Azja Zachodnia: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 22:23, 14 sie 2022

Azja Zachodnia

Azja Zachodnia, Azja Południowo-Zachodnia, Azja Przednia – region geograficzny Azji obejmujący wyspę Cypr, półwyspy: Azja Mniejsza, Arabski, Synaj; teren górzysty na styku kontynentów Azji i Europy oraz wyżyny: Armeńską i Irańską.

Na terenie Azji Zachodniej leżą państwa Bliskiego Wschodu i Zakaukazia.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Termin Azja Przednia – w języku polskim pojawił się w czasach zaborów. Rosjanie też posługiwali się tym zapożyczonym z niemieckiego terminem (język rosyjski Передняя Азия). Obecnie jest czasem spotykany w pracach historycznych, geograficznych, archeologicznych i lingwistycznych.

Termin Azja Zachodnia – ukazuje usytuowanie terenu na kuli ziemskiej; pojawił się, jako przeciwieństwo historycznego terminu „Bliski Wschód”, który określa położenie względem Europy.

Termin Azja Południowo-Zachodnia – najlepiej oddający położenie geograficzne.

Nazwa w językach regionu[edytuj | edytuj kod]

Arabski – جنوب غرب آسيا
Azerski – Cənubi-Qərbi Asya
Perski – جنوب غربی آسیا
Ormiański – Առաջավոր Ասիա
Hebrajski – דרום-מערב אסיה
Grecki – Δυτική Ασία
Gruziński – დასავლეთი აზია
Turecki – Güneybatı Asya

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Granice Azji Zachodniej wyznaczają od zachodu: Morze Śródziemne, Morze Egejskie, Morze Marmara; od północy: Morze Czarne, Góry Kaukaz, Morze Kaspijskie oraz Góry Kopet-dag; od wschodu: zachodnie granice Wyżyny Irańskiej u podnóża Himalajów; od południa: Morze Arabskie, Zatoka Adeńska i Morze Czerwone. Z południowego wschodu wody Oceanu Indyjskiego, wbijające się w tę część kontynentu przez Zatokę Omańską i Cieśninę Ormuz, tworzą Zatokę Perską.

Rejon w większości otoczony wodą. Linia brzegowa wynosi: 21867, a wkluczając Bahrajn i Cypr: 22810.

Najdalej wysuniętymi punktami są:

na zachodzie znajdujący się w Turcji Przylądek Baba (26°03′E), który jest równocześnie skrajnym punktem Azji;
na wschodzie podnóże Himalajów, Góry Hindukusz (63°04′E);
na południu jemeński brzeg morski (12°60);
na północy miasto Anapa w Rosji (44°53N).

Państwa[edytuj | edytuj kod]

Akrotiri (baza wojskowa)
Abchazja
Afganistan Arabia Saudyjska
Armenia
Azerbejdżan
Bahrajn
Cypr
Cypr Północny
Egipt
Dhekelia
Górski Karabach
Gruzja
Irak
Iran
Izrael
Jemen
Jordania
Katar
Kuwejt
Liban
Oman
Osetia Południowa
Pakistan
Autonomia Palestyńska
Syria
Turcja
Zjednoczone Emiraty Arabskie

Topografia[edytuj | edytuj kod]

Większość Azji Zachodniej stanowią obszary o wyżynno-górzystym ułożeniu terenu. Zazwyczaj po wąskiej przybrzeżnej równinie na zachodzie pojawiają się góry, a zaraz za nimi pustynne, bądź trawiaste, górzyste płaskowyże, które na południu rejonu stopniowo opadają do morza, a na północy przechodzą w wysokie góry.

Kontynenty i regiony ziemi

Afryka:

Afryka Południowa - Afryka Północna - Afryka Środkowa - Afryka Wschodnia - Afryka Zachodnia.

Ameryka:

Angloameryka - Ameryka Centralna - Karaiby - Mezoameryka - Ameryka Łacińska - Ameryka Południowa - Ameryka Północna - Ameryka Środkowa.

Azja:

Bliski Wschód - Daleki Wschód - Azja Południowa - Azja Południowo-Wschodnia - Azja Północna - Azja Środkowa - Azja Wschodnia - Azja Zachodnia - Kaukaz.

Europa:

Europa Południowa - Europa Północna - Europa Środkowa - Europa Wschodnia - Europa Zachodnia.

Australia i Oceania:

Oceania - Australia - Nowa Zelandia - Melanezja - Mikronezja - Polinezja - Australazja.

Obszary polarne:

Arktyka - Antarktyka - Antarktyda.

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 {| class="wikitable" style="width: 25%; float:right; margin-left: 10px;"
 | colspan="3" style="background-color:#9966ff;" |
-<center>'''Azja Wschodnia'''</center>
+<center>'''Azja Zachodnia'''</center>
 |-
-| colspan="2" | [[Plik:Mapa-azja-wschodnia.png|center|250px]]
+| colspan="2" | [[Plik:Mapa-azja-zachodnia.png|center|250px]]
 |-
 | colspan="3" style="background-color:#9966ff;" |
@@ Linia 46: / Linia 46: @@
 ''Afganistan''
 ''Arabia Saudyjska''<br />
-{{państwo|ARM}}<br />{{państwo|AZE}}<br />
+''Armenia''<br />
-{{państwo|BHR}}<br />
+''Azerbejdżan''<br />
-{{państwo|CYP}}<br />{{flaga|Cypr Północny}} [[Cypr Północny|Cypr Płn.]]**<br />
+''Bahrajn''<br />
-{{państwo|EGY}}<ref>Półwysep Synaj.</ref><br />
+''Cypr''<br />
-{{flaga|GBR}} ''[[Dhekelia]]''*<br />
+''Cypr Północny''<br />
-{{flaga|Górski Karabach}} [[Górski Karabach|G. Karabach]]**<br />
+''Egipt''<br />
-{{państwo|GEO}}<br />{{państwo|IRQ}}<br />
+''Dhekelia''<br />
-{{państwo|IRN}}<br />{{państwo|ISR}}<br />
+''Górski Karabach''<br />
-{{państwo|YEM}}<br />{{państwo|JOR}}<br />
+''Gruzja''<br />
-{{państwo|QAT}}<br />{{państwo|KWT}}<br />
+''Irak''<br />
-{{państwo|LBN}}<br />{{państwo|OMN}}<br />
+''Iran''<br />
-{{flaga|Osetia Południowa}} [[Osetia Południowa|Osetia Płd.]]**<br />{{państwo|PAK}}<ref name=na-Wyżynie /><br />{{flaga|Palestyna}} [[Autonomia Palestyńska|Palestyna]]**<br />{{państwo|SYR}}<br />{{państwo|TUR}}<ref>Bez europejskiej części państwa.</ref><br />{{flaga|Zjednoczone Emiraty Arabskie}} [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|ZEA]]<br /><br />* – baza wojskowa<br />** – [[Państwa nieuznawane|nieuznawane]]
+''Izrael''<br />
+''Jemen''<br />
+''Jordania''<br />
+''Katar''<br />
+''Kuwejt''<br />
+''Liban''<br />
+''Oman''<br />
+''Osetia Południowa''<br />
+''Pakistan''<br />
+''Autonomia Palestyńska''<br />
+''Syria''<br />
+''Turcja''<br />
+''Zjednoczone Emiraty Arabskie''<br />
 == Topografia ==