Świstak Tatrzański: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 22:55, 29 kwi 2022

Świstak Tatrzański


Królestwo	Zwierzęta
Gromada	Ssaki
Rodzina	Wiewiórkowate
Gatunek	Świstak Tatrzański
Długość ciała	45 cm do 65 cm
Masa ciała	samiec 2,7 do 3,4 kg. samica 2,5 do 3,0 kg.

Świstak Tatrzański – endemiczny podgatunek świstaka występujący w Tatrach. W przeszłości był zwierzęciem łownym, w XIX wieku jego liczebność drastycznie spadła.
Jest roślinożercą aktywnym latem, żyje w terytorialnych klanach rodzinnych w górach od regla górnego do piętra turniowego.
Należy do najrzadziej występujących kręgowców w Polsce i podlega tu ścisłej ochronie gatunkowej. Chroniony jest także prawnie na Słowacji.

Systematyka i ewolucja[edytuj | edytuj kod]

Zaliczany do rodziny wiewiórkowatych gatunek Marmota marmota zaczął zasiedlać tereny Europy już w plejstocenie. Występował na rozległym terenie – od obecnej Belgii i wybrzeży kanału La Manche po Kotlinę Panońską.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Świstak tatrzański należy do największych europejskich gryzoni. Wielkością zbliżony jest do kota domowego.
Tułów świstaka jest masywny. Jego długość (wraz z głową) wynosi od 45 cm do 65 cm.
Na wiosnę masa ciała dorosłego samca wynosi od 2,7 do 3,4 kg, zaś samicy od 2,5 do 3,0 kg.
W sezonie od wiosny do jesieni świstaki zaczynają jednak odżywiać się kaloryczniej, przyjmują więcej węglowodanów pochodzących z nasion traw, a tkanka tłuszczowa brunatna znacznie się rozbudowuje, tworząc rezerwę energetyczną na czas kolejnej hibernacji.
Masa ciała świstaka zaczyna się więc w tym okresie wyraźnie zwiększać i do jesieni potrafi wzrosnąć do ponad 6 kg, z czego ponad 2 kg przypada na tkankę tłuszczową. Puszysty ogon ma długość zbliżoną do długości tułowia – od 13 do 17 cm.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Świstak tatrzański to zwierzę dzienne, o terytorialnym i socjalnym sposobie życia. Jest monogamiczny, a poszczególne rodziny łączą się w kolonie, których jądro stanowi zwykle dominująca para zwierząt.
Roczny cykl życiowy świstaka składa się z dwóch okresów: aktywności letniej i snu zimowego.
Aktywność letnia świstaka rozpoczyna się na przełomie kwietnia i maja i trwa do drugiej połowy września lub pierwszej połowy października.
Najwcześniejsze pojawienie się świstaka na powierzchni odnotowano 22 kwietnia, a najpóźniejsze – 10 maja.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Świstak tatrzański jest roślinożercą. Główny składnik jego pożywienia stanowi roślinność zielna, krzewy i krzewinki, korzonki i bulwy.
Skład pożywienia zmienia się wraz z okresami wegetacji roślinności tatrzańskiej. Do ulubionych wiosennych potraw należą trawy, a latem świstak najchętniej je goryczkę kropkowaną, kosmatkę brunatną, podbiałek alpejski, kuklika górskiego, marchwicę pospolitą oraz wiechlinę granitową.
Świstak tatrzański jest narażony na ataki ze strony drapieżników: orła przedniego, wilka szarego, rysia euroazjatyckiego, lisa. Sama obecność człowieka też powoduje presję i powoduje zmiany zachowań. W odniesieniu do człowieka świstak zachowuje bezpieczny dystans ucieczki rzędu kilkunastu do kilkudziesięciu metrów. W stosunku do drapieżników dystans ten jest wyraźnie wydłużony i wynosi kilkaset metrów.

