Bieszczady
Kontynent | Europa | ||
Państwo | Polska Słowaja 22px Ukraina | ||
Województwo | podkarpackie | ||
Najwyższy szczyt na terenie | Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie),
w Polsce – Tarnica (1346 m n.p.m.), | ||
Długość | |||
Powierzchnia | |||
Bieszczady - grupa dwóch pasm górskich w łańcuchu Karpat.
Pasma Bieszczadów znajdują się między Przełęczą Łupkowską (640 m n.p.m.) a Przełęczą Wyszkowską (933 m n.p.m.).
Najwyższy szczyt Bieszczadów to Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie) zaś na terytorium Polski – Tarnica (1346 m n.p.m.).
Dzielą się na:
- Bieszczady Zachodnie (na terenie Polski i Ukrainy)
- Bieszczady Wschodnie (na terenie Ukrainy).
Bieszczady należą do Beskidów Wschodnich, które są częścią Zewnętrznych Karpat Wschodnich. Mimo iż szczytowe partie zajmują połoniny, to Bieszczady zaliczane są do pasma Beskidów Lesistych, a nie Połonińskich.
Toponimia[edytuj | edytuj kod]
Nazwy Bieszczady używa się zwykle w Polsce jako synonimu polskich Bieszczadów (które są jedynie częścią Bieszczadów Zachodnich).
‘Bieszczad’ i ‘Beskid’ były od wieków określeniem gór oddzielających Polskę i Ruś od Węgier. Etymologia wyrazów ‘Bieszczad’ i ‘Beskid’ jest niejasna, czasem wywodzi się te słowa od trackiego ludu Bessów, których obecność na północ od Karpat odnotował Ptolemeusz.
Fauna i Flora[edytuj | edytuj kod]
W Bieszczadach występują rośliny i zwierzęta niespotykane w innych częściach Polski, a zwłaszcza takie, które lubią ciepło, np.
największy europejski wąż Eskulapa. Dobrze zachowane pierwotne lasy bukowe stanowią prawdziwy raj dla zwierząt.
Żyją w nich m.in. żubry, jelenie karpackie, niedźwiedzie, wilki, rysie, żbiki, bocian czarny, orzeł przedni, a od 2007 roku również koniki polskie.
Wśród flory stwierdzono ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, 250 gatunków mchów i 300 porostów, w tym 30 gatunków endemicznych roślin wschodniokarpackich i alpejskich. Wśród zwierząt doliczono się 230 gatunków kręgowców (43 ssaków, 7 gadów, 10 płazów, 150 ptaków i 20 ryb).
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Klimat Bieszczad jest umiarkowany ciepły, przejściowy (nie jest on wysokogórski jak np. w Sudetach), z dominacją cech klimatu kontynentalnego.
Lata są tu ciepłe: temperatury śr. ok. 15 °C, w wyższych partiach chłodniej.
Zimy są mroźne: temperatury średnie od –5 °C w dolinach, do poniżej –10 °C powyżej granicy 1300 m n.p.m.
Zdarzają się spadki temperatury do minus 30 °C.
Archeologia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze ślady osadnictwa w Bieszczadach pochodzą z epoki neolitu (2500-1700 l.p.n.e.) i związane są z wpływami kulturowymi z Kotliny Panońskiej.
Z epoki brązu (1700-700 l. p.n.e.) pochodzą znalezione w okolicach Leska, Stefkowej i Olszanicy różne przedmioty np. groty strzał i bransolety nawiązujące do tradycji kulturowych ludności zamieszkującej wówczas południowe stoki Karpat.
Beskidy Zachodnie: | Beskid Śląski - Beskid Mały - Beskid Żywiecki - Beskid Makowski - Beskid Wyspowy - Beskid Sądecki - Gorce. |
Beskidy Środkowe: | Beskid Niski. |
Beskidy Wschodnie: | Góry Sanocko-Turczańskie - Bieszczady Zachodnie. |