Azja Zachodnia: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 42: | Linia 42: | ||
==Państwa== | ==Państwa== | ||
| − | + | ''Akrotiri (baza wojskowa)''<br /> | |
| − | + | Abchazja<br /> | |
| + | Afganistan<ref name=na-Wyżynie>Część terytorium położona na Wyżynie Irańskiej.</ref><br /> | ||
{{flaga|SAU}} [[Arabia Saudyjska|Arabia S.]]<br />{{państwo|ARM}}<br />{{państwo|AZE}}<br />{{państwo|BHR}}<br /> | {{flaga|SAU}} [[Arabia Saudyjska|Arabia S.]]<br />{{państwo|ARM}}<br />{{państwo|AZE}}<br />{{państwo|BHR}}<br /> | ||
{{państwo|CYP}}<br />{{flaga|Cypr Północny}} [[Cypr Północny|Cypr Płn.]]**<br /> | {{państwo|CYP}}<br />{{flaga|Cypr Północny}} [[Cypr Północny|Cypr Płn.]]**<br /> | ||
| Linia 55: | Linia 56: | ||
{{państwo|LBN}}<br />{{państwo|OMN}}<br /> | {{państwo|LBN}}<br />{{państwo|OMN}}<br /> | ||
{{flaga|Osetia Południowa}} [[Osetia Południowa|Osetia Płd.]]**<br />{{państwo|PAK}}<ref name=na-Wyżynie /><br />{{flaga|Palestyna}} [[Autonomia Palestyńska|Palestyna]]**<br />{{państwo|SYR}}<br />{{państwo|TUR}}<ref>Bez europejskiej części państwa.</ref><br />{{flaga|Zjednoczone Emiraty Arabskie}} [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|ZEA]]<br /><br />* – baza wojskowa<br />** – [[Państwa nieuznawane|nieuznawane]] | {{flaga|Osetia Południowa}} [[Osetia Południowa|Osetia Płd.]]**<br />{{państwo|PAK}}<ref name=na-Wyżynie /><br />{{flaga|Palestyna}} [[Autonomia Palestyńska|Palestyna]]**<br />{{państwo|SYR}}<br />{{państwo|TUR}}<ref>Bez europejskiej części państwa.</ref><br />{{flaga|Zjednoczone Emiraty Arabskie}} [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|ZEA]]<br /><br />* – baza wojskowa<br />** – [[Państwa nieuznawane|nieuznawane]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Topografia == | == Topografia == | ||
Wersja z 13:27, 13 sie 2022
|
| ||
 | ||
Azja Zachodnia, Azja Południowo-Zachodnia, Azja Przednia – region geograficzny Azji obejmujący wyspę Cypr, półwyspy: Azja Mniejsza, Arabski, Synaj; teren górzysty na styku kontynentów Azji i Europy oraz wyżyny: Armeńską i Irańską.
Na terenie Azji Zachodniej leżą państwa Bliskiego Wschodu i Zakaukazia.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Termin Azja Przednia – w języku polskim pojawił się w czasach zaborów. Rosjanie też posługiwali się tym zapożyczonym z niemieckiego terminem (język rosyjski Передняя Азия). Obecnie jest czasem spotykany w pracach historycznych, geograficznych, archeologicznych i lingwistycznych.
Termin Azja Zachodnia – ukazuje usytuowanie terenu na kuli ziemskiej; pojawił się, jako przeciwieństwo historycznego terminu „Bliski Wschód”, który określa położenie względem Europy.
Termin Azja Południowo-Zachodnia – najlepiej oddający położenie geograficzne.
Nazwa w językach regionu[edytuj | edytuj kod]
- Arabski – جنوب غرب آسيا
- Azerski – Cənubi-Qərbi Asya
- Perski – جنوب غربی آسیا
- Ormiański – Առաջավոր Ասիա
- Hebrajski – דרום-מערב אסיה
- Grecki – Δυτική Ασία
- Gruziński – დასავლეთი აზია
- Turecki – Güneybatı Asya
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Granice Azji Zachodniej wyznaczają od zachodu: Morze Śródziemne, Morze Egejskie, Morze Marmara; od północy: Morze Czarne, Góry Kaukaz, Morze Kaspijskie oraz Góry Kopet-dag; od wschodu: zachodnie granice Wyżyny Irańskiej u podnóża Himalajów; od południa: Morze Arabskie, Zatoka Adeńska i Morze Czerwone. Z południowego wschodu wody Oceanu Indyjskiego, wbijające się w tę część kontynentu przez Zatokę Omańską i Cieśninę Ormuz, tworzą Zatokę Perską.
Rejon w większości otoczony wodą. Linia brzegowa wynosi: 21867, a wkluczając Bahrajn i Cypr: 22810.
Najdalej wysuniętymi punktami są:
- na zachodzie znajdujący się w Turcji Przylądek Baba (26°03′E), który jest równocześnie skrajnym punktem Azji;
- na wschodzie podnóże Himalajów, Góry Hindukusz (63°04′E);
- na południu jemeński brzeg morski (12°60);
- na północy miasto Anapa w Rosji (44°53N).
Państwa[edytuj | edytuj kod]
Akrotiri (baza wojskowa)
Abchazja
Afganistan[1]
Szablon:Flaga Arabia S.
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Flaga Cypr Płn.**
Szablon:Państwo[2]
Szablon:Flaga Dhekelia*
Szablon:Flaga G. Karabach**
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo
Szablon:Flaga Osetia Płd.**
Szablon:Państwo[1]
Szablon:Flaga Palestyna**
Szablon:Państwo
Szablon:Państwo[3]
Szablon:Flaga ZEA
* – baza wojskowa
** – nieuznawane
Topografia[edytuj | edytuj kod]
Większość Azji Zachodniej stanowią obszary o wyżynno-górzystym ułożeniu terenu. Zazwyczaj po wąskiej przybrzeżnej równinie na zachodzie pojawiają się góry, a zaraz za nimi pustynne, bądź trawiaste, górzyste płaskowyże, które na południu rejonu stopniowo opadają do morza, a na północy przechodzą w wysokie góry.
| Afryka: | Afryka Południowa - Afryka Północna - Afryka Środkowa - Afryka Wschodnia - Afryka Zachodnia. |
| Ameryka: | Angloameryka - Ameryka Centralna - Karaiby - Mezoameryka - Ameryka Łacińska - Ameryka Południowa - Ameryka Północna - Ameryka Środkowa. |
| Azja: | Bliski Wschód - Daleki Wschód - Azja Południowa - Azja Południowo-Wschodnia - Azja Północna - Azja Środkowa - Azja Wschodnia - Azja Zachodnia - Kaukaz. |
| Europa: | Europa Południowa - Europa Północna - Europa Środkowa - Europa Wschodnia - Europa Zachodnia. |
| Australia i Oceania: | Oceania - Australia - Nowa Zelandia - Melanezja - Mikronezja - Polinezja - Australazja. |
| Obszary polarne: | Arktyka - Antarktyka - Antarktyda. |