|
|
| Linia 32: |
Linia 32: |
| | | | |
| | |} | | |} |
| − | '''Podkowiec Mały''' – gatunek ssaka z rzędu nietoperzy z nielicznie reprezentowanej w Polsce rodziny podkowcowatych.<br>
| + | Świstak tatrzański[2] (Marmota marmota latirostris) – endemiczny podgatunek świstaka występujący w Tatrach. W przeszłości był zwierzęciem łownym, w XIX wieku jego liczebność drastycznie spadła. Jest roślinożercą aktywnym latem, żyje w terytorialnych klanach rodzinnych w górach od regla górnego do piętra turniowego. Należy do najrzadziej występujących kręgowców w Polsce[3] i podlega tu ścisłej ochronie gatunkowej. Chroniony jest także prawnie na Słowacji. Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce oraz Polska czerwona księga zwierząt określają świstaka tatrzańskiego jako podgatunek silnie zagrożony (EN), zaś Czerwona lista dla Karpat dla Polski nadaje mu oznaczenie „CR” – skrajnie zagrożony[4]. Jest to zwierzę stosunkowo słabo poznane[5]. |
| − | Średni wiek życia w warunkach naturalnych wynosi 3-4 lat.
| |
| | <br> | | <br> |
| | ==Opis== | | ==Opis== |
| − | To jeden z najmniejszych nietoperzy występujących w Polsce. Długość ciała około 40 mm, rozpiętość skrzydeł do 250 mm, masa ciała 3,5-10 g.<br>
| + | |
| − | Przedramię o długości 37-42,5 mm. Barwa sierści futerka szarobrązowa na grzbiecie, szara lub szarobiała na brzuchu.<br>
| |
| − | Uszy spiczaste i szerokie, skrzydła szerokie i zaokrąglone na końcach, ogon dość krótki, nie wystający poza błonę ogonową. <br>
| |
| − | Błony skrzydłowe bardzo ciemne, uszy i pyszczek jaśniejsze. Błona skrzydłowa przyczepiona pomiędzy piętą a nasadą palców. Ostroga sięga do połowy odległości między piętą a ogonem.<br>
| |
| − | Dookoła nozdrzy narośl skórna w kształcie podkowy służąca do skupiania wiązki sygnałów echolokacyjnych.<br>
| |
| − | W czasie spoczynku wisząc głową w dół nie składa skrzydeł wzdłuż ciała, jak większość innych gatunków, lecz w charakterystyczny sposób otula się szczelnie błonami lotnymi, przypominając kokon owada.
| |
| | <br> | | <br> |
| | ==Występowanie== | | ==Występowanie== |
| − | Występuje w południowej i środkowej Europie. W Polsce występuje w Karpatach, Sudetach oraz na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.<br>
| + | |
| − | Nieliczne osobniki notuje się również zimą na Nizinie Śląskiej w fortyfikacjach Nysy. Chronione stanowiska kolonii rozrodczych podkowca znajdują się m.in. na poddaszach dawnych cerkwi w Wierchomli Wielkiej i Jaworkach oraz na strychu klasztoru cystersów w Szczyrzycu, na strychu kościoła parafialnego w Łabowej oraz na strychu klasztoru w Czernej. <br>
| |
| − | W Karpatach i na Wyżynie Krakowskiej lokalnie może być gatunkiem częstym i licznym, w skali kraju jednak jest uważany za gatunek zagrożony.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Tryb życia== | | ==Tryb życia== |
| − | Latem zamieszkuje kryjówki bezwietrzne, słabo oświetlone i bardzo ciepłe (o temperaturze nierzadko okresowo przekraczającej 30 °C).
| + | |
| − | W Polsce jeszcze w latach pięćdziesiątych kryjówkami takimi były jaskinie, schroniska i szczeliny skalne, ewentualnie również podziemia sztuczne, np. piwnice.<br>
| |
| − | Obecnie niemal wszystkie kryjówki letnie tego gatunku na terenie Polski znajdują się na strychach budynków o swobodnym wlocie (gatunek ten, w przeciwieństwie do innych krajowych nietoperzy nie potrafi przeciskać się przez szczeliny), zaś podziemia są wykorzystywane jedynie sporadycznie.<br>
| |
| − | Na sen zimowy przenosi się do miejsc, które oferują mu stabilny mikroklimat: dużą wilgotność i temperaturę powietrza 6-9 °C, wyższą niż preferowaną przez pozostałe, krajowe gatunki nietoperzy.<br>
| |
| − | Kryjówkami zimowymi podkowca małego są zwykle jaskinie, piwnice, opuszczone kopalnie, niekiedy również fortyfikacje. Występująca w tych miejscach duża wilgotność chroni nietoperze przed wyschnięciem, a stabilna temperatura sprzyja hibernacji.<br>
| |
| − | W przeciwieństwie do innych gatunków nietoperzy z reguły podczas hibernacji poszczególne osobniki nie tworzą skupień – nie stykają się ze sobą. <br>
| |
| − | Należy do gatunków osiadłych. Kryjówki letnie znajdują się zwykle w odległości do 30 km od kryjówek zimowych, chociaż znane są przeloty na odległość powyżej 100 km. Podkowiec mały jest gatunkiem ciepłolubnym, stąd zwykle przebywa w miejscach dobrze izolowanych termicznie.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Pożywienie== | | ==Pożywienie== |
| − | Jak większość nietoperzy żywi się owadami latającymi nocą. Są to głównie muchówki, motyle nocne, siatkoskrzydłe oraz owady odbywające rójkę nad wodą, które łowi w locie pyszczkiem lub końcem skrzydła. <br>
| + | |
| − | Potrafi także zbierać pająki ze skał lub kory drzew, jak również inne nielotne bezkręgowce, np. pareczniki. Poluje nocą wśród zarośli i nad zbiornikami wodnymi, na polowania wylatuje późnym wieczorem.<br>
| |
| − | Lata wolno, ale zwinnie, najczęściej nisko nad ziemią. Podczas lotów posługuje się echolokacją, przy czym ultradźwięki produkowane są przez krtań i emitowane przez nos. Jego system echolokacyjny wykrywa ruch skrzydeł owadów, dlatego owad będący w spoczynku jest dla niego „niewidoczny”.
| |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| | ==Rozród== | | ==Rozród== |
| − | Poród i rozwój młodych jest ściśle związany z okresem największej dostępności pożywienia.<br>
| + | |
| − | Samica rodzi na początku lata jedno małe. Kopulacja i zaplemnienie następuje jesienią, często podczas hibernacji samicy.<br>
| |
| − | Sperma pozostaje w drogach rodnych macicy do wiosny i dopiero wtedy występuje owulacja i zapłodnienie.<br>
| |
| − | Samice tworzą wiosną kolonie rozrodcze liczące do kilkuset osobników. Samce w okresie tym żyją pojedynczo. Ciąża trwa 7-8 tygodni. <br>
| |
| − | Młode po urodzeniu są małe, bezradne, nieowłosione. Oczy mają zamknięte, posiadają silne pazury i haczykowate zęby mleczne, którymi czepiają się matki.<br>
| |
| − | Żywią się mlekiem matki. Młode nietoperze zdolność do samodzielnego życia osiągają już po upływie 6-7 tygodni. Podkowiec mały dojrzałość seksualną osiąga pod koniec pierwszego lub na początku drugiego roku życia.
| |
| | <br><br> | | <br><br> |
| | <br> | | <br> |
| | {{ssaki rząd nietoperze}} | | {{ssaki rząd nietoperze}} |
| | [[Category:Ssaki]] | | [[Category:Ssaki]] |