Rząd Gryzonie

Rodzina Wiewiórkowate:

Świstak Tatrzański - Wiewiórka Pospolita - Suseł Perełkowany.

Rodzina Bobrowate:

Bóbr Europejski.

Rodzina Chomikowate:

Chomik Europejski - Karczownik Ziemnowodny - Nornica Ruda - Nornik Bury.

@@ Linia 4: / Linia 4: @@
 <center>'''Świstak Tatrzański'''</center>
 |-
-| colspan="2" | [[Plik:Podkowiec-mały.gif|center|250px]]
+| colspan="2" | [[Plik:Swistak-tatrzanski.gif|center|250px]]
 |-
 | colspan="3" style="background-color:#0066ff;" |
 |-
-|style="width: 50%" | Królestwo
+|style="width: 45%" | '''Królestwo'''
 | [https://pl.wikipedia.org/wiki/Zwierz%C4%99ta Zwierzęta]
 |-
-|style="width: 50%" | Gromada
+|style="width: 45%" | '''Gromada'''
 | [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ssaki Ssaki]
 |-
-|style="width: 50%" | Rodzina
+|style="width: 45%" | '''Rodzina'''
-| [https://pl.wikipedia.org/wiki/Podkowcowate Podkowcowate]
+| [https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiewi%C3%B3rkowate Wiewiórkowate]
 |-
-|style="width: 50%" | Gatunek
+|style="width: 45%" | '''Gatunek'''
 | Świstak Tatrzański
 |-
-|style="width: 50%" | Długość ciała
+|style="width: 45%" | '''Długość ciała'''
-| 40 mm
+| 45 cm do 65 cm
 |-
-|style="width: 50%" | Masa ciała
+|style="width: 45%" | '''Masa ciała'''
-| 3,5-10 g
+| samiec 2,7 do 3,4 kg. <br>samica 2,5 do 3,0 kg.
-|-
-|style="width: 50%" | Rozpiętość skrzydeł
-| do 250 mm
 |-
 | colspan="3" style="background-color:#0066ff;" |
 |}
-'''Podkowiec Mały''' – gatunek ssaka z rzędu nietoperzy z nielicznie reprezentowanej w Polsce rodziny podkowcowatych.<br>
+'''Świstak Tatrzański''' – endemiczny podgatunek świstaka występujący w Tatrach. W przeszłości był zwierzęciem łownym, w XIX wieku jego liczebność drastycznie spadła.<br>
-Średni wiek życia w warunkach naturalnych wynosi 3-4 lat.
+Jest roślinożercą aktywnym latem, żyje w terytorialnych klanach rodzinnych w górach od regla górnego do piętra turniowego.<br>
+Należy do najrzadziej występujących kręgowców w Polsce i podlega tu ścisłej ochronie gatunkowej. Chroniony jest także prawnie na Słowacji.
 <br>
-==Opis==
-To jeden z najmniejszych nietoperzy występujących w Polsce. Długość ciała około 40 mm, rozpiętość skrzydeł do 250 mm, masa ciała 3,5-10 g.<br>
+==Systematyka i ewolucja==
-Przedramię o długości 37-42,5 mm. Barwa sierści futerka szarobrązowa na grzbiecie, szara lub szarobiała na brzuchu.<br>
+Zaliczany do rodziny wiewiórkowatych gatunek Marmota marmota zaczął zasiedlać tereny Europy już w plejstocenie. Występował na rozległym terenie – od obecnej Belgii i wybrzeży kanału La Manche po Kotlinę Panońską.
-Uszy spiczaste i szerokie, skrzydła szerokie i zaokrąglone na końcach, ogon dość krótki, nie wystający poza błonę ogonową. <br>
-Błony skrzydłowe bardzo ciemne, uszy i pyszczek jaśniejsze. Błona skrzydłowa przyczepiona pomiędzy piętą a nasadą palców. Ostroga sięga do połowy odległości między piętą a ogonem.<br>
-Dookoła nozdrzy narośl skórna w kształcie podkowy służąca do skupiania wiązki sygnałów echolokacyjnych.<br>
