikowate:

Chomik Europejski - Karczownik Ziemnowodny - Nornica Ruda - Nornik Bury.