-W czasie spoczynku wisząc głową w dół nie składa skrzydeł wzdłuż ciała, jak większość innych gatunków, lecz w charakterystyczny sposób otula się szczelnie błonami lotnymi, przypominając kokon owada.
 <br>
-==Występowanie==
-Występuje w południowej i środkowej Europie. W Polsce występuje w Karpatach, Sudetach oraz na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.<br>
+==Morfologia==
-Nieliczne osobniki notuje się również zimą na Nizinie Śląskiej w fortyfikacjach Nysy. Chronione stanowiska kolonii rozrodczych podkowca znajdują się m.in. na poddaszach dawnych cerkwi w Wierchomli Wielkiej i Jaworkach oraz na strychu klasztoru cystersów w Szczyrzycu, na strychu kościoła parafialnego w Łabowej oraz na strychu klasztoru w Czernej. <br>
+Świstak tatrzański należy do największych europejskich gryzoni. Wielkością zbliżony jest do kota domowego.<br>
-W Karpatach i na Wyżynie Krakowskiej lokalnie może być gatunkiem częstym i licznym, w skali kraju jednak jest uważany za gatunek zagrożony.
+Tułów świstaka jest masywny. Jego długość (wraz z głową) wynosi od 45 cm do 65 cm.<br>
+Na wiosnę masa ciała dorosłego samca wynosi od 2,7 do 3,4 kg, zaś samicy od 2,5 do 3,0 kg.<br>
+W sezonie od wiosny do jesieni świstaki zaczynają jednak odżywiać się kaloryczniej, przyjmują więcej węglowodanów pochodzących z nasion traw, a tkanka tłuszczowa brunatna znacznie się rozbudowuje, tworząc rezerwę energetyczną na czas kolejnej hibernacji.<br>
+Masa ciała świstaka zaczyna się więc w tym okresie wyraźnie zwiększać i do jesieni potrafi wzrosnąć do ponad 6 kg, z czego ponad 2 kg przypada na tkankę tłuszczową. Puszysty ogon ma długość zbliżoną do długości tułowia – od 13 do 17 cm.
 <br>
 ==Tryb życia==
-Latem zamieszkuje kryjówki bezwietrzne, słabo oświetlone i bardzo ciepłe (o temperaturze nierzadko okresowo przekraczającej 30 °C).
+Świstak tatrzański to zwierzę dzienne, o terytorialnym i socjalnym sposobie życia. Jest monogamiczny, a poszczególne rodziny łączą się w kolonie, których jądro stanowi zwykle dominująca para zwierząt.<br>
-W Polsce jeszcze w latach pięćdziesiątych kryjówkami takimi były jaskinie, schroniska i szczeliny skalne, ewentualnie również podziemia sztuczne, np. piwnice.<br>
+Roczny cykl życiowy świstaka składa się z dwóch okresów: aktywności letniej i snu zimowego.<br>
-Obecnie niemal wszystkie kryjówki letnie tego gatunku na terenie Polski znajdują się na strychach budynków o swobodnym wlocie (gatunek ten, w przeciwieństwie do innych krajowych nietoperzy nie potrafi przeciskać się przez szczeliny), zaś podziemia są wykorzystywane jedynie sporadycznie.<br>
+Aktywność letnia świstaka rozpoczyna się na przełomie kwietnia i maja i trwa do drugiej połowy września lub pierwszej połowy października.<br>
-Na sen zimowy przenosi się do miejsc, które oferują mu stabilny mikroklimat: dużą wilgotność i temperaturę powietrza 6-9 °C, wyższą niż preferowaną przez pozostałe, krajowe gatunki nietoperzy.<br>
+Najwcześniejsze pojawienie się świstaka na powierzchni odnotowano 22 kwietnia, a najpóźniejsze – 10 maja.
-Kryjówkami zimowymi podkowca małego są zwykle jaskinie, piwnice, opuszczone kopalnie, niekiedy również fortyfikacje. Występująca w tych miejscach duża wilgotność chroni nietoperze przed wyschnięciem, a stabilna temperatura sprzyja hibernacji.<br>
-W przeciwieństwie do innych gatunków nietoperzy z reguły podczas hibernacji poszczególne osobniki nie tworzą skupień – nie stykają się ze sobą. <br>
-Należy do gatunków osiadłych. Kryjówki letnie znajdują się zwykle w odległości do 30 km od kryjówek zimowych, chociaż znane są przeloty na odległość powyżej 100 km. Podkowiec mały jest gatunkiem ciepłolubnym, stąd zwykle przebywa w miejscach dobrze izolowanych termicznie.
 <br>
 ==Pożywienie==
-Jak większość nietoperzy żywi się owadami latającymi nocą. Są to głównie muchówki, motyle nocne, siatkoskrzydłe oraz owady odbywające rójkę nad wodą, które łowi w locie pyszczkiem lub końcem skrzydła. <br>
+Świstak tatrzański jest roślinożercą. Główny składnik jego pożywienia stanowi roślinność zielna, krzewy i krzewinki, korzonki i bulwy.<br>
-Potrafi także zbierać pająki ze skał lub kory drzew, jak również inne nielotne bezkręgowce, np. pareczniki. Poluje nocą wśród zarośli i nad zbiornikami wodnymi, na polowania wylatuje późnym wieczorem.<br>
+Skład pożywienia zmienia się wraz z okresami wegetacji roślinności tatrzańskiej. Do ulubionych wiosennych potraw należą trawy, a latem świstak najchętniej je goryczkę kropkowaną, kosmatkę brunatną, podbiałek alpejski, kuklika górskiego, marchwicę pospolitą oraz wiechlinę granitową.<br>
-Lata wolno, ale zwinnie, najczęściej nisko nad ziemią. Podczas lotów posługuje się echolokacją, przy czym ultradźwięki produkowane są przez krtań i emitowane przez nos. Jego system echolokacyjny wykrywa ruch skrzydeł owadów, dlatego owad będący w spoczynku jest dla niego „niewidoczny”.
+Świstak tatrzański jest narażony na ataki ze strony drapieżników: orła przedniego, wilka szarego, rysia euroazjatyckiego, lisa.
+Sama obecność człowieka też powoduje presję i powoduje zmiany zachowań. W odniesieniu do człowieka świstak zachowuje bezpieczny dystans ucieczki rzędu kilkunastu do kilkudziesięciu metrów. W stosunku do drapieżników dystans ten jest wyraźnie wydłużony i wynosi kilkaset metrów.
+<br><br>
 <br>
+{{ssaki rząd gryzonie}}
-==Rozród==
-Poród i rozwój młodych jest ściśle związany z okresem największej dostępności pożywienia.<br>
-Samica rodzi na początku lata jedno małe. Kopulacja i zaplemnienie następuje jesienią, często podczas hibernacji samicy.<br>
-Sperma pozostaje w drogach rodnych macicy do wiosny i dopiero wtedy występuje owulacja i zapłodnienie.<br>
-Samice tworzą wiosną kolonie rozrodcze liczące do kilkuset osobników. Samce w okresie tym żyją pojedynczo. Ciąża trwa 7-8 tygodni. <br>
-Młode po urodzeniu są małe, bezradne, nieowłosione. Oczy mają zamknięte, posiadają silne pazury i haczykowate zęby mleczne, którymi czepiają się matki.<br>
-Żywią się mlekiem matki. Młode nietoperze zdolność do samodzielnego życia osiągają już po upływie 6-7 tygodni. Podkowiec mały dojrzałość seksualną osiąga pod koniec pierwszego lub na początku drugiego roku życia.
-<br><br>
 <br>
-{{ssaki rząd nietoperze}}
 [[Category:Ssaki]